Mundarija: Kirish i-bob Ekologik suktsessiya xodisasi

Kurs ishing tuzilishi: Kirish, 2bob, reja, rasm, xulosa va foydalanilgan dabiyotlar, 30listdan iborat.

I-Bob Ekologik suktsessiya xodisasi
1.1. Ekotizm haqida tushuncha.
Tirik organizmlarning har qanday uyushmasi bilan ular yashayotgan muhitning birgalikdagi majmuasi ekotizimlar deb ataladi. Bu terminni fanga 1935 y., ingliz olimi A. Tensli kiritgan. Ekotizimlar hajmi jihatidan turlicha kattalikda boladilar. Masalan, daraxtning chiriyotgan poyasini kichik bir ekotizim, ya'ni mikroekotizim deyish mumkin. O’rmon, ko’l, o’tloq va hokazolarni o`rtacha kattalikdagi ekotizim, ya'ni mezotizim deyish mumkin.
Inson o‘z manfaatlari yo‘lida ekologik tizimlarni va alohida populyatsiyalarni boshqarish bo‘yicha tadbirlar o‘tkazganda, masalan, yirtqich hayvonlarni yo‘qotayotganda, hayvonlar va o‘simliklarni ko‘chirayotganda, kelib chiqishi mumkin bo‘lgan oqibatlarni hisobga olishi zarur. Ekotizimning suv, tuproq va atmosfera havosi kabi tarkibiy qismlariga insonning hukmronligi kuchayib borishi tabiatni muhofaza qilishgina emas, balki inson o‘zini ham muhofaza qilish zaruriyatini vujudga keltirdi.
Suksessiyali almashinuvning ikki asosiy tipi farq qilinadi.ham aftotrof ham geterotrof organizmlar ishtirokidagi suksissiya;Faqat geterotrof organizmlar ishtirokidagi suksessiya. Ikkinchi tip suksessiya organik moddalar zaxirasi oldindan to’plangan yoki doimo kelib turadigan sharoitlardagina yuzaga chiqishi mumkin. Masalan, organik moddalar bilan kuchli ifloslangan suv xavzalarida, chiriyotgan o’simlik qoldiqlari to’plangan joylarda va h.o. O’simlik qoplami almashinishi bilan bog’liq suksessiyalar birlamchi va ikkilamchi bo’lishi mumkin. Birlamchi suksessiyalar hayot xali yo’q joylarda boshlanadi.
Organizmlarning ozuqalanishiga kora aloqalari trofik aloqalar deyiladi. Organizmlar ortasidagi trofik aloqalar ozuqalar zanjirini hosil qiladi. Bu zanjir yopiq bolib, 3 ta zvenodan tashkil topadi:1-zveno – produtsentlar bolib, bularga avtotrof organizmlar ya'ni yashil osimliklar kiradi. Ular ozuqani yaratuvchilar hisoblanadi.2–zveno – konsumentlar ya'ni iste'mol qiluvchilar. Bularga barcha hayvonlar va insonlar kiradi.3-zveno – redutsentlar ya'ni ozgartiruvchilar.
Bularga mikroorganizmlar va zamburug`lar kiradi. Ular tuproqqa qaytgan organik moddalarni parchalab, oddiy anorganik elementlarga aylantiradi Ekologiyaning matematik modeli 1931 y. V. Volterru tomonidan ishlab chiqilgan bolib, uning eng sodda korinishi u yirtqich-olja va parazit-xojayin munosabatlariga asoslangan.Oljaning kopayishi u bilan oziqlanuvchi yirtqichning kopayishiga olib keladi, yirtqichning kopayib ketishi bilan olja kamayib qoladi, oljaning kamayishi esa yirtqichlar sonining ham kamayishiga olib keladi.Parazit-xojayin munosabatlari ham shunday printsipda boradi. Bunga qishloq xojalik zararkunandalari va ularning ichiga yoki tuxumi ichiga tuxum qoyib kopayadigan foydali hasharotlarni misol qilish mumkin.
Suksissiya jamoalarining o’z-o’zidan rivojlanish jarayonidir. Suksissiyalar asosida biologik modda aylanishining to’liqsizligi yotadi. Har bir organizm o’z hayot faoliyati natijasida, tashqi muhitdan modda qabul qilib va hayot maxsulotlarini tashqariga chiqarib, muhitni o’zgartiradi. Uzoq vaqt mavjud bo’lgan holatlarda populyatsiyalar muhitini o’zlariga noqulay bo’lgan tomonga o’zgartiradi va natijada bu muhit qulay bo’lgan boshqa populyatsiyalar ularni siqib kuyadi. Buning natijasida jamoada ustun turlarning almashinishi sodir bo’ladi.
Biotsenozning uzoq yashashi shu paytda mumkin bo’ladiki, kachonki bir organizmlar hayot faoliyati natijasida muhitda yuzaga keladigan o’zgarishlar ikkinchi organizmlar tomonidan tug’irlanib borilsa. Tabiatda suksessiyalarning o’lchami turli darajada bo’ladi. Xatto eng barqaror ekosistemalarda ham ko’p mahalliy, ya’ni ekosistemaning ma’lum qismlarida ko’p miqdorda suksessiyalar yuzaga kelib turadi. Ekotizim juda keng tushuncha bo‘lib, u tabiiy (o‘rmon, to‘qay,'cho‘l) hamda sun’iy majmualar (akvarium, paxtazor, issiqxona, kosmik kema)ga nisbatan ishlatiladi. Ekotizimda moddalar aylanishi uchun uch guruhga kiruvchi organizmlar bo‘lishi zarur. Bular yashil o‘simliklar (produtsentlar), hayvonlar (konsumentlar) va mikroorganizmlar (redutsentlar)dir. Shunday qilib, mikroblari bilan bir tomchi suv ham, o‘rmon ham, gul tuvak ham, fazo kemasi ham, oqova suvlarni tozalash inshooti ham ekotizimdir.

