Muhiddinova rumiya komiljon qizining musiqa tarixi fanidan


Ijod yo’lidagi ilk qadamlar


Download 406.37 Kb.
bet8/13
Sana14.05.2023
Hajmi406.37 Kb.
#1460226
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
Rumiya kurs ishi tarix

2.1 Ijod yo’lidagi ilk qadamlar
1920 yilda 8 yoshli Manas Leviev o‘zbek maktabiga qabul qilinadi va u yerda o‘zining ilk musiqiy to‘garagiga qatnasha boshlaydi va tez orada maktab o‘zbek cholg‘u asboblari ansamblining yetakchi solisti bo‘ladi.
1922 yilda Levievlar oilasi Samarqandga qaytib keldi, u erda Manas bir vaqtning o'zida ikkita maktabda - o'zbek "Turon" maktabida va buxoriyalik yahudiylarning bolalari o'qigan 26-sonli maktabda o'qidi. Bir vaqtning o'zida ikkita maktabda o'qish qiyin edi, lekin u o'qituvchilar va yangi maktab do'stlarining yordamiga tayanib, o'jarlik bilan o'z oldiga maqsadlar qo'ydi. U adabiyotga, tarixga, rus tiliga qiziqdi, musiqaga cheksiz jalb qilindi. Bastakorning o‘zi eslaganidek, Samarqand o‘zining qadimiy me’moriy obidalari, hunarmandlari, savdo majmualari, ayniqsa, musiqa va teatr madaniyati bilan “men uchun ma’naviy shakllanishning hayotbaxsh manbaiga aylandi”.
1933 yilda musiqaga cheksiz muhabbat va uning nozik tomonlarini bilish ishtiyoqi. Manasni Leningrad musiqa kollejiga olib keladi. M. P. Mussorgskiy. Nevadagi shaharga kelishi va birinchi marta Chaykovskiy va Betxoven asarlari ijro etilgan simfonik kontsert Levievning ruhini ag'darib yubordi. "Men ko'z yoshlarimga bosdim," deb eslaydi bastakor o'sha kontsert haqida, "menda hamma narsa hayajonlangan edi, men uzoq vaqt tinchlana olmadim. Bu konsert butun umr xotiramda qoladi. O‘sha kunlarda buyuk bastakorlar ijodi bilan uchrashuvdan ilhomlanib, ilhomlanib yurardim”.
Uning o‘zbek aktrisasi Nurxon Yo‘ldoshboyeva xotirasiga bag‘ishlangan “Nurxon” simfonik she’rining mashhur Leningrad filarmoniya orkestri ijrosidagi ijrosi yosh bastakor uchun chinakam bayramga aylandi. Aynan shu asari bilan u Leningrad konservatoriyasiga o‘qishga kirdi. N. A. Rimskiy-Korsakov kompozitsiya bo‘limiga, M. Gnesin topshirgan imtihonda D. Shostakovichning o‘zi Leviev she’rini pianinoda ijro etgan. Imtihon topshiruvchilar ishni ma'qullab javob berishdi va unga eng yuqori baho berishdi.
2.2 Kompozitor Manas Levievning kino va musiqali drama ijodi.
M. Leviev «O‘zbek o‘g‘li» va «SHerzodlar» (V. Abdullaev so‘zlari), «Biz Vatan farzandlarimiz» va «Jang maydonimiz» (M. SHayxzoda so‘zlari), «Vatan chaqirig‘i» (T. To‘la so‘zi), yakkaxon, xor va orkestr jo‘rligida «Bog‘ ko‘cha» va «Farg‘ona» (Mirtemir so‘zlari), «Go‘zal oy» (T. To‘la so‘zlari) vatanparvarlik va lirik qo‘shiqlari; kompozitor M. Burhonov bilan hamkorlikda S. Abdulla, K. Otaboev va Mirtemir so‘zlariga 5 qismli «O‘zbekiston 20 yoshda» vokal - simfonik syuitasi, A.Lohutiy bilan hamkorlikda «Surudi baxt» («Baxt qo‘shig‘i»), «Bo duxtari Tojikiston» («Tojikiston qizlariga»), «Duxtari pur g‘ayrat» qo‘shiqlari, «CHu yod oram» («Seni eslaganimda»), «Dard azobdaman», «Sengina men uchun» lirik romanslari, Said Ahmadning «Sherzod va Gulshod», M. Shayxzodaning «Jaloliddin» dramalariga musiqa bastaladi.
Kompozitor M. Leviev 1957 yilda I. Akbarov va M. Burhonovlar bilan hamkorlikda quyidagi o‘zbek kinolariga ham musiqa yaratgan: «Orol baliqchilari» va 1959 yili «Maftuningman» (rej. Y. A’zamov),
o‘zi mustaqil ravishda esa quyidagi kinolarga musiqa bastaladi: «Mahallada duvduv gap» (rej. SH. Abbosov, 1960 y.),

«Bloknotdan varaka», 1966 yili «Sayyot qo‘ng‘irog‘i» (rej. Y. A’zamov), 1969 yili «O‘tgan kunlar» (rej. I. A’zamov).

1971 yili rejissyor L. Fayziev kompozitor M. Levievning «Suxayl va Mehri» baleti asosida «Jonli miniatyuralar» nomli kinofilm yaratdi.





Download 406.37 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling