Mundarija kirish mavzu

MB ni ishlatish afzalliklari:
-
Ixchamligi;
-
Axborotlarni qayta ishlash tеzligini oshishi;
-
Kam mеhnat sarfi;
SQL Server Enterprise Manager dasturi yordamida SQL Server
himoya qilish vositalaridan foydalanish mumkin. Bu himoya vositalari
haqidagi ma‟lumotni SQL Server hujjatlaridan olish mumkin.
Agar shifrlangan tasavvur strukturasini keyinchalik o„zgartish kerak
bo„lishi mumkin bo„lsa quyidagi maslahatdan foydalaning. Tasavvurni
aniqlovchi SQL yoriqnomani matnli faylda saqlab qo„ying. Ishonchli
joyda mustahkam nusxani saqlab qo„ying. Tasavvurni shifrlang. Kerak
bo„lsa shifrlangan tasavvur struk- turasini o„zgartiring:
Oldingi shifrlangan tasavvurni o„chirish.
Oldingi tasavvur bilan bir xil nomdagi yangi tasavvur yarating.

---

---

41
Saqlangan matnli fayldagi SQL yoriqnomadan almashish buferiga nusxa

oling. Uni yangi tasavvur Konstruktorining SQL yo„l-yo„riq kiritish
maydoniga joylashtiring.
Tasavvur strukturasini o„zgartirish.
O„zgartirilgan SQL yoriqnomani matnli faylda saqlang. Bu faylni
ishonchli joyga joylashtiring.
SQL Server hisob yozuvlarini boshqarish
MB himoya tizimini boshqarish vazifasini (Tools) menyusidagi
(Database Security) buyrug„i yordamida bajarish mumkin. Agar SQL
Server loyihasi saqlanayotgan kompyuterda o„rnatilgan bo„lsa bu
buyruqqa murojaat qilish mumkin. Bu vosita yordamida SQL Serverda
registratsiya qilish uchun hisob yozuvlarini, ma‟lumotlar bazalari
foydalanuvchilari hisob yozuvlarini va ularning vazifalarini qo„shish,
o„chirish va o„zgartirish mumkin.
SQL Serverda registratsiya qilish uchun qo„llanadigan ikki himoya
tizimi mavjud:
 SQL Server o„zining himoya tizimi. Serverda registra- tsiyadan
o„tish uchun server foydalanuvchisi nomi va parolini ko„rsatish
kerak.
 Windows NT bilan Integratsiyalashgan tizimi foydalanuvchilari
hisob yozuvlaridan foydalanadi. Bu holda foydalanuvchi
autentifikatsiyasi Windows NT asosida tarmoqda registratsiyadan
o„tishda bajariladi.
SQL tilida protseduralardan foydalanish dasturlar tuzish samaradorligini
oshiradi. Saqlanuvchi protseduralar (stored protsedure) – bu SQL
buyruqlar to‟plamidan iborat bo‟lib, bu buyruqlar to‟plamini SQL
SERVER bir marta kompilyatsiya qiladi.
Protseduralarning keyingi ishlatilishida saqlangan protseduralar
kompilyatsiya qilinmaydi. Bu protseduralar xuddi algoritmik tillardagi
kabi kirish parametrlaridan iborat bo‟lishi ham mumkin.
Saqlanuvchi protseduralar SQL tilida quyidagi buyruq yordamida
yaratiladi:
CREATE PROCEDURE
[(% birinchi parametr ma‟lumoti turi)] …] AS SQL-operatorlari;
Saqlanuvchi protseduralarning ikki turi mavjud: foydalanuvchi
protseduralari va tizimli protseduralar.

---

---

42
Foydalanuvchi protseduralari SQL SERVERlarida qo‟llanilib,

serverni boshqarish, MB va foydalanuchilar haqidagi ma‟lumotlarni
olish uchun ishlatiladi.
Tizimli protseduralar esa, amaliy dasturlarni bajarish uchun yaratiladi.
Amaliy dasturlar hech bo‟lmaganda bitta modulni o‟zida saqlashi kerak.
Modul (MODULE) biror bir algoritmik tilda tuzilgan, uzoq muddat
saqlanadigan ob‟yektdir.
Modul - modul nomidan (module name), algoritmik til bo‟limidan
(language clause), modul bo‟limi huquqidan (module authorization
clause ), kursorlarni tavsiflash (declare cursor) va bir yoki bir nechta
protsedura (procedure) lardan tashkil topadi.
MBBTdan ikki gurux shaxslari foydalanadi:
3. Chеkli yoki oddiy foydalanuvchilar;
4. MB administratori;
MB administratorini xizmat doirasiga quyidagi ishlar kiraddi:
j) Prеdmеt sohani tahlili va foydalanuvchilar va axborotni o„rnini
aniqlash;
k) Ma‟lumotlarni tuzilishini loyihalash va ularni takomillashtirish;
l) Qo„yilgan topshiriqlar va ma‟lumotlarni bir butunligini
ta‟minlash;
m) MBni yuklash va yuritish;
n) Ma‟lumotlarni himoya qilish;
o) MBni tiklashni ta‟minlab bеrish;
p) MBga murojaatlarni yiqish va statistik qayta ishlab bеrish;
q) MBga
ko„p
foydalanuvchilar
rеjimida
ishlaganda,
ma‟lumotlarni o„chib kеtishidan ximoya qilish;
r) Tеxnik vositalar nosoz bo„lib ishdan chiqqanda, ma‟lumotlarni
saqlash va qayta tiklash ishlarini bajarish;