1-rasm Gavayining Maui orolidagi lava ustida birlamchi suksessiya payti; sukkulent oʻsimliklar kashshof turlar hisoblanadi. Manba: Community ecology: Figure (Jamoa ekologiyasi: 1-rasm) / OpenStax College, Biology, CC BY 4.0; Forest va Kim Star ishlari asosida taqdim etildi
Siz biror marta murakkab va xilma-xil oʻsimliklar va hayvonlar dunyosiga boy boʻlgan landshaft, masalan, oʻrmonlar qanday paydo boʻlganiga qiziqqanmisiz? Bir vaqtlar bu yerlar ochiq qoyalardan tashkil topgan boʻlishi kerak, lekin bugungi kunga kelib bu yerlarda bir-biriga oʻzaro taʼsir koʻrsatib, birgalikda hayot kechiruvchi, har xil turlardan iborat populyatsiyalarga boy ekologik jamoalar yashaydi. Aftidan, ular bir tunda paydo boʻlib qolmagan!
Jamoalarning qanday paydo boʻlganligi hamda vaqt oʻtishi bilan oʻzgarib borishi ekologlarda katta qiziqish uygʻotib kelgan. Aslida ham ular koʻp vaqtlarini murakkab jamoalar, jumladan, oʻrmonlar qanday qilib boʻsh yer yoki yalangʻoch qoyadan paydo boʻlishini kuzatish uchun sarflashadi. Masalan, ekologlar vulqonlar otilishini, muzliklar yoki oʻrmon yongʻinlari orqaga chekinishini, yerlarning boʻshab qolishini va ochiq togʻ jinslarining paydo boʻlish joylarini oʻrganishadi.
Ushbu joylarni oʻrganish mobaynida ekologlar ekologik jamoaning bosqichma-bosqich oʻzgarib borish jarayonini kuzatadi. Koʻp hollarda buzilgan hududlarda paydo boʻlgan jamoalarning tarkibi odatda koʻp yillar davomida bir necha oʻzgarishlarga uchraydi. Ushbu qator oʻzgarishlar ekologik suksessiya deyiladi.
Suksessiya
Ekologik suksessiya ekologik jamoalarni tashkil qiluvchi turlarda vaqt oʻtishi bilan bir qator taraqqiy etib boruvchi oʻzgarishlar sodir boʻlishidir. Ekologlar odatda suksessiyani boshlanish nuqtasiga koʻra farq qiluvchi ikki turga ajratishgan: Birlamchi suksessiyada yangi paydo boʻlgan yoki shakllangan togʻ jinsi tirik organizmlar tomonidan birinchi marotaba ishgʻol qilinadi.Ikkilamchi suksessiyada tirik organizmlar tomonidan dastlab ishgʻol qilingan hudud buzilib ketadi, buzilishdan keyin esa qayta ishgʻol qilinadi.Suksessiyada koʻpincha turlarning xilmaxilligi past, barqarorligi kamroq boʻlgan jamoadan turlarning xilmaxilligi yuqori va ancha barqaror jamoaga oʻtib borish kuzatiladi,start superscript, 1, end superscript lekin bu universal qoida emas.
Birlamchi suksessiya va kashshof turlar
Birlamchi suksessiya yangi yerning shakllanishi yoki ochiq qoyaning paydo boʻlishida kuzatilib, u ilk bor ishgʻol qilinishi mumkin boʻlgan tabiiy muhitni hosil qiladi.Masalan, vulqonlarning otilishidan keyin Gavayidagi Katta Orolda boʻlgani kabi birlamchi suksessiya jarayonini kuzatish mumkin. Lava okean tubiga oqib, yangi togʻ jinsini shakllantiradi. Har yili Katta Orolga taxminan 32 akr yer maydoni qoʻshilib turadi. Birlamchi suksessiya paytida bu yerlarda nimalar sodir boʻladi?
Dastlab ob-havo va boshqa tabiiy kuchlar taʼsirida substrat, yaʼni togʻ jinsi yemirilib parchalanadi. Bu esa maʼlum turdagi chidamli oʻsimliklar va tuproqni uncha talab etmaydigan, yaʼni kashshof turlar sifatida maʼlum boʻlgan lishayniklarning oʻsishiga sharoit yaratib beradi (quyidagi rasmga qarang). Bu turlar minerallarga boy lavani parchalab, tuproqqa aylanishiga yordam beradi, keyinchalik chidamli turlar kamayib, ularning oʻrnini kashshof turlar egallaydi. Bundan tashqari, dastlab paydo boʻlgan bu turlar oʻsib va nobud boʻlib borar ekan, doimiy shakllanib borayotgan qatlamda organik moddalarga boy tuproq hosil boʻlishiga yordam beradi. Bu jarayon birlamchi suksessiya paytida bir necha marta takrorlanadi. Har bir bosqichda oldingi turlar hosil qilgan muhitdagi oʻzgarishlar tufayli yangi turlar ushbu hududga kirib keladi va oldingi turlarning oʻrnini egallashi mumkin. Birmuncha vaqt oʻtib, jamoa nisbatan barqarorlikka erishishi va oʻzgarmas tarkibda qolishi mumkin. Lekin suksessiya doimo yoki koʻpincha turgʻun holatga kelishining oxirgi nuqtasi borligi aniq emas, biz buni keyingi mavzularda koʻrib chiqamiz.
Ikkilamchi suksessiya
Ikkilamchi suksessiyada dastlabki egallangan hudud buzilib, undagi jamoaning hammasi yoki koʻpchiligi nobud boʻlganidan keyin yana qayta egallanadi. Ikkilamchi suksessiyaga eman va hikori oʻrmonlarining yongʻin tufayli boʻshab qolishi yaqqol misol boʻladi. Yongʻin koʻplab oʻsimliklarni va hududdan uchib keta olmaydigan hayvonlarni nobud qilishi mumkin. Lekin ularning ozuqaviy moddalari kul sifatida tuproqqa qaytadi.
Birlamchi suksessiyadagi yalangʻoch togʻ jinsini ishgʻol qilishga nisbatan buzilgan hududni tezda qayta ishgʻol qilish osonroq, chunki uning tuprogʻi allaqachon ozuqaviy moddalarga boy boʻladi.Yongʻin sodir boʻlishidan oldin eman va hikori oʻrmonlarining oʻsimlik dunyosida baland boʻyli daraxtlar hukmronlik qilardi. Ularning boʻyi quyosh energiyasini olishga yordam bergan, lekin ulardan quyida oʻsadigan oʻsimliklarga soya solgan. Vaholanki, yongʻindan keyin bu daraxtlar darhol qayta tiklanmaydi.
Buning oʻrniga dastlab bu yerlarda bir yillik oʻsimliklar, yaʼni faqat bir yil yashaydigan oʻsimliklar, keyin esa bir necha yillar ichida tez oʻsadigan va koʻpayadigan oʻtlar oʻsadi. Birlamchi suksessiyada hududlarni dastlab ishgʻol qilgan oʻsimliklar kashshof oʻsimliklar deyiladi. Oʻrmon suksessiyasi. Manba: Forest succession /Lucas Martin Frey, CC BY 3.0 Koʻp yillardan keyin oʻtlar va boshqa turdagi oʻsimliklarning oʻsishi natijasida atrof-muhit qisman oʻzgarib, bu yerlarda butalar paydo boʻladi, ularning ketidan esa kichik qaragʻay, eman va hikori daraxtlari oʻsib chiqadi. Nihoyat, keyinchalik yana buzuvchi omillar boʻlmasa, eman va hikori daraxtlari yana hukmronlik qila boshlaydi va zich qoplam hosil qilib, jamoaning tarkibini yongʻin boʻlishidan oldingi holatga qaytaradi. Bu suksessiya jarayoni taxminan 150 yil davom etadi.
Suksessiyaning borish yoʻli va tugash nuqtasi Suksessiyani ilk marotaba oʻrgangan ekologlar suksessiya jarayonini oldindan aytish mumkin, jamoa doimo bir xil ketma-ketlikdagi bosqichlarni bosib oʻtadi deb oʻylashgan. Shuningdek, ular suksessiyaning oxirgi barqaror, yaʼni atrof-muhit bilan muvozanatda boʻlgan holatini klimaks bosqichidagi jamoa deb nomlashgan va bu holat oʻsha joyning iqlimi bilan belgilanadi deb hisoblashgan. Masalan, yuqorida keltirilgan misolda yetilgan eman va hikori oʻrmoni muvozanatga erishgan, klimaks bosqichidagi jamoa hisoblangan.

Suksessiya jarayonining oldindan belgilab qoʻyilgan yoʻldan borishi va barqaror muvozanatga erishgan jamoa toʻgʻrisida ilgari surilgan fikrlar bugungi kunga kelib turli savollarni yuzaga chiqarmoqda. Oldindan belgilab qoʻyilgan yoʻldan emas, muayyan vaziyatlarga qarab suksessiyaning turli yoʻllarni bosib oʻtishi maʼlum boʻlib bormoqda.start superscript, 1, end superscript Shuningdek, barqaror klimaks bosqichiga chiqqan jamoalar baʼzi holatlarda shakllanayotganligiga qaramasdan, koʻplab muhitlar uchun bu kam uchraydigan holat boʻlishi mumkin. Ekotizim tez-tez turli buzuvchi omillar taʼsiriga duchor boʻlib turishi ham mumkin va bu jamoaning muvozanat holatiga chiqishiga toʻsqinlik qiladi yoki muvozanat qaror topganda tezda bu holatni izdan chiqaradi.

