Mundarija kirish mavzu

Nazorat savollari 
1. Ma‟lumotlar qaysi belgilari bo„yicha sinflarga ajratiladi?
2. Ma‟lumotlarni logik (mantiqiy ) va fizik tasvirlash nima?
3. Ma‟lumot bazasini qanday uch bosqichli arxitekturalari
mavjud?
4. Ma‟lumotlar bazasi alministratorini asosiy vazifalarini aytib
bering.
5. Ma‟lumotlar bazasida tasvirlar qanday saqlanadi. Misollar
keltiring.
6. Ma‟lumotlar bazasini uch bosqichli arxitekturasini chizmasini
tasvirlang.
7. So„rovlarni qayta ishlashda MBBTning bajaradigan ishlar
ketma-ketligini tavsiflab bering.
3-mavzu. Ma’lumotlar bazasi modеllari va mohiyat-aloqa modeli 
Rеja
1. Ma‟lumotlar modeli tushunchasi.
2. Ierarxik (shajara) ma‟lumotlar modeli.
3. Tarmoqli ma‟lumotlar modeli.
4. Relyatsion ma`lumotlar modeli.
5. Ma‟lumotlar bazasini loyihalashda mohiyat – aloqa modеli.
6. Mohiyat aloqa diagrammasini qurish.
Tayanch iboralar: infologik model, datalogik model moslik, Ulman
Chen usuli, mohiyat, ma‟lumot modeli, ierarxik,tarmoqli model,
relyatsion model.
Buguni kun ma`lumotlar bazasini boshqarish tizimlari datalogik
bosqichda xilma–xil ma`lumotlar bazasi bilan ishlashni ta‟minlaydi.
Hozirgi kunda eng ko„p o„rganilgan va keng ishlatiladigan ma‟lumot
modellari kiradi. Ma‟lumotlar modeli bu ma`lumotlar bazasini ma‟lumot
elementlari to„plami orasidagi bog„lanish tuzulmalarini tasvirlovchi
umumiy sxemadir. Ma‟lumotlar modeli tushunchasini aniq ta‟rifi Kodd
tomonidan tushuntirib berilgan. U ma‟lumotlar modelini uchta kerakli
komponentasini keltirgan:
1. mavjud bo„lgan ma‟lumot tuzilmalarini aniqlash vositalari

---

19
majmuasi;

2. ma‟lumotlarni qidirish va qayta ishlash uchun ma`lumotlar bazasi
holatiga qo„llaniladigan amallar to„plami;
3. oshkor holda ma`lumotlar bazasi holatini aniqlovchi va bir
butunligini ta‟minlovchi vositalar to„plami.
Hozirgi kunda klassik hisoblashlarda 3 ta ma‟lumotlar modeli ko„p
ishlatiladi:
