Мундарижа. Кириш. I. Қисм. Меҳнатни муҳофаза қилиш соҳасидаги талаблар

Ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчи учун меҳнатни муҳофаза қилиш
бўйича наъмунавий йўриқнома

Мазкур соҳа бўйича намунавий йўриқнома меҳнатни муҳофаза қилишнинг давлат талабларини ўз ичига олган қонунчилик ва бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар талабларини инобатга олган ҳолда ишлаб чиқилган бўлиб, касб ва малака талабларига мувофиқ пахта тозалаш заводида ўз ишларини бевосита бажарадиган Ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчилари учун мўлжалланган.

Умумий хавфсизлик талаблари

1. 18 ёшдан кичик бўлмаган, ходимлар мустақил тарзда ишга киришдан аввал қуйидагилардан ўтишлари керак:

- Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан белгиланган тартибда ишга яроқли деб топилиш учун мажбурий дастлабки (ишга қабул қилинганидан кейин) ва жорий (иш пайтида) тиббий кўриклар (текширувлар)дан;
- ишларни бажариш учун хавфсиз усул ва методларни ўрганиш, меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича кўрсатма олиш, иш жойида амалиёт ўташ ва меҳнатни муҳофаза қилиш талаблари бўйича билимларни текшириш.
2. Ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчи ишнинг табиати билан боғлиқ қуйида келтирилган хавфли ва зарарли ишлаб чиқариш омилларининг таъсиридан ҳимояланиш учун меҳнат хавфсизлиги талабларига риоя қилишлари шарт:
- Товарлар ва тараларни кўчирилиши;
- Худуддаги тахланган юк тўпламлари;
- ўткир, тиғли, санчувчи бурчакларнинг бўлиши;
- ҳаракатланувчи машина, механизм ва уларнинг қисмлари;
- электр занжирида кучланишнинг юқори бўлиши, қисқа туташув инсон танаси орқали ўтиши мумкин бўлган ҳолатлар.
Конструкция элементларининг тўсатдан тушиши хавфи бўлган ёки юқорида турган материал ва қурилмаларнинг тушиши хавфи бўлган ҳудудлар.
3. Механик таъсирлардан ҳимояланиш учун ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном иш берувчилар томонидан тақдим этилган бепул Ип газлама комбинезондан ва Комбинацияланган қўлқоплардан фойдаланишлари керак.
4. Худудда, ишлаб чиқариш ва маиший биноларда, иш участкалари ва иш жойларида бўлиш учун ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчи ушбу ташкилотда қабул қилинган ички меҳнат тартиб- қоидаларига амал қилишлари шарт.
Кўрсатилган жойларга бегона шахслар ва ишчиларнинг маст ҳолатда бўлишига рухсат берилмайди.
5. Кундалик фаолияти давомида ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчи қуйидагиларни бажариши шарт:
- ушбу қўлланма талабларини, меҳнатни муҳофаза қилиш ва ишлаб чиқариш санитарияси қоидалари ва нормаларини, ички меҳнат тартиби қоидаларини билиш ва уларга риоя қилиш;
- ёнғин ва портлаш хавфсизлиги талабларига риоя қилиш, ёнғин сигналлари, улар билан ишлаш тартиби, ёнғинга қарши воситаларнинг жойлашуви ва улардан фойдаланиш имкониятларини билиш;
- биринчи тиббий ёрдам тўпламининг жойлашишини билиш ва жабрланувчига биринчи ёрдам кўрсатишни билиш;
- фавқулотда вазиятларда харакат тартибини билиши;
- иш вақтида эҳтиёт бўлиш, чалғитмаслик ва бошқаларни чалғитмаслиги, иш билан боғлиқ бўлмаган шахсларнинг иш жойида бўлишига йўл қўймаслиги;
- иш вақтида эътиборли бўлиш ва меҳнат хавфсизлиги талабларини бузмаслик керак.


Иш бошлашдан олдин хавфсизлик талаблари

6. Иш бошлашдан аввал ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчи қуйидагиларни бажаришга мажбур:

а) махсус кийим, хавфсизлик поябзалини кийиш;
б) иш бошқарувчига ишнинг хавфсиз усуллари ҳақидаги билимлар синовидан ўтганлиги тўғрисидаги гувоҳномани тақдим этиш ва бажарилган ишнинг ўзига хос хусусиятларидан келиб чиқиб, ишдаги хавфсизлик талабларини ҳисобга олган ҳолда топшириқ олиш.
7. Бригадир ёки иш бошқарувчидан иш топшириғини олгач, ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчи қуйидагиларни бажариши керак:
а) агар керак бўлса, шахсий ҳимоя воситаларини тайёрлаш ва уларнинг яроқлилигини текшириш;
б) иш жойини ва унга ёндаш ҳудудларнинг хавфсизлик талабларига мувофиқлигини текшириш;
г) Худуддаги тахланган юк тўпламлари ва тайёр маҳсулотларнинг барқарорлиги;
д) тозалаш ускуналари, ювиш воситалари ва дезинфекцияловчи воситаларнинг мавжудлиги, тозаловчи материалда тешувчи ва кесувчи нарсаларнинг йўқлиги.
8. Меҳнат хавфсизлиги талабларининг бузилишини ўз кучи ёрдамида бартараф этиши ва агар буни амалга ошириш имкони бўлмаса, ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчи ҳолатни дарҳол бригадир ёки иш бошқарувчига етказишлари керак.


