Mundarija O’quv materiallar

 
Ilova 1. 
Hujjatlar usti ishlash tartibi haqida talabalarning fikri so'raladi 
Ilova 2. 
Tashkilotga  kelgan  xujjat  xarakatda  buladi  -  kuchgan  ma’noda    aytsak  
“yuradi”.  Bu  xarakat  xujjat  kelgan  yoki tuzilgan  paytdan  boshlab,  to  ijrosi  
bajarilib,  yigma-jildga  yuborilishi  yoki  topshirilishigacha  bulgan  jarayonni  
kamrab  oladi. 
Xujjatlar  oqimini  uch  turga  ajratish  mumkin: 
1.  Olinma  xujjatlar -  boshqa tashkilotlardan keladigan  xujjatlar. 
2.  Junatma  xujjatlar  -  boshqa tashkilotlarga yuboriladigan  xujjatlar. 
3.    Ichki    xujjatlar    -  tashkilotning    ichida  tuzilib,  boshkaruv    jarayonida  
xodimlar  tomonidan foydalaniladigan  xujjatlar. 
Olinma xujjatlar  quyidagi  jarayonlardan  o’tadi: 
-  qabul  qilish; 
-  dastlabki  ko’rib  chiqish; 
-  qayd  etish; 
-  raxbar  tomonidan  ko’rib  chiqish; 
-  ijro  uchun  topshirish. 
Xujjatlarni  qabul  qilish  va  dastlabki  ishlash markazlashtirilgan  xolda  ishlar  
boshqarmasi,    umumiy  bo’linma,    devonxona    yoki    kotib    tomonidan    amalga  
oshiriladi. 
Xujjatlar    solingan    xatjild    (konvert)    yoki    paket  olinar    ekan,    ular    xuquqiy  
jixatdan  qanchalik  to’g’ri rasmiylashtirilganligi,  ularga  ilovalar  bor-yo’qligi 
(bus-butunligi) tekshirib ko’riladi, so’ng ochiladi.  Xujjatlar  yetishmasligi  yoki  
yaroqsizlanganligi    aniqlanganda,    ikki    nusxada  dalolatnoma  tuziladi.  Ulardan  
biri  devonxonada  qoladi,  ikkinchisi  xujjat  kelgan  tashkilotga  jo’natiladi.  
Jo’natilayotganda,  qaytarilish  sababi  ko’rsatilib,  ilova  xat  yoziladi.    Adashib 
jo’natilgan  xujjatlar  xujjatga    birga    kelgan    konvertni    ilova    qilgan    xolda 
belgilangan    joyiga    yangi    konvertlarda    jo’natiladi    yoki  yuboruvchiga  
qaytariladi.    Kelib    tushgan    xujjatlar  konvertlari    jo’natuvchining    manzilini,  
xujjatning  jo’natilgan    va    olingan    vaktini    faqat    konvert    bo’yicha  aniqlash 
mumkin  bo’lgan  xollarda,  yo’q  qilinmaydi.  “SHaxsiy ustxati  bo’lgan   yoki  
jamoat    tashkilotlari  nomiga    yo’llangan    xujjatlar    ochilmay,    belgilangan 
oluvchiga  beriladi. 
Xujjatlar    devonxonada  dastlabki    ko’ruvdan    o’tkazilayotganda,  bevosita 
tashkilot  raxbari  ko’radigan  xujjatlar    aloxida    ajratiladi.    Bunday    xujjatlarga 