Ko'pgina ekologik jarayonlar, masalan, tug'ilish, o'lim, bosqinchilik yoki yirtqichlar, asosan, stokastik xarakterga ega. Shunga qaramay, katta o'zgarishlardan keyin ekotizimlarda sodir bo'ladigan dinamika, masalan, yong'indan keyin o'rmonning qayta o'sishi, ko'pincha muntazam vaqtinchalik naqshlarga amal qiladi, bu hodisa ekologik suksessiya deb ataladi. Biz shunga o'xshash ketma-ketlikni yangi muhitni kolonizatsiya qiluvchi suv o'tlari va siliatlardan tashkil topgan oddiy mikrobial jamoalarda kuzatdik va uni bir necha kun davomida o'nlab replikatsiyalarni o'lchash orqali o'rgandik. Dastlab replikatsiyalar bo'yicha juda o'zgaruvchan bo'lgan mo'l-ko'lchilik tezda o'xshash traektoriyalarga yaqinlashdi, bu hodisa gomeorhez deb ataladi. Bu tajribalar shuni ko‘rsatadiki, ekologiyadagi fundamental hodisalar, masalan, suksessiya va gomeorheziyani oddiy sintetik ekotizimlar yordamida laboratoriya sharoitida kuzatish va miqdoriy jihatdan o‘rganish mumkin.
Suksessiya deb ataladigan katta buzilishdan keyingi ekologik o'zgarishlar dinamikasiga tasodifiy jarayonlar ta'sir qiladi. Ketma-ketlikdagi tasodifiylik darajasini to'g'ridan-to'g'ri aniqlash takroriy ekotizimlarni xronologik o'rganishni talab qiladi. Biz ilgari diqqat bilan boshqariladigan, takrorlangan sintetik mikrobial ekotizimlardagi populyatsiya dinamikasi bir necha oy davomida kuchli deterministik ekanligini aniqladik. Bu erda biz 1 dan 2 haftagacha floresan mikroskop bilan bir hujayrali ruxsatda tasvirlangan suv o'tlari va kirpiklardan tashkil topgan soddalashtirilgan, ikki turdagi mikrobial ekotizimlarni taqdim etamiz. Ushbu ekotizimlardagi ketma-ketlikni to'g'ridan-to'g'ri o'rganish uchun biz replikatsiyalar bo'yicha dastlabki hujayralar ko'pligini ataylab o'zgartirdik va keyingi dinamikani miqdoriy jihatdan aniqladik. Mo'l-ko'llik traektoriyalarining taqsimlanishi tezda deyarli deterministik yo'lga yaqinlashdi, kichik tebranishlar bilan, boshlang'ich sharoitlardagi o'zgarishlarga, atrof-muhitning buzilishiga va ichki shovqinga qaramasdan, gomeortezdan dalolat beradi. Gomeorhez, shuningdek, kiprikchalarning alohida o'lchamdagi sinflarga bo'linishi va suv o'tlarining to'planishi kabi ba'zi fenotipik o'zgaruvchilar uchun ham kuzatildi.
Ushbu sintetik ekotizimlarda kuzatilgan gomeorhez mexanizmi haligacha aniqlanmagan bo'lsa-da, u har bir turning o'zining ichki holatini boshqarish usullaridan, atrof-muhit sharoitlari va ekologik o'zaro ta'sirlarning xilma-xilligidan kelib chiqishi aniq. kiprikchalarning alohida o'lchamdagi sinflarga bo'linishi va suv o'tlarining to'planishi kabi. Ushbu sintetik ekotizimlarda kuzatilgan gomeorhez mexanizmi haligacha aniqlanmagan bo'lsa-da, u har bir turning o'zining ichki holatini boshqarish usullaridan, atrof-muhit sharoitlari va ekologik o'zaro ta'sirlarning xilma-xilligidan kelib chiqishi aniq. kiprikchalarning alohida o'lchamdagi sinflarga bo'linishi va suv o'tlarining to'planishi kabi. Ushbu sintetik ekotizimlarda kuzatilgan gomeorhez mexanizmi haligacha aniqlanmagan bo'lsa-da, u har bir turning o'zining ichki holatini boshqarish usullaridan, atrof-muhit sharoitlari va ekologik o'zaro ta'sirlarning xilma-xilligidan kelib chiqishi aniq.
Vorislik (lat. succesio-vorislik, meros) - tabiiy omillar (shu jumladan ichki kuchlar) yoki inson ta'siri natijasida atrof-muhitning ma'lum bir qismida bir biologik jamoaning (fitotsenoz, mikroblar jamoasi va boshqalar) boshqasiga ketma-ket tabiiy o'zgarishi.

2 -rasm Vorislik nazariyasi dastlab geobotaniklar tomonidan ishlab chiqilgan, ammo keyinchalik boshqa ekologlar tomonidan keng qo'llanila boshlandi. Vorislik nazariyasini birinchilardan bo'lib F. Klements (1874-1945) ishlab chiqdi va V. N. Sukachev (1880-1967), so'ngra S. M. Razumovskiy (1929-1983) ishlab chiqdi.

Ushbu atama F. Klements tomonidan ketma-ket ketma-ketlikni (ketma-ketlikni) tashkil etuvchi vaqt o'tishi bilan ketma-ket jamoalarni belgilash uchun kiritilgan bo'lib, bu erda har bir oldingi bosqich (ketma-ket jamoa) keyingi rivojlanish uchun sharoit yaratadi. Agar bir vaqtning o'zida yangi ketma-ketlikni keltirib chiqaradigan hodisalar ro'y bermasa, unda ushbu atrof-muhit omillari bilan muvozanatli almashinuvga ega bo'lgan nisbatan barqaror jamoa qator bilan yakunlanadi. F. Klements bunday jamoani klimaks deb atagan. Klements—Razumovskiy ma'nosida menopauzaning yagona belgisi uning o'zgarishi uchun ichki sabablarning yo'qligi. Jamiyatning mavjudligi hech qanday holatda alomatlardan biri bo'lishi mumkin emas.
K lements tomonidan kiritilgan atamalar keng qo'llanilsa-da, ikkita tubdan farq qiluvchi paradigma mavjud bo'lib, ular ichida atamalarning ma'nosi har xil: kontinualizm va strukturalizm. Strukturalizm tarafdorlari Klements nazariyasini ishlab chiqadilar, kontinualizm tarafdorlari, asosan, jamoalar va ketma-ketliklar haqiqatini rad etib, ularni tasodifiy hodisalar va jarayonlar (poliklimaks, klimaks-kontinuum) deb hisoblashadi. Bu holda ekotizimda sodir bo'ladigan jarayonlar tasodifiy uchrashgan turlarning abiotik muhit bilan o'zaro ta'sirini soddalashtiradi. Kontinualizm paradigmasi birinchi marta sovet geobotaniki L. G. Ramenskiy[1] (1884-1953) va undan mustaqil ravishda amerikalik geobotanik G. Glison[2] (1882-1975) tomonidan ishlab chiqilgan
Yashash sharoiti o’xshash va o’zaro munosabati natijasida birbiriga ta’sir ko’rsatuvchi har xil turga mansub bo’lgan birgalikda yashovchi organizmlar yig'indisiga ekologik tizim deyiladi. O'rmon, cho’l, o'tloq va suv havzasi ekotizimga misol bo’la oladi. Ekotizim tushunchasi fanga 1935 yili ingliz ekologi A.Tensli tomonidan kiritilgan.
Ekotizim konsepsiyasining rivojlanishiga parallel holda biogeosenoz ta’limoti ham muvaffaqiyatli rivojlanib bordi. Biogeosenoz tushunchasini esa 1942 yilda rus botanik olimi, akademik Y.N. Sukachev taklif qilgan (“bios” — hayot, “geo” — Yer, “senoz” - umumiy yoki jamoa) ma’nosini beradi.