Иш вақтида хавфсизлик талаблари

9. Ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчига белгиланган тартибда рухсат этилмаган ишларни бажариши, шунингдек, хавфсиз ишлаш кўникмаларига эга бўлмаган асбоб ва ускуналардан фойдаланиши тақиқланади.

10. Ўсимликларни химоя килиш бўйича агрономга ёрдамчи иш жараёнида қуйидаги хавфли ва зарарли ишлаб чиқариш омиллари салбий таъсир кўрсатиши мумкин:
- паст ёки юқори хаво харорати;
- харакатдаги машина ва механизмлар;
- иш жараёнидаги хаво таркибидаги чангнинг белгиланган меъёрдан ошиб кетиши;
- асбоблар, ускуналар ва қурилмаларнинг ўткир қирралари, бурмалари ва нотекис юзалари;
- жисмоний ортиқча юкланиш;
11. Ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчи пестицидлар билан ишлов бериш участкаларида, қишлоқ хўжалиги ишлари пестицидлар қўлланилган кундан бошлаб қуйидаги оралиқ муддатлардан кейин бажарилиши лозим:
- заҳарлилик даражаси энг паст бўлган олтингугурт кукуни, оҳакли олтингугурт қайнатмаси, мис купороси, минерал ўғитлар суспензияси билан ишлов берилган участкаларда — қишлоқ хўжалиги техникаси билан бажариладиган ишлар учун 1 кун, қўл меҳнати ёрдамида бажариладиган ишлар учун 3 кун;
- заҳарлилик даражаси кам бўлган фунгицидлар, гербицидлар ва ўсишни бошқарувчи моддалар билан ишлов берилган участкаларда — қишлоқ хўжалиги техникаси билан бажариладиган ишлар учун 3 кун, қўл меҳнати ёрдамида бажариладиган ишлар учун 6 кун;
- заҳарлилик даражаси ўртача бўлган акарицидлар ва инсектицидлар билан ишлов берилган участкаларда — қишлоқ хўжалиги техникаси билан бажариладиган ишлар учун 6-7 кун, қўл меҳнати ёрдамида бажариладиган ишлар учун 10-12 кун;
- заҳарлилик даражаси ўртача юқори бўлган ва узоқ муддат таъсир этадиган пестицидлар билан ишлов берилган участкаларда — қишлоқ хўжалиги техникаси билан бажариладиган ишлар учун 7-8 кун, қўл меҳнати ёрдамида бажариладиган ишлар учун 14-15 кун.
12. Ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчи пестицидлар қўлланилган кундан кейинги оралиқ муддатларда ишлов берилган участкаларда истисно тариқасида қўлланилган қишлоқ хўжалиги техникаси, махсус кийим, махсус пойабзал ва бошқа якка тартибда ҳимояланиш воситалари пестицидлар билан ишлов беришда қўлланилган воситалар учун белгиланган талабларга мувофиқ тозалаши зарур.
13. Ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчи шахсий гигиена қоидаларини билиши ва уларга риоя қилиши керак. Овқатланиш, чекиш ва дам олиш фақат махсус ажратилган хоналарда ва жойларда бажарилади. Сувни фақат махсус мўлжалланган қурилмалардан ичиши керак.
14. Спиртли ичимликларни ичиш ва иш жойида маст ҳолда, гиёҳвандлик ёки токсик заҳарланиш ҳолатида чиқиш тақиқланади.


Авария ҳолатларида хавфсизлик талаблари

14. Aгар газ ҳидини ёки қувурларнинг (сув таъминоти, канализация, иситиш ва бошқалар) узилишини аниқланса, тегишли ихтисослашган тез ёрдам гуруҳини чақириш.

15. Ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ўзларининг бевосита ёки ўзларидан юқори лавозимли раҳбарларини одамларнинг ҳаёти ва соғлиғига таҳдид соладиган ҳар қандай вазият, ишлаб чиқаришдаги ҳар қандай бахтсиз ҳодиса ёки соғлиқнинг ёмонлашуви, шу жумладан ўткир касбий касаллик (заҳарланиш) пайдо бўлиши ҳақида дарҳол хабардор қилишлари шарт.
Иш якунида хавфсизлик талаблари

16. Иш якунида Ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчи қуйидагиларга мажбур:

- иш вақтида ишлатилган станокларни электр тармоғидан узиш;
- иш ўрни, иш кийимларини тартибга келтириш;
- иш қуролларини махсус жойларга олиб қўйиш;
- иш пайтида юзага келадиган барча муаммолар ҳақида бригадир ёки иш бошқарувчига хабар бериш.
17. Меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича ушбу йўриқноманинг талаблари Ўсимликларни химоя килиш бўйича агроном ёрдамчи учун мажбурийдир. Бу талабларга риоя қилмаслик меҳнат интизомининг бузилиши ҳисобланади ва амалдаги қонун ҳужжатларига мувофиқ жавобгарликка тортилади.