111 
 
tashkilot faoliyatining  asosiy  masalalari  buyicha  axborotlar mavjud  bo’lgan  
va    raxbariyat    qarorini    talab    etuvchi  xujjatlar,  xususan,  O’zbekiston 
Respublikasi  Prezidenti  devoni,    O’zbekiston    Respublikasi    Vazirlar  
Maxkamasi va  yuqori  tashkilotlardan  olingan  xujjatlar  kiradi.  
Kolgan  xujjatlar  raxbar  o’rinbosarlariga  ular  o’rtasida  vazifalarning  
taksimlanishiga  muvofiq  yo’llanadi.  
Kundalik    tezkor    ma’lumotlarni    o’z    ichiga    olgan,    tayin  bo’linmaga    yoki  
mansabdor    shaxsga    yo’naltirilgan    xujjatlar    raxbariyatga    kursatilmasdan  
o’tkazilishi    xam  mumkin.    Bu    raxbarni    boshka    mas’ul    ijrochilar    xam    xal 
qilishi  mumkin  bo’lgan  mayda-chuyda  ishlardan  ozod  qilish  imkoniyatini 
beradi.  Xujjatlarni    dastlabki    ko’rib    chikish    va  ijro  etuvchilarga    berish  
ularning    kelib    tushgan    kunida    yoki,    ish  payti  bo’lmagan  vaqtda  kelib  tush 
ganda,  birinchi  ish  kunida  amalga  oshirilishi  kerak.    Bir  necha  tarkibiy 
bo’linmalar tomonidan  ijro  etiladigan  xujjatlar  ularga  navbat bilan  yoki  bir  
vaqtning    o’zida    nusxalarda    beriladi.  Xujjatning    asli    munosabat    belgisi  
(rezolyusiya)da  birinchi    ko’rsatilgan    ijrochiga    beriladi.    Xujjatlarni 
ko’paytirish    zarurati    va    nusxalar    soni    ijroni    tashkil  etuvchi    shaxs  
tomonidan  belgilanadi. 
Kelgan    xujjatni    shoshilinch    ravishda    ijro  zarurati  tug’ilganda,  tashkilot 
raxbari  kurib  chiqqach  ,  uning  mazmuni  bilan  ijrochini  tanishtirib  chikishgai 
yo’l  quyiladi.    O’zbekiston    Respublikasi    Prezident    devoni  va  Vazirlar 
Maxkamasidan  olingan    hujjatlar,    olingandan  so’ng  bir  soat  mobaynida  ijro 
etuvchilarga yetkaziladi. 
Jo’natma  xujjatlarni    ishlash  va  jo’natish,    amaldagi  pochta    qoidalariga  
muvofik,    markazlashtirilgan    xolda  devonxona  tomonidan  bajariladi.  
Konvertga  joylashtirishdan    avval    xujjatlarning    tug’ri    rasmiylashtirilganligi, 
ilovaning  borligi  va  bus-butunligi,  nusxalar  sonining    oluvchilar    soniga  
muvofiqligi  tekshiriladi.  
To’lik  rasmiylashtirilmagan  yoki  noto’g’ri  rasmiylashtirilgan    xujjatlar    puxta  
ishlash  uchun  ijrochiga  qaytarilishi  kerak.  Buyurtma  xat-xabarni  jo’natish  
ro’yxati  tuziladi,    unga  devonxona  xodimi    o’zining  familiyasi    va  jo’natish 
sanasini  qo’yadi.  Mashinada  o’qiladigan  xujjatlarni    jo’natish    ilova    xati    bor  
bo’lganda    amalga    oshiriladi.    Ilova  xat    nusxasi    umumiy    asoslarda    yig’ma 
jildga tikiladi. 
Jo’natish  uchun  tayyorlangan  xujjatlar  o’sha  kunning o’zida yoki kelgusi ish 
kunidan kechiktirmasdan ishlanishi va jo’natilishi  kerak. 
Ichki  xujjatlar  tarkibiy  bo’linmalardagi  tegishli mas’ul shaxslarga qaydnoma 
daftariga  imzo  chektirilgani  xolda  yoki    ro’yxatga    olingan    shaklda  
beriladi.Tashkilot  xujjatlari  (ayrim  tarkibiy  bo’linmalar va  xujjatlar  turkumi  
buyicha)    xam    tuliq,    xam    tanlab  xisobga  olib  boriladi.  Fuqarolar  takliflari, 
arizalari va  shikoyatlari  mustaqil  ravishda  xisobga  olinadi. Xujjatlar  sonini  
xisoblab    chiqishda    xar    qaysi    nusxa,  shu  jumladan,    ko’paytirilgan    va 
mashinkada  yozilganlari  xam    bitta    birlik    sifatida    xisoblanadi.    Xujjatlar 
aylanishining  xisob-kitob  natijasi  tashkilot  raxbariga  vaqti-vaqtida  yetkazib 
turiladi.    Bu    xujjatlar    ustidagi  ishlarni    takomillashtirishda    choralar    ishlab  