Suksessiyalar boshlang'ich tarixiy jihatdan bo'lingan. Birlamchi pirasiz tuproqlarda - vulqitiklar, quyma qumlar, toshli samolyotlar va boshqalar, u ko'proq bayram bo'lib, biologik qon aylanishiga olib keladi kimyoviy elementlar Ortib borayotgan miqdorda. Tug'ilishni oshirish bilan ozuqaviy moddalarga boy tuproqlarda rivojlanadigan o'simlik turlari bu borada kam talab qilinadigan turlardan voz kechmoqda. Shu bilan birga, hayvonlarning aholi almashtirildi. Ikkilamchi o'ziga xos, vayron bo'lgan jamoalarning yashash joylarida, tuproqlar va ba'zi tirik organizmlar saqlanib qolgan. Ikkilamchi o'ziga xos - tanazzulga uchragan yaylovlar, yalang'och yaylovlar, o'rmonni kesish, o'tmish va boshqa erlardan chiqarib yuborilgan. shuningdek, sun'iy o'rmon tikuvi uchun. Masalan, ko'pincha tuproqlardagi qarag'ayning o'rtacha ekinlari ostidagi sopkada, vaqt o'tishi bilan qarag'ay stendlari va o'rmon ishlarining keyingi qattiq tikilishi amalga oshiriladi.

Birorchilik paytida bir biokenozning boshqalariga o'zgarishi so'nlikdagi seriya yoki seriyalarni tashkil qiladi. Superpansion seriyani o'rganish bor katta ahamiyatga ega Biomatenozlar antropogen ta'sirini kuchaytirish tufayli. Ushbu turdagi tadqiqotlar natijasida tabiiy va antropogen landshaftlarning shakllanishini bashorat qilish mumkin. Ikkilamchi askkal va ularga sabab bo'lgan omillarni o'rganish biologik va er resurslaridan oqilona foydalanish muammolarini hal qilishda muhim rol o'ynaydi.
Agar urinishning tabiiy yo'nalishi buzilgan bo'lsa, jamiyat asta-sekin nisbatan barqaror holatga kelsa, unda organizmlar va atrof-muhit o'rtasidagi muvozanatni, shuningdek, atrof-muhit o'rtasidagi muvozanatni, shuningdek, eng yuqori darajaga ko'tariladi. Insonning aralashuvisiz, ushbu biokenoz uzoq vaqt davomida cheksiz mavjud, masalan, siyoh qarag'ayi, qumli tuproqlarda liken tununtra Kliaklar kontseptsiyasi Amerika Nerd X. Kauls tafsilotlarini batafsil ishlab chiqadi va xorijiy botanika geografik adabiyotida keng qo'llaniladi. Ushbu kontseptsiyaga ko'ra, klimaks - bu muayyan turdagi - pedoksy tuprog’iga mos keladigan hamjamiyat evolyutsiyasining terminal bosqichi. Ushbu bosqichga olib boradigan Suksessiyalar progressiv deb ataladi va undan biokenozni olib tashlaydi - regressiv.
Bezovtalanib, ularning dastlabki holatiga qaytishi mahalliy deb nomlanadi.
O'rinilgan bioksenozlar asl holatiga qaytarilmaydi.
Biokenozda organizmlar o'rtasidagi munosabatlar
Quyidagi vijdon turlari ajratilgan:
- individual (bitta o'simlik),
- Narxopopulyatsiya (o'simlik jamoasida zavod populyatsiyalari),
- mintaqaviy,
- turlar.
Biokenozning organizmlari o'rtasidagi munosabatlar ularning hamjamiyatidagi joylashuvi vaqti bilan belgilanadi.Ular doimiy (sessiya) va vaqtincha (noaniq) bo'lishi mumkin. Doimiylik asosan o'simlikni tavsiflaydi, chunki ko'p hollarda hayvonlar kun vaqtincha, mavsumda yoki migratsiya davrida.

Suksessiyalar boshlang'ich tarixiy jihatdan bo'lingan. Birlamchi tuproqning birlamchi tuproqlarida - vulqon tilida, asosiy qatlamlar, toshli samolyotlar va boshqalarga tegishli va biologik qon aylanishiga aloqadorligi va boshqa kimyoviy elektr tarmog'iga kiradi ortib borayotgan miqdor. Tug'ilishni oshirish bilan ozuqaviy moddalarga boy tuproqlarda rivojlanadigan o'simlik turlari bu borada kam talab qilinadigan turlardan voz kechmoqda. Shu bilan birga, hayvonlarning aholi almashtirildi. Ikkilamchi o'ziga xos, vayron bo'lgan jamoalarning yashash joylarida, tuproqlar va ba'zi tirik organizmlar saqlanib qolgan. Biokenozlarning tabiiy tabiiy jarayonlar (dovullar, dush, suv toshqini, tomirlar, uzun qurg'oqchilik, vulqonlar otilishi va hk.). shuningdek, organizmlar bilan yashash joyining o'zgarishi (masalan, suv ombori kuchaytirilganda) suv muhiti ree omonatlari bilan almashtirildi). Ikkilamchi o'ziga xos - tanazzulga uchragan yaylovlar, yalang'och yaylovlar, o'rmonni kesish, o'tmish va boshqa erlardan chiqarib yuborilgan. shuningdek, sun'iy o'rmon tikuvi uchun. Masalan, ko'pincha tuproqlardagi qarag'ayning o'rtacha ekinlari ostidagi sopkada, vaqt o'tishi bilan qarag'ay stendlari va o'rmon ishlarining keyingi qattiq tikilishi amalga oshiriladi. Garsiyada Sug'at va ingichka tuproqlar, Ivanovo va qayin qo'riqchisi bo'lgan kashshof o'simliklari, vaqt o'tishi bilan qoraqarag'uni ko'chatlari almashtirildi.

So'nggi o'n yilliklar orasida keng ko'lamli drenaj va sug'orish ishlari o'simlik qoplamini o'zgartirishda alohida ahamiyatga ega bo'ldi. Drenaj kanallarining ta'siri sohasida o'zlarini topgan Marsh o'rmonlarida o'simliklar g'oyib bo'ldi - gigrofit (masalan, OLISIS GREYga aylantirildi). Turlarning tarkibini, shu jumladan hayvonlar populyatsiyasini konservalash, quruq botqoqlarga parvoz qiladi. Aralash uchun ishlatiladigan suv to'plash natijasida rad etilgan hududlarda gigofil va mesaofil guruhlarning faol kirib borayotgani, gigofil va mesaofil guruhlarning faol kirib borishni hissa qo'shadi. O'rtadagi sanoatning ifloslanishi biokenozlarga sezilarli ta'sirga ega. Ushbu o'zgarishlarning barchasi ikkilamchi askcessons.

Birorchilik paytida bir biokenozning boshqalariga o'zgarishi so'nlikdagi seriya yoki seriyalarni tashkil qiladi. Superpaniya seriyasini o'rganish biokenozlarga antropogen ta'sir kuchayishi tufayli katta ahamiyatga ega. Ushbu turdagi tadqiqotlarning yakuniy natijasi tabiiy antropogen landshaftlarning shakllanishini bashorat qilish mumkin. Ikkilamchi askkal va ularga sabab bo'lgan omillarni o'rganish biologik va er resurslaridan oqilona foydalanish muammolarini hal qilishda muhim rol o'ynaydi.

