Muhim. Bosqichlari

II.BOB. TA’LIM TIZIMINI MODERNIZATSIYALASH VA MODERNIZATSIYA QILISHNING ENG MUHIM SHARTI SIFATIDA
5. Ta’lim tizimini modernizatsiyalash va yanada rivojlantirish jarayoni bo‘yicha xalqaro ekspert ekspertlari
O‘zbekiston mustaqillikka erishgach, o‘z taraqqiyot yo‘lini – demokratik huquqiy davlat, ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyoti va kuchli fuqarolik jamiyatini barpo etishga qaratilgan keng ko‘lamli islohotlar yo‘lini tanladi. Davlatimiz rahbari I.Karimov ta’kidlaganidek, O‘zbekiston xalqi oldida turgan ezgu maqsadlarga erishish, mamlakat kelajagi, uning obod va farovonligi, 20-asrda jahon hamjamiyatida qanday o‘rin egallashi – bularning barchasi birinchi navbatda yangi avlodga, farzandlarimiz qanday bo'lib ulg'ayishiga bog'liq. Bu hikmatli so‘zlar O‘zbekistonda istiqlol yillarida amalga oshirilgan davlat siyosatining mazmun-mohiyatini yorqin aks ettirib, uning asosiy ustuvor yo‘nalishi barkamol yosh avlodni – jismonan sog‘lom va ma’nan yetuk, intellektual, intellektual salohiyatli, barkamol avlodni voyaga yetkazish haqida g‘amxo‘rlik qilishdan iborat edi.
Shakllangan qonunchilik bazasi ta’limni isloh qilish jarayonining mustahkam poydevori bo‘lib xizmat qildi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida har kim bilim olish huquqiga ega ekani, davlat esa bepul umumiy ta’lim olishini kafolatlaganligi belgilab qo‘yilgan. Prezidentimiz tashabbusi bilan 1997-yil 29-avgustda qabul qilingan “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonun va o‘z ko‘lami bo‘yicha o‘xshashi bo‘lmagan Kadrlar tayyorlash milliy dasturi ta’lim sohasidagi islohotlarning yangi bosqichining boshlanishi bo‘ldi. , murakkablik va maqsadlar. Kadrlar tayyorlashning “o‘zbek modeli”ning o‘ziga xosligi butun dunyo jamoatchiligi tomonidan e’tirof etilgan. Milliy dasturimizning asosiy ajralib turadigan jihati uning yaxlitligi, tizimli yondashuvi bo‘lib, unda shaxs, davlat va jamiyat, uzluksiz ta’lim, fan va ishlab chiqarish yagona jarayonning tarkibiy qismlari hisoblanadi.
“Bilimli va intellektual rivojlangan avlodni tayyorlash – mamlakatni barqaror rivojlantirish va modernizatsiya qilishning eng muhim sharti sifatida” (2012-yil 16-17-fevral)da o‘tkazilgan xalqaro konferensiyada (2012-yil 16-17-fevral) mamlakatimizda milliy g‘oyalarni amalga oshirish jarayonida mamlakatimizning barkamol yosh avlodni ta’lim va tarbiyalash modeli sifatida uzluksiz tus olgan ta’limning nafaqat shaklida, balki mohiyatida ham tub o‘zgarishlar ro‘y berdi. Mutlaqo yangi turdagi ta’lim muassasalari – kasb-hunar kollejlari va akademik litseylar tashkil etilib, o‘quvchilar 9-sinfni tugatgandan so‘ng o‘qishga kirdi. Bugungi kunda mamlakatimizda 9779 ta umumta’lim maktabi, 1396 ta kasb-hunar kolleji, 141 ta akademik litsey faoliyat ko‘rsatmoqda. Ayni paytda litsey va kollejlarda 1 million 700 mingga yaqin o‘g‘il-qiz tahsil olmoqda. Ular bilan mashg‘ulotlarni tajribali o‘qituvchilar, jumladan, fan nomzodlari va doktorlari olib boradilar. Iqtisodiyotning turli tarmoqlarida talab qilinadigan 86 ta ta’lim yo‘nalishi, 225 ta kasb va 578 ta mutaxassislikni qamrab oluvchi umummilliy klassifikator ishlab chiqilgan. O‘zbekistonda