112 
 
chiqishga yordam beradi. 
Xujjatlarni ro’yxatga olish, bajarish  va  xisobga  olishni  talab  qiladigan  barcha 
xujjatlar  -  olinma  xujjatlar xam,  jo’natma  xujjatlar xam,    ichki   xujjatlar    xam,  
albatta,  ro’yxatga  olinadi  - qayd kilinadi. Xujjatlar bir marta: olinma xujjatlar - 
kelib  tushgan  kuni;  jo’natma  xujjatlar  -  imzolangan yoki  tasdiqlangan  kuni   
ro’yxatga    olinadi.    Ro’yxatdan  o’tkazilgan  hujjat  bir  bo’linmadan  boshqasiga 
berilganda,  u    qayta    ro’yxatga    olinmaydi.    Lekin    umumiy    bo’limda 
(markazlashgan  devonxonada)  ro’yxatdan  o’tkazilmaydigan  xujjatlar    xam  
bo’ladi    (1-ilovaga  karang),    ular  tegishli  bo’linmalarda  ro’yxatga  olinadi  
(umumiy  bo’limda  faqat kelgan   sanasi   qo’yiladi).   Olinma,  jo’natma  va  ichki 
xujjatlar aloxida-aloxida ro’yxatga  olinadi.  Olinma  va  jo’natma  xujjatlarning 
ro’yxatga  olinish  shartli  raqami  (indeksi)  ro’yxatdan o’tqazish tartib raqami 
va yig’majildlar nomenklaturasi bo’yicha yig’majild indeksi raqamlaridan iborat 
bo’ladi 
 
15-dars  
Mavzu:  
Hujjatlarning  zaruriy qismlari 
(rekvizitlar) va ularni 
rasmiylashtirish, ish yuritishda 
qo’llaniladigan blankalar. 
Vaqt: 2 soat 
Talabalar soni: 15-30 
Dars turi:  
Amaliy  
Darsning maqsadi:  
Hujjatlarni rasmiylashtirishni o’rgatish
 
Darsning vazifalari:  
1.
 
Hujjatlarning    zaruriy  qismlari 
(rekvizitlar) bilan tanishtirish. 
2.
 
Hujjatlarning  
rasmiylashtirishni tushuntirish. 
Kutilayotgan natijalar:  
1. Talabalar Hujjatlarning  zaruriy 
qismlari (rekvizitlar) bilan tanishadilar. 
 2. Hujjatlarning  rasmiylashtirishni 
o'rganadilar. 
 
Amaliy mashgulotning ta’lim tehnologiyasi haritasi. 
Dars bosqichlari 
Mashg'ulotalr tartibi 
O'qituvchi 
Talaba  
1.Kirish 
(15 daq) 
O'qituvchi  talabalardan  uyga 
vazifani so'raydi.  
Talabalar javob berishadi. 

113 
 
 
2. Asosiy qism 
( 25 daq) 
 
1.
  Talabalarga 
hujjat 
na'munalarini 
berib 
ularning 
asosiy 
rekvizitlarini 
yozib 
chiqishni so'raydi. 
2.
  Hujjatlarning    zaruriy 
qismlari  (rekvizitlar)  va 
ularni  rasmiylashtirishni 
tushuntirib beradi. 
1. 
Talabalar 
kichik 
guruhlarda 
ishlashadi 
va 
javob berishadi. (ilova 1) 
2.  Talabalar  tinglab  savollar 
berishadi. (ilova 2) 
 
3.  Mustahkamlash 
(25 daq) 
O'qituvchi 
talabalarga 
mavzuga 
doir 
topshiriqlar 
beradi. 
Talabalar  topshiriqlarni  juft 
bo'lib  bajarishadi.  
3.
 
Yakuniy 
qism 
(5 daq) 
 
O'qituvchi  talabalarga  uyga 
vazifa beradi: 
Mavzuga  doir  materiallar  yi'ib 
ularni gapirib berish. 
Uy vazifasi 
 
13.
 
Hujjatlarning  zaruriy qismlari (rekvizitlar) va ularni 
rasmiylashtirish, ish yuritishda qo’llaniladigan blankalar. 
 