Agar urinishning tabiiy yo'nalishi buzilgan bo'lsa, jamiyat asta-sekin nisbatan barqaror holatga kelsa, unda organizmlar va atrof-muhit o'rtasidagi muvozanatni, shuningdek, atrof-muhit o'rtasidagi muvozanatni, shuningdek, eng yuqori darajaga ko'tariladi. Insonning aralashuvisiz, ushbu biokenoz uzoq vaqt davomida cheksiz mavjud, masalan, siyoh qarag'ayi, qumli tuproqlarda liken tununtra.Klixlar tushunchasi amerikalik Nerd X. Kauls tafsilotlarini batafsil ishlab chiqadi va xorijiy botanik-geografik adabiyotlarda keng qo'llaniladi. Ushbu kontseptsiyaga ko'ra, klimaks - bu muayyan turdagi - pedoksy tuproqiga mos keladigan hamjamiyat evolyutsiyasining terminal bosqichi. Ushbu bosqichga olib boradigan Suksessiyalar progressiv deb ataladi va undan biokenozni olib tashlaydi - regressiv. Ammo, "cho'qqili" tushunchasiga mutlaq ahamiyat berishning iloji yo'q va uning jamoati erishilganda, jamiyat rivojlanishini to'xtatib qo'yishi mumkin emas.Bezovtalanib, ularning dastlabki holatiga qaytishi mahalliy deb nomlanadi. Berzyny yoki Yelnikning qarag'ay paziatsiyasini kesish joyida, Bereznyak o'sadi va u, o'z navbatida, yana qarag'ay bilan qarag'ay qora yoki yelnik bilan o'zgaradi. Bunday holda biz tub bo'lgan o'rmon turlari haqida gapiramiz.
O'rinilgan bioksenozlar asl holatiga qaytarilmaydi. Shunday qilib, pim konlarida hosil bo'lgan cho'kindi cho'kindi botqoq va melioratsiya tarmog'ini yo'q qilish, qishloq xo'jaligida foydalanish uchun qayin yoki Olxov Malelona shakllanishiga qarab rivojlanadi. Bu eritmaning zoecenozi ochiq o'simlik botqoqning hayvonlar turlaridan farq qiladi.
Tasniflash Taqtisodiy toifalar tizimi yordamida ularning barcha xilma-xilligi, ya'ni ushbu ishda bir darajali bir darajali bir darajali bir darajali bir darajali bir daraja, shuningdek binolar va kelib chiqishi bir darajali bir darajali bioksenozlar qatoriga kiritish uchun mo'ljallangan. Shu bilan birga, oddiy (mahalliy) taksonning kichik (mahalliy) taksi sifatida oddiy, taksi sifatida ma'lum bir kolonna, ularni tashkil etishning asta-sekin asorati kuzatilishi kerak. Bundan tashqari, bioksenozlarni tasniflashda ular orasidagi chegara chegaralari hisobga olinishi kerak.
Agar qo'shni bioksikozlar aniq ko'rsatma belgilariga ega bo'lsa, chegaralarni barpo etishda alohida qiyinchiliklar mavjud emas. Masalan, lenta-mox qopqog'i bilan botqoq botqoqligi va qisqa qarag'ay daraxti, uning qarag'ay o'rmon jamoasi bilan o'ralgan holda taqsimlanadi. O'rmon va o'tloq o'rtasidagi chegaradosh, shuningdek aniq kuzatilgan. Biroq, jamoalarning mavjudligi sharoitlari jamiyatning o'zlariga qaraganda asta-sekin almashtirildi, biokenoz chegaralari odatda xiralashgan. Bir phytotenozdan ikkinchisiga asta-sekin ularning mahallasi bilan almashtirish va bir fitoksenozni o'z vaqtida almashtirish (Lat. Uzoq davom etmaydigan) Sovet Gobotnik L. Gobitsi, Amerika ekolog P. X. X. X. Ramazrik tomonidan ishlab chiqilgan o'simliklar.Hamjamiyatlar orasidagi chegaralar orifikalar vositalarida turli xil o'rmonli jinslar - qarag'ay, olov, eman va boshqalar tomonidan hosil bo'lgan chegaralarga ega bo'lgan hollarda. Jamiyatlar orasidagi chegaralar, yarim cho'l va chegaralardagi cho'llar va chegaralar orasidagi cho'llar yanada asta-sekin, o'tloqlarning o'rta shakllanishi kam farq qiladi.Jamiyat geografiyasida qabul qilingan va dominant va azotchilarni taqsimlash asosida qo'llaniladigan taksonomik toifalarda biokoksenis tarkibini belgilaydigan ekologik oqim sifatida fitokozni tan olishni anglatadi. Dominant va Endomers-da qurilgan taksonomik hamjamiyat tizimi quyidagicha ifodalanishi mumkin: assotsiatsiya - uyushma guruhi shakllanish guruhi Forma Formatice guruhi

Eng past taksonli toifasi Uyushma. Bu organizmlar va o'rtada organizmlar va o'rtalar orasida ham bir xil tuzilishlar va shunga o'xshash munosabatlar bilan bir hil mikrobioksenzotlar uyg'unligi. Dalada, uni zaryadlashning asosiy belgilari quyidagicha, shunga o'xshash mozaikani (aniqlangan, tarqalgan), dominant va Ezituvchilarning tasodifiy birligi, shuningdek, yashash joyining zumgi. Ko'pgina jamoalarning birlashmalarining nomi dominantika (kondomentantlar) dominantlarining umumiy nomlaridan iborat bo'lib, masalan, qarag'ay archa, yelnik berezovo-siyoh va boshqalar. Ism Murakkab o'tlar birlashmalarining dominant va onalari ro'yxati bilan shakllantiriladi va dominant oxirgi marta, masalan, etikada o'tloqli malinbinatsiya uyushmasi deb nomlanadi. Odatda, o'tlar uyushmalari Lotin tilida belgilanadi: Ranunculus + Roa Pratensis.Bir guruh bioksifikotik birlashmalari birlashmalarning tarkibida farq qiladi. Masalan, qarag'aylar, yahriper, aqldan ozgan va o'smirlik quruvchisi bilan birlashish uyushmasi. Yaltraqalar guruhi - ajoyib shashka uyushmalar guruhiga o'tmishdagi o'tloqli o'tlar guruhlari (don, kichik manbalar, parchalanish).Biokenotik shakllanish birlashmalar guruhlariga kiradi. Formation dominant tomonidan ajratilgan, deyiladi u deb ataladi Ader Black, Giler qora, kaustik, shuvoqchaning emani, kaustik, shuvoqchaning kappi. Bu asosiy birlik O'rmon o'simliklarini xaritada ishlatiladigan o'rta daraja.Formation Group bir xil hayotiylikka tegishli barcha shakllanishdir. O'simliklarning hayotiy shakllari juda xilma-xilligi sababli, forma ranglari bir xil emas: qorong'u ignabargli, yorug'lik-ohvar, barglar tushadigan, barglar tushadigan, barglar, yaxshi va keng ko'lamli o'rmonlar; Qo'pol, kichik miqyosli, kamroq sovutish, cheklangan tushkunlik va o'tloqlar guruhlari.Formalar sinfi barcha shakllanish guruhlari tomonidan shakllanadi, ularning dominantlari ekologik toza hayot shakllari, masalan ignabargli o'rmonlar (ign yozuvi bilan), bargli o'rmonlar va boshqalar.Bioma turi (bioksenzotik tip) Formalar sinflari birlashtiradi. Bioma turlari - Tundra, Taganandra, Taiga, o'tloq, dasht, cho'l, praira, ho'l yomg'ir o'rmonlari va hokazo.

