Мундарижа кириш 3 i-боб. ЎЗбекистонда малакали кадрлар тайёрлаш тизимининг назарий асослари

2.1.4-жадвал
Ўзбекистон Республикаси Академик лицейларининг ривожланиш кўрсаткичлари (ўқув йили бошига)

	Йиллар					2010 йил 2006 йилга нисбатан ўзгариши
	2005 / 2006	2006 / 2007	2007 / 2008	2008 / 2009	2009 / 2010	+,-	%
Лицейлар сони, бирлик	77	99	119	128	139	62	180,5
Лицей ўқувчилари сони, киши	37336	53071	75588	93863	106288	68952	284,7
Лицейларга қабул қилинганлар сони, киши	17322	27028	36969	37824	40624	23302	234,5
Лицейлар битирувчилари сони, киши	7113	7872	10739	13371	21433	14320	301,3

Манба: Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги маълумотлари

Қуйидаги жадвалда мамлакатимизда сўнгги йиллардаги касб-ҳунар коллежлари тизими ривожланиш кўрсаткичлари келтирилган (2.1.5-жадвал).

2.1.5-жадвал
Ўзбекистон Республикаси касб-ҳунар коллежларининг ривожланиш кўрсаткичлари (ўқув йили бошига)

	Йиллар					2010 йил 2006 йилга нисбатан ўзгариши
	2005 / 2006	2006 / 2007	2007 / 2008	2008 / 2009	2009 / 2010	+,-	%
Коллеж сони, бирлик	878	953	1073	1206	1368	490	155,8
Коллеж ўқувчилари сони, киши	853335	1021925	1119741	1286559	1404464	551129	164,6
Коллежга қабул қилинганлар сони, киши	332643	428634	445444	477215	520094	187451	156,4
Коллежлар битирувчилари сони, киши	217613	237126	303917	312023	374954	157341	172,3

Манба: Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги маълумотлари

Жадвал маълумотларидан кўриниб турибдики, сўнгги йилларда касб-ҳунар коллежлари кескин ривожланиб бормоқда. 2006 йилда уларнинг сони 878 та бўлган бўлса, 2010 йилга келиб, 1368 та, яъни 490 тага (1,6 мартага) кўпайган. Мос равишда ўқувчилари сони 853335 кишидан 1404464 кишига етди.

Мамлакатимизда олиб борилаётган таълим ислоҳотлари натижасида, ҳозирги кунда мамлакатимиз чекка ҳудудларида ҳам касб-ҳунар коллежлари замонавий жиҳозланган ҳолда қурилиб, фойдаланишга топширилмоқда. Бунинг натижасида, мамлакатимизнинг барча ҳудудларининг 9-синф битирувчилар 100% касб-ҳунар коллежлари ва академик лицейлар билан таъминланишидир. Шу билан бирга сўнгги йилларда касб-ҳунар коллежлари битирувчиларини ишга жойлаштириш бўйича ҳам ҳукуматимизнинг бир неча қарор ва фармонлари қабул қилинди. Бу қабул қилинган қарорла ўз самарасини бериб, касб-ҳунар коллежлари битирувчилари ўзларининг соҳалари бўйича ишга жойлаштирилмоқдалар. Касб-ҳунар коллежлари битирувчиларини ишга қабул қилган корхоналарга ҳам давлат томонидан солиқ ва бошқа имтиёзлар бериб келинмоқда. Булар эса келгусида мамлакатимиз тараққиётида ўз самарасини беради.


2.2. Ўзбекистон Республикасида Олий маълумотли кадрлар тайёрлаш ҳолатининг иқтисодий таҳлили

Олий таълим ўрта махсус, касб-ҳунар таълими негизига асосланади ҳамда икки (бакалавриат ва магистратура) босқичга эга.

Олий таълим муассасаларига талабалар қабул қилиш давлат грантлари негизида ва пуллик-шартномавий асосда амалга оширилади.
Бакалавриат мутахассисликлар йўналиши бўйича фундаментал ва амалий билим берадиган, таълим муддати камида тўрт йил давом этадиган таянч олий таълимдир.
Бакалаврлик дастури тугалланганидан сўнг битирувчиларга давлат аттестацияси якунларига биноан касб бўйича “бакалавр” даражаси берилади ва давлат томонидан тасдиқланган намунадаги, касб-ҳунар фаолияти билан шуғулланиш ҳуқуқини берадиган диплом топширилади.
Магистратура аниқ мутахассислик бўйича фундаментал ва амалий билим берадиган, бакалавриат негизида таълим муддати камида икки йил давом этадиган олий таълимдир.
“Магистр” даражасини берадиган давлат малака аттестацияси магистрлик дастурининг интиҳосидир. Магистрларга давлат томонидан тасдиқланган намунадаги, касб-ҳунар фаолияти билан шуғулланиш ҳуқуқини берадиган диплом топширилади.
Икки босқичли олий таълим тизимини ташкил этиш ва ривожлантириш учун қуйидагиларни амалга ошириш зарур:
- бакалавриат ва магистратура учун давлат таълим стандартларини ишлаб чиқиш ва жорий этиш;
- олий таълим муассасалари учун профессор-ўқитувчи кадрлар тайёрлаш, шу жумладан чет эллардаги етакчи ўқув ва илмий марказларда тайёрлаш;
- олий таълим муассасаларида таркибий ўзгартишлар ўтказиш;
- олий таълим муассасалари бошқарувини такомиллаштириш;
- таълимнинг фан ва ишлаб чиқариш билан интеграцияси таъсирчан механизмларини ишлаб чиқиш ва амалиётга жорий этиш;
- ўқишни, мустақил билим олишни индивидуаллаштириш ҳамда дистанцион таълим тизими технологияси ва воситаларини ишлаб чиқиш ва ўзлаштириш;
- янги педагогик ва ахборот технологиялари, тайёргарликнинг модул тизимидан фойдаланган ҳолда талабаларни ўқитишни жадаллаштириш;
- халқнинг бой маънавий ва интеллектуал мероси ва умумбашарий қадриятлар асосида таълимнинг инсонпарварлик йўналишини таъминлаш.
Қуйидаги жадвалда олим таълим тизимининг ривожланиш кўрсаткичлари келтирилган (2.2.1-жадвал).