ta’limning barcha bo‘g‘inlari uchun zamon talablariga javob beradigan yangi davlat ta’lim standartlari va o‘quv dasturlari ishlab chiqilib, amaliyotga joriy etildi. O‘quv jarayonida ilg‘or pedagogik texnologiyalar, o‘qitishning interfaol usullaridan keng foydalanilmoqda. Har bir ta'lim muassasasida o'z axborot-resurs markazi (IRM) mavjud bo'lib, unda o'quv adabiyotlari, shu jumladan elektron tashuvchilar mavjud. O‘zbekistonda ta’limning barcha bo‘g‘inlari uchun zamon talablariga javob beradigan yangi davlat ta’lim standartlari va o‘quv dasturlari ishlab chiqilib, amaliyotga joriy etildi. O‘quv jarayonida ilg‘or pedagogik texnologiyalar, o‘qitishning interfaol usullaridan keng foydalanilmoqda. Har bir ta'lim muassasasida o'z axborot-resurs markazi (IRM) mavjud bo'lib, unda o'quv adabiyotlari, shu jumladan elektron tashuvchilar mavjud. O‘zbekistonda ta’limning barcha bo‘g‘inlari uchun zamon talablariga javob beradigan yangi davlat ta’lim standartlari va o‘quv dasturlari ishlab chiqilib, amaliyotga joriy etildi. O‘quv jarayonida ilg‘or pedagogik texnologiyalar, o‘qitishning interfaol usullaridan keng foydalanilmoqda. Har bir ta'lim muassasasida o'z axborot-resurs markazi (IRM) mavjud bo'lib, unda o'quv adabiyotlari, shu jumladan elektron tashuvchilar mavjud.
Bakalavriat va magistraturadan iborat ikki bosqichli tizimga aylangan oliy ta’lim tizimida tub islohotlar amalga oshirildi. Bugungi kunda O‘zbekistonda 59 ta oliy ta’lim muassasasi, 11 ta Toshkent oliy o‘quv yurtlarining hududiy filiallari va 6 ta yetakchi xorijiy universitetlarning filiallari faoliyat ko‘rsatmoqda. Oliy oʻquv yurtlarida 70 ta yoʻnalish boʻyicha nomzodlik, 37 ta yoʻnalish boʻyicha doktorlik dissertatsiyalarini himoya qilish boʻyicha 30 ga yaqin ixtisoslashtirilgan kengashlar faoliyat yuritmoqda.
Davlatimiz rahbari 2012-yil 17-fevralda “Bilimli va intellektual rivojlangan avlodni tayyorlash – mamlakatni barqaror rivojlantirish va modernizatsiya qilishning eng muhim sharti” mavzusidagi xalqaro konferensiyadagi ma’ruzasida “15 yil avval (1997-yil) qabul qilingan. ) Kadrlar tayyorlash milliy dasturi deb nom olgan Ta’lim tizimini isloh qilish dasturi mamlakatimizda yangi jamiyat qurishning bosqichma-bosqich, evolyutsion tamoyiliga asoslangan iqtisodiy va siyosiy islohotlarning o‘ziga xos “o‘zbek modeli”ning uzviy, uzviy qismidir”. Yana davlatimiz rahbari “Dastur ... insonlar, ayniqsa, yosh avlod ongida demokratik qadriyatlarni mustahkamlashga qaratilgan, bir so‘z bilan aytganda, har tomonlama rivojlangan va mustaqil fikrlaydigan, o‘z fikriga, o‘z tanloviga ega shaxsni shakllantirishga qaratilgan. va hayotdagi kuchli fuqarolik pozitsiyalari "(Narodnoe slovo, 18.02.2012, 1-bet). Prezidentimiz o‘z nutqida respublikada ta’lim yetti tilda: o‘zbek, qoraqalpoq, rus, qozoq, qirg‘iz, turkman va tojik tillarida olib borilayotganini ta’kidladi. “Chet tillarini majburiy o‘rganish xorijiy mamlakatlardan kelgan tengdoshlari bilan faol muloqot qilishning eng muhim sharti...” muhimligiga e’tibor qaratib, oliy ta’limga alohida e’tibor qaratdi va o‘tgan yillar davomida o‘quvchilar soni ortib borayotganini ta’kidladi. Universitetlar soni ikki baravar ko'paydi (hozirda 59 ta) va ularda 230 mingdan ortiq talaba tahsil oladi. Prezidentimiz o‘z nutqida iqtidorli talabalar, aspirantlarni o‘qitish muammosiga alohida to‘xtaldi. 