Suksessiyalar boshlang'ich tarixiy jihatdan bo'lingan. Birlamchi tuproqning birlamchi tuproqlarida sodir bo'ladi - vulqon tojlari va plashlar, toshli qumlar, toshli joylar va boshqalar, u kuchayib borayotgan miqdorda ko'proq bayram bo'lib, ko'proq kimyoviy elementlar jalb qilinadi Biologik qon aylanishlari. Tug'ilishni oshirish bilan ozuqaviy moddalarga boy tuproqlarda rivojlanadigan o'simlik turlari bu borada kam talab qilinadigan turlardan voz kechmoqda. Shu bilan birga, hayvonlarning aholi almashtirildi. Ikkilamchi o'ziga xos, vayron bo'lgan jamoalarning yashash joylarida, tuproqlar va ba'zi tirik organizmlar saqlanib qolgan. Biokenozlarning tabiiy tabiiy jarayonlar (dovullar, dush, suv toshqini, tomirlar, uzun qurg'oqchilik, vulqonlar otilishi va hk.). Organizmlar bilan yashash joyining o'zgarishi bilan bir qatorda (masalan, suv bo'limi haddan tashqari oshirilganda, suvli muhit registr omonatlari bilan almashtiriladi). Ikkilamchi o'ziga xos - tanazzulga uchragan yaylovlar, yalang'och yaylovlar, o'rmonni kesish, o'tmish va boshqa erlardan chiqarib yuborilgan. shuningdek, sun'iy o'rmon tikuvi uchun. Masalan, ko'pincha tuproqlardagi qarag'ayning o'rtacha ekinlari ostidagi sopkada, vaqt o'tishi bilan qarag'ay stendlari va o'rmon ishlarining keyingi qattiq tikilishi amalga oshiriladi. Garsiyada Sug'at va ingichka tuproqlar, Ivanovo va qayin qo'riqchisi bo'lgan kashshof o'simliklari, vaqt o'tishi bilan qoraqarag'uni ko'chatlari almashtirildi.

So'nggi o'n yilliklar orasida keng ko'lamli drenaj va sug'orish ishlari o'simlik qoplamini o'zgartirishda alohida ahamiyatga ega bo'ldi. Drenaj kanallarining ta'siri sohasida o'zlarini topgan Marsh o'rmonlarida o'simliklar g'oyib bo'ldi - gigrofit (masalan, OLISIS GREYga aylantirildi). Turlarning tarkibini, shu jumladan hayvonlar populyatsiyasini konservalash, quruq botqoqlarga parvoz qiladi. Aralash uchun ishlatiladigan suv to'plash natijasida rad etilgan hududlarda gigofil va mesaofil guruhlarning faol kirib borayotgani, gigofil va mesaofil guruhlarning faol kirib borishni hissa qo'shadi. O'rtadagi sanoatning ifloslanishi biokenozlarga sezilarli ta'sirga ega. Ushbu o'zgarishlarning barchasi ikkilamchi askcessons.

Agar qo'shni bioksikozlar aniq ko'rsatma belgilariga ega bo'lsa, chegaralarni barpo etishda alohida qiyinchiliklar mavjud emas. Masalan, lenta-mox qopqog'i bilan botqoq botqoqligi va qisqa qarag'ay daraxti, uning qarag'ay o'rmon jamoasi bilan o'ralgan holda taqsimlanadi. O'rmon va o'tloq o'rtasidagi chegaradosh, shuningdek aniq kuzatilgan. Biroq, jamoalarning mavjudligi sharoitlari jamiyatning o'zlariga qaraganda asta-sekin almashtirildi, biokenoz chegaralari odatda xiralashgan. Bir phytotenozdan ikkinchisiga asta-sekin ularning mahallasi bilan almashtirish va bir fitoksenozni o'z vaqtida almashtirish (Lat. Uzoq davom etmaydigan) Sovet Gobotnik L. Gobitsi, Amerika ekolog P. X. X. X. Ramazrik tomonidan ishlab chiqilgan o'simliklar.

Hamjamiyatlar orasidagi chegaralar orifikalar vositalarida turli xil o'rmonli jinslar - qarag'ay, olov, eman va boshqalar tomonidan hosil bo'lgan chegaralarga ega bo'lgan hollarda. Jamiyatlar orasidagi chegaralar, yarim cho'l va chegaralardagi cho'llar va chegaralar orasidagi cho'llar yanada asta-sekin, o'tloqlarning o'rta shakllanishi kam farq qiladi.Jamiyat geografiyasida qabul qilingan va dominant va azotchilarni taqsimlash asosida qo'llaniladigan taksonomik toifalarda biokoksenis tarkibini belgilaydigan ekologik oqim sifatida fitokozni tan olishni anglatadi. Dominant va Endomers-da qurilgan taksonomik hamjamiyat tizimi quyidagicha ifodalanishi mumkin: assotsiatsiya - uyushma guruhi shakllanish guruhi Forma Formatice guruhi
Shunday qilib, suksessiya ichki va tashqi omillar majmuasining ta'siri tufayli ekotizimlardagi atrof-muhitning tabiiy, izchil o'zgarishidir. Vaqt o'tishi bilan o'zgarishlar ekologik hamjamiyatlarning tabiiy mulki hisoblanadi. Sukcesssiyaning ta'siri ekotizimlarda ekotizimlarda moslashuvchan reaktsiya sifatida keltirib chiqaradi. F. Xatlar suksessiya, majmuaga nisbatan eng mos keladigan jamiyatning shakllanishi bilan yakunlanganiga ishondi iqlim shartlariu "eng yuqori daraja - shakllanish" yoki shunchaki "cho'qqini" deb atadi; Hozirgi vaqtda ushbu shakl vaqtinchalik holat deb hisoblanadi: eski sharoitlar (iqlim va boshqa atrof-muhit omillari), to'liq miqyosdagi ekotizim o'zgarishi yuzaga keladi. Suksessiya taqsimlangan, unda turdagi xilma-xillik asta-sekin o'sib bormoqda, shuningdek, digizralar mavjud bo'lib, ularda digrices mavjud bo'lib, ular ham digizralar mavjud bo'lib, ularda aspressiv atamalar birlashma va jamiyatlarni soddalashtirishga qaratilgan regessiv atagilar mavjud. Ayniqsa, ko'pincha biokma sharoitlarini buzgan biokenozlarda keng miqyosli moslashtirilgan effektlar mavjudligida paydo bo'ldi. Bir jamoadan boshqalarga almashtirish mavjud bo'lgan biokenozlarning rivojlanishi, ekologik sub'ekt deyiladi. Aksariyat hollarda, sukkalkasiya jarayoni yillar va o'n yilliklar davomida o'lchanadigan vaqt oralig'ini egallaydi, ammo ba'zi hollarda jamoalarning o'zgarishi yanada tezroq (masalan, o'z vaqtida suv omborlarida) o'zgaradi. Shu bilan birga, eski ekotizim o'zgarishiga ko'ra, biosfera evolyutsiyasining umumiy usullarini aks ettirishi mumkin. Ushbu tadbirlarni baholash uchun, DV yoki Shmid to'rt mezonni tanladi: alfa-rangli va ortiqcha namunaviy hajmdan mustaqillik, alfa-rangli mustaqillik va mustaqillikning bir qismi. Turlarning o'zgarishi bo'yicha o'lchov darajasi ikki faraziy grazikaning usulini hisoblash orqali baholandi, ulardan biri bir hil O'simliklarni vayron qilishda, tuproqda namoz sharoitlarini o'zgartirmasdan, jamoalar o'zgarib turadigan yo'nalishdagi davlatga asl holatni tavsiflashda yuzaga keladi. Masalan, ignabargli o'rmonlarni kesish yoki qazib olishda, o'tlar, o'tlar (Weiiki, Ivan-choy va boshqalar) o'sayotganda, so'ngra soyabon ostida asta-sekin hosil bo'ladi. Keyinchalik birinchi qorin bo'shlig'ida chiqadigan va o'simlik jamoalarini buzilishidan oldin mavjud bo'lganlarga o'xshaydi. Sukkessiyalarning eng chuqur muammosi fitokokozlarda, birinchi navbatda, jamoalarning o'zgarishi avtotrofizmning vazifalariga asoslangan, getrofik o'zgarishlar ikkilamchi va avtotrroflarni kuzatib boradi. Tosh tog'laridagi g'arbiy tomondan, katta pastli kvadratlar yarim cho'l yarim stipllarining qalinlari bilan qoplangan. Xolli jamoalar videolarning pastki qismlariga ko'tariladi; Deyarli qiyaliklar past archagichning tarqalib ketgan alohida butalardir.

Tabiatda birlamchi Suksessiyalar nisbatan kamdan-kam hollarda yuzaga keladi va bir necha asrlar davomida sezilarli darajada katta ahamiyatga ega.Birlamchi suksessiya - Bu avvalgi o'simlik tomonidan ishlamayotgan joyning o'tloqi: yalang'och tog 'jinslari yoki muzlatilgan vulqon lava.Yangi hosil bo'lgan qum dunasida yoki muzlik jo'nashidan keyin muzlatilgan vulkanik lavalar sonining shakllanishi.

Bunday tuproqda faqat bir nechta o'simliklar yashashga qodir, ular soqchilar kashshoflari deb nomlanadi. Oddiy kashshoflar - moxlar va likenlar. Ular toshlarni yo'q qiladigan va buzadigan kislotani ta'kidlaydigan tuproqni o'zgartiradilar. Bakteriyalar harakati ostida moss va likenni demükme - deya tashlaydi va ularning qoldiqlari bo'shashgan tosh substrat (qum) bilan aralashtiriladi.Shunday qilib, birinchi tuproq boshqa o'simliklar o'sishi mumkin. Onalar tog 'jinsini yo'q qilish zarurati - bu birlamchi Suksessiyalarning sekin taraqqiyotining asosiy sababidir; Tuproq qatlamining qalinligining oshib borayotganini belgilang.Tuproqda, kam ta'minlangan ozuqa moddalari, o'tlar hal qilinadi, bu juda katta va siljish moslamasi va moxlar. O'rtalarning ildizlari toshli toshning yoriqlarini ichiga kirib, bu yoriqlarni chiqaradi va toshni batafsil qirib tashlaydi.Ko'p yillik o'simliklar va butalar, masalan, Alder va Ivata o'tlarni almashtirish uchun kelishadi. Alderning ildizlarida nodullar - atmosfera azotini mahkamlaydigan simbiotik bakteriyalarni o'z ichiga olgan maxsus organlar, shu sababli tuproq tobora ko'proq unumdor bo'ladi.
Shunday qilib, suksessiyaning harakatlantiruvchi kuchi shundaki, o'simliklar uning fizik xususiyatlariga va kimyoviy tarkibiga ta'sir ko'rsatadigan tuproqni o'zgartiradi, shuning uchun jamoa o'zgarishi - Suksessiya, tufayli O'simliklar tanlovi har doim ham ular uchun shartlar yaxshiroq bo'lgan joyda yashamaydi.Boshlang'ich asirlik oqimi bir necha bosqichda amalga oshiriladi.Masalan, o'rmon hududida: quruq jonsiz substrat - Lichen - Miu - yillik farq - don va ko'p yillik o't - butalar - 2-avlod avlodlari 1-avlod daraxtlari; da dasht zonasi Suksessiya o'tlar bosqichida tugaydi va hokazo.
Ikkilamchi suksessiya"Ikkilamchi urf-odat" atamasi ilgari shakllangan jamoada mavjud bo'lgan jamoalarni anglatadi.Aholining xo'jaliklari organizmlar o'rtasidagi munosabatlarga xalaqit bermaydigan joylarda, uzoq vaqt davomida cheksiz mavjud bo'lgan ilmli jamoa mavjud - bu uzoq vaqt davomida cheksiz mavjud bo'lib, ular uzoq vaqtdan beri mavjud bo'lib, ular uzoq vaqtdan beri mavjud bo'lib, ular uzoq vaqtdan beri mavjud bo'lib, ular uzoq vaqtdan beri mavjud bo'lib, ular uzoq vaqtdan beri mavjud emas, ammo erning har qanday ta'sirigacha To'fon) uning tabiiy tuzilishini buzmaydi.Jamiyatni yo'q qilgan taqdirda, suksessiya boshlanadi - dastlabki holatni tiklashning sekin jarayoni.Ikkilamchi talablarga misollar: Tashlandiq maydonni, o'tloq, gitar yoki kesishni tushunish.Ikkilamchi meros bir necha o'n yilliklar davom etadi.
Yillik o't o'simliklari tuproqning bo'shashgan hududida paydo bo'lganidan boshlanadi. Bu odatiy begona o'tlar: karavot, to'siqlar, onasi va o'gay onasi va boshqalar. Ularning afzalligi shundaki, ular tezda o'sayotgan va shamol yoki hayvonlar bilan uzoq masofaga yoyilish uchun moslangan urug'lar hosil bo'ladi. Biroq, ikki-uch yildan so'ng, raqobatchilar - ko'p yillik o'simliklar, keyin butalar va daraxtlar, birinchi navbatda asen mavjud.Bu zot u zot erni soya qiladi va ularning keng ildiz tizimlari barcha namlik, shuning uchun maydonning birinchi qismlari, birinchi turdagi turlarning ko'chatlari, o'sish qiyin bo'ladi.
Biroq, suksessiya bu erda to'xtamaydi; Sosaina Osin uchun paydo bo'ladi; Va oxirgi - asta-sekin surish soyali toshlar, masalan, qoraqarag'ay yoki eman. Yuz yil o'tgach, bu hamjamiyat ushbu sohada qayta tiklanmoqda, bu sohada o'rmon va yerni shudgorlash uchun joylashtirilgan.Vahshiy- Rodgening ko'p yillik o't o'simliklari don yoki qoramollar oilasiAnjir. 8.7. Sibirda qorong'u ign ign ignabonining o'rmoni (FRAD-CEDAR TAIIA) ning halokatli o'rmon yong'inidan keyin.Sukkalchaning davomiyligi ko'p jihatdan hamjamiyat tarkibi bilan belgilanadi. Qumbunlar singari joylarda asosiy sukkalni o'rganish ushbu sharoitda klimaksni rivojlantirish uchun ushbu sharoitda yuzlab yillar talab qilinishini bildiradi. Masalan, O'rmonni kesishda ikkilamchi o'ziga xos bo'lib, tezroq davom eting. Temir iqlimi sharoitida o'rmon massivida o'rmon massivining tiklanishi mumkin edi.Agar iqlim ayniqsa qattiq bo'lsa (masalan, cho'lda, tundra yoki dashtda), seriyalarning davomiyligi noqulay jismoniy muhitni sezilarli darajada o'zgartira olmaydi. Masalan, dashtning ketma-ketligi, masalan, taxminan 50 yil davom etadi.
Ikkilamchi suksessiyaning asosiy bosqichlari mo''tadil iqlim:
Taxminan 10 yil o'tli o'simlik o'simliklarining birinchi bosqichi;
Butalarning ikkinchi bosqichimi? 10 yildan 25 yilgacha;
Bargsiz daraxtlarning uchinchi bosqichimi? 25 yildan 100 yilgacha;
Ignabarg daraxtlarining to'rtinchi bosqichimi? 100 yildan ortiq.
Suksessiyalar boshqa miqyosda bo'lishi mumkin. Ular asta-sekin, minglab yillar va tezda - bir necha kun ketishi mumkin.Sukkalchaning davomiyligi ko'p jihatdan hamjamiyat tarkibi bilan belgilanadi.Barqaror jamiyatni rivojlantirish uchun birlamchi Suksiyalar bilan yuzlab yillar talab qilinadi.Ota-ona zotini yo'q qilish zarurati bu birlamchi Suksessiyalarning sekin taraqqiyotining asosiy sababidir.
Ikkilamchi sukzias ancha tez davom etadi. Buning sababi shundaki, birlamchi jamiyati tuproq tomonidan etarli miqdordagi ozuqa moddalari ortida rivojlangan, bu tez o'sishi va yangi ko'chmanchilarni rivojlantirish uchun shart-sharoitlarni yaratadi. Oxirida Evropada piotin (3 million yil oldin) keldi muzlik davri. Muzlik butun hayoti ostida butun hayotni vayron qildi. U g'oyib bo'ldi va tuproq qopqog'ini tekisladi, tog 'jinslarini qulab tushdi. Uning chilani chekinish va iliqligi bilan, yalang'och jonsiz erlarning ulkan bo'shliqlari fosh qilindi. Asta-sekin, u turli xil o'simliklar va hayvonlar tomonidan hal qilindi. Albatta, bu o'zgarishlar juda sekin sodir bo'ldi. Muzlik tropik o'rmonlarni vayron qilgan joyda, ularning tiklanishi hozirgi kungacha davom etadi. Ushbu saytlar hali barqaror holatga erishmagan. Shunday qilib, ular bir necha million yillarni va millionlab yillarni bajarish uchun etarli emas edilar.
Asta-sekin yurib, keng o'rmonlar olib borgan o'zgarishlar miyocen (20 million yil oldin) Shimoliy Osiyoning hozirgi shimoliy cho'llariga.O'rmon yong'inidan keyin ancha tez ortib borar joy, ma'lum bir ketma-ketlikda, bitta biokenoz boshqalarga o'zgaradi, bu esa barqaror jamiyatni tiklashga olib keladi.Nudetik kliplarning yuqorisida: yalang'och kliplarning uchastkasida paydo bo'ladi: eroziya yoki ko'chki.Eng tez Suksessiyalar suv ombori yoki hayvonot shifokori, daraxtning chirigan magistralida, daraxtning chirigan koeffitsiasida kuzatiladi.Suksessiyaning umumiy qonunlariSuksessiya - bu tabiiy jarayon, buning sababi oldindan ko'rilishi mumkin.Sekzeziya jamoatchilikning o'zlarini yashash joyiga hissa qo'shadigan o'zgarishlarning natijasidir, ya'ni bu jarayon tashqi tomondan ko'rsatilmagan. Sukkarsiya eng katta xilma-xillik bilan tavsiflanadigan va shu sababli, organizmlar o'rtasidagi eng ko'p sonli aloqalar bilan tavsiflanadigan yuqori darajadagi biokenozni shakllantirish bilan tugaydi.Shunday qilib, eng yuqori darajadagi qoidabuzarliklardan maksimal darajada himoyalangan va muvozanat holatida.Atrof-muhitni vorislikning asosiy xususiyati shundaki, jamiyatning o'zgarishi har doim muvozanat holatida sodir bo'ladi.Ekotizim yakuniy barqaror holatga (eng yuqori holatning holati) yaqinlashganda, unda barcha muvozanat tizimida bo'lgani kabi, rivojlanishning barcha jarayonlarida pasayish mavjud.Ketarlik kuzatuvlari shuni ko'rsatadiki, biokenozlarning ba'zi bir xususiyatlari bir yo'nalishda o'zgaradi, shunda har qanday nuqtai nazar mavjud.O'simliklar va hayvonlar turlari doimiy ravishda almashtiriladi.Organizmlarning xilma-xilligi oshadi. Sekzeziya kursidagi organizmlarning o'lchamlari o'sib bormoqda.Eksbivesning ustunligi bo'lgan chiziqli oziq-ovqat zanjirlari murakkab oziq-ovqat tarmoqlariga aylantiriladi. Kambag'al shakllari ularda tobora kuchayib borayotgan rol o'ynay boshlandi (o'lik organik moddalarning iste'molchilari).Biologik kifanonlar cho'zilib, murakkab, organizmlar ekologik ekologik jihatdan ixtisoslashgan.Organik moddasi o'sadi. Pure jamoat mahsulotlari va nafas olishning intensivligi oshishining pasayishi kuzatilmoqda.