2012-yilda O‘zbekiston Milliy universiteti va Fanlar akademiyasi Kembrij universiteti (Buyuk Britaniya) bilan birgalikda Yuqori texnologiyalar bo‘yicha o‘quv-eksperimental markazni tashkil etmoqda. Uning asosiy vazifasi iqtidorli talabalar, aspirantlar va yosh olimlarni kimyo, fizika, biologiya, biokimyo, biofizika, geologiya va geodeziya yo‘nalishlarida amaliy innovatsion tadqiqot va ishlanmalarning zamonaviy usullariga o‘rgatishdan iborat. Prezident buni alohida ta’kidladi“Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan dastur birovning namunasini takrorlash yoki nusxalash emas, balki bu, birinchi navbatda, rivojlangan demokratik mamlakatlarning to‘plangan tajribasini umumlashtirish va shu bilan birga, tez o‘zgarib borayotgan jamiyat talablarini ham hisobga oladi. dunyo” (o‘sha yerda, 2-bet). I.A.Karimov kuchli davlatdan kuchli fuqarolik jamiyatiga bosqichma-bosqich o‘tish to‘g‘risida to‘xtalar ekan, “Milliy va umuminsoniy qadriyatlar uyg‘unligi zarurligini anglagan, zamonaviy bilim, intellektual salohiyat va ilg‘or texnologiyalarga ega bo‘lgan insongina muvaffaqiyatga erisha oladi. strategik rivojlanish maqsadlarini belgilang” Xalqaro konferensiya yakunlari boʻyicha Rezolyutsiya qabul qilindi, unda xalqaro hamjamiyatni Oʻzbekistonda toʻplangan tajriba va islohotlar natijalari bilan keng tanishtirish maqsadida taʼlim sohasidagi islohotlarni tayyorlashda davlatning oʻrni va ahamiyati belgilandi. yuksak malakali, intellektual rivojlangan avlod O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tashabbusi bilan 2012-yil 16-17-fevralda Toshkent shahrida bo‘lib o‘tgan “Bilimli va intellektual rivojlangan avlodni tayyorlash – har tomonlama barkamol avlodni tarbiyalashning eng muhim sharti”. mamlakatni barqaror rivojlantirish va modernizatsiya qilish” mavzusida ma’ruza bo‘lib o‘tdi.
Anjumanda 1000 ga yaqin ishtirokchilar, jumladan 48 ta davlat va 8 ta xalqaro tashkilot va taʼlim jamgʻarmalaridan 270 nafar vakillar ishtirok etdi. Anjuman ishtirokchilari qator maktab, kollej, litsey va oliy o‘quv yurtlari faoliyati bilan yaqindan tanishdi. Anjuman umumiy o‘rta ta’limni rivojlantirish, o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi samaradorligini oshirish, oliy ta’lim tizimini rivojlantirish, ta’lim tizimiga axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish kabi ta’lim tizimining masalalari bo‘yicha tajriba almashish imkonini berdi. jarayon. Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya ishtirokchilari O‘zbekistonning ta’lim tizimini isloh qilish tajribasini o‘rganib, O‘zbekiston Prezidenti Islom Karimovning ma’ruzasida bildirilgan tamoyillari, ta’lim tizimini isloh qilish borasidagi yondashuvlarini har tomonlama qo‘llab-quvvatlamoqda.
Qarorda “Zamonaviy dunyoda yuksak mahsuldor mehnatga qodir, yuksak ma’naviy-axloqiy fazilatlarga ega bo‘lgan bilimli fuqarolar eng muhim qadriyatga aylanib bormoqda. Hozirgi vaqtda raqobatbardoshlik ... oliy ma'lumotli va intizomli ishchi kuchini doimiy ravishda takror ishlab chiqarishga bog'liq»