Xulosa
Umumiy tushunchalar Xulosa haqida. Botanikada sukaressiyalar muammosini rivojlantirish boshlandi va shu kungacha ushbu kontseptsiyaning asosiy qoidalari fitokokozlarni o'rganishga asoslangan. Bu nafaqat tarixiy sabablarga ko'ra, balki jamoatchilikning o'zgarishi avtotrofik funktsiyalarga asoslangan holda ham belgilanadi. Biokokozlarning geterotrofik tarkibiy qismi fitokoz asosida shakllanadi va faqat uning tarkibi va xususiyatlariga ta'sir qiladi. [...]
Yuqorida aytib o'tilganidek, xuddi shu tendentsiyalar xlorofil loteriallarining foizi uchun pigment indeksi uchun tavsiflanadi. Ikkala ko'rsatkichning o'zgarishi fitoplintonning rivojlanish darajasiga to'g'ri keladi. Mavsumiy balandliklar davomida suv omborida faol hujayralar mavjud, ular pigment xususiyatlari kamayadi: sariq pigmentlarning belgilari: yashil rangdagi yashil pigmentlarning jihozlari birdan bir oz yoki undan pastroq) Cheklovning faol shakli mavjudligi (Feopiglar past past miqdori). Xlorofilning past konsentratsiyasida, jamiyatning rivojlanishining pasayishiga guvohlik berish, ikkala ko'rsatkich ham ko'payadi. Agar biokinal omil bo'lsa, biokozozlarning rivojlanishi ma'lum bir davriylik bilan namoyon bo'ladi, ular tsiklik siklilar haqida gapirmoqdalar. Bu biokenozga nisbatan tashqi tabiiy iqlim omilining biologik natijasidir. Tsiklik yutuqlari bilan biokatsiya bo'lmaganlar yashash joyini o'zgartiradi, ya'ni jismoniy muhitning turli bosqichlarida biosenozlardagi jamoalarni o'zgartirishni aniqlaydigan omil hisoblanadi.
Suksessiya. Ekotizim muvaffaqiyatli bo'lishiga misollar
Suksessiya
Muvaffaqiyatli turlar
Ikkilamchi suksessiya
Sentiklik o'zgarishlarining turlari
Suksessiyaning davomiyligi
Ekotizim muvaffaqiyatli bo'lishiga misollar
Hamjamiyatlarda doimiy o'zgaradi. Ularning turlari tarkibi o'zgaradi, ayrim organizmlar, trofik tuzilishi va boshqa jamoat ko'rsatkichlari.Jamiyat vaqt jihatidan farq qiladi.Suksessiya ekotizimlarni ishlab chiqish uchun ichki omillar tufayli bitta jamoaning ma'lum bir sohasida boshqa jamoaning izchil, muntazam o'zgarishi.Atrof-muhit suksessia tabiatini tushunish uchun - o'zingizni mukammal hamjamiyatni taqdim eting (ya'ni energiya aperotrotroflarining umumiy mahsulotlari, uning organizmlarining tarkibiy faoliyatini ta'minlash uchun zarur bo'lgan energiya sarfiga to'g'ri keladi).Ekologiyada umumiy energiya iste'moli deb ataladi - jamiyatning umumiy nafas olishi.Bunday ideal holatda, ishlab chiqarish jarayoni nafas olish jarayonlari bilan muvozanatli bo'lishi aniq.Shunday qilib, bunday tizimda organizmlarning biomassasi doimiy bo'lib qolmoqda va tizimning o'zi esa ehtiyotsiz ravishda o'zgarmaydi.Agar "umumiy nafas olish" asosiy yalpi mahsulotdan kam bo'lsa - ekotizimda jamg'arma moddalarning organik moddalarning jamg'armasi paydo bo'ladi;
Agar uning qisqarishi bo'lsa.
Va birinchi va ikkinchi holatda, jamoa sodir bo'ladi
Resursning haddan tashqari ko'pi bilan har doim ham turlari bo'ladi, ular uni o'zlashtirish imkoniyatiga ega bo'ladi va agar etishmovchilik bo'lsa, turlarning bir qismi supuradi.Bunday o'zgarish va mohiyat - atrof-muhit sukessiyaiBunday jarayonning asosiy xususiyati shundaki, jamoa o'zgarishi har doim muvozanat holatida sodir bo'ladi.