Xujjatlarni    tayyorlash    borasida    bugungi    kunda  shakllangan    umumiy  
koidalarga    kura,    boshkaruv    xujjatlari    zaruriy    kismlar  (rekvizitlar)ning 
belgilangan  majmuiga    va    ularning    barkdrorlashgan    joylashish  tartibiga  ega. 
Tashkiliy-farmoyish xujjatlari zaruriy kismlarining tulik, ruyxati  kuyidagicha: 
1.  Uzbekiston  Respublikasining gerbi. 
2.  Tashkilot  yoki  korxonaning ramziy  belgisi  
(emblemasi). 
3.  Mukofot tasviri. 
4.  Vazirlik  yoki  yukori  idoraning  nomi. 
5.  Muassasa,  tashkilot  yoki  korxonaning nomi. 
6.  Tarkibiy  tarmokning nomi. 
7.  Alokd  muassasasining shartli  rakami  (indeksi),  
tashkilot    yoki    korxona    manzili,    telefon    rakami,  faks    rakami,    bankdagi  
xisob-kitob  rakami. 

114 
 
8.  Matn  sarlavx,asi. 
9.  Sana. 
10.  SHartli  rakam. 
11.  Keladigan  xujjatlarning sanasi  va  shartli rakamiga  xavola. 
12.  Tuzilgan  yoki  nashr  kilingan  joyi. 
14.  Xujjatni  oluvchi  (adresat). 
15.  Tasdiklash  ustxati. 
16.  Munosabat belgisi  (rezolyusiya). 
17.  Xujjat turining nomi. 
18.  Nazorat  xakida kayd. 
19.  Matn. 
20.  Ilova  mavjudligi  xakddagi  kayd. 
21.  Imzo. 
22.  Kelishuv ustxati. 
23.  Rozilik  belgisi  (viza). 
24.  Muxr. 
25.  Nusxaning tasdiklanishi  xakidagi  kayd. 
26.  Ijrochining familiyasi  va telefon  razami. 
27.    Xujjatning  bajarnlganligi    va  uni    xujjatlar  yishajildiga  yunaltirilganligi  
xakidagi  kayd. 
28. Axborot mashinaga kuchirilganligi xakidagi kayd. 
29.  Xujjat  kelib  tushganligi  xakdsa  qayd. 
Albatta,  xujjatning  xar  bir  turi   mazkur  zaruriy kismlarning  barchasini  uz  
ichiga    olmaydi.    Xujjatning  muayyan    turiga    muvofik,    ravishda    bu  
kismlarning    ayrim  bir  turkumi  xukukdy  talablarni  ta’minlash  darajasida 
kullanadi.  SHu  narsa  xam  muximki,  ayni  kismlarning xujjatda  joylashishida  
kat’iy  tartib  mavjud,  ular joylashishidagi  kat’iy ketma-ketlik xujjatning xuku-  
kiy kuchini ta’minlash,  xujjatni  zudlik bilan  ishlash, bajarish,  undan  osonlik  
bilan  foydalanish  uchun muximdir. 
Mazkur    29    ta    zaruriy    kismning    untachasi    nisbatan  kup  kullanadi,  shuning 
uchun  asosiy  zaruriy  kismlar  deb  xam    yuritiladi:    xujjat    muallifi    (muassasa  
nomi    yoki  shaxsiy    xujjatda  imzo    kuyuvchi    shaxe),    xujjat  turining  nomi,  
sarlavxa,    xujjatni    oluvchi    (adresat),    kelishuv    va  rozilik    belgilari,    matn,  
tasdiklash,    imzo,    muxr,    ilova  mavjudligi    xakidagi    kayd.    Kullanmaning  
tegishli urinlarida zaruriy kismlarning kullanishi va ularning xar bir xujjat turida 
joylashish tartibi bilan botiq xususiyatlar  batafsil bayon kilingan. 
Zaruriy  kismlar  (rekvizitlar)ni  standart qog’oz varag’aga  joylashishi  va  ular  
uchun  ajratilgan  joy  1- ilovada  (38-bet)  keltirildi.  Kuyida  xar  bir  asosiy  
kismning moxiyati va ularning rasmiylashtirilishi ustida to’xtab  o’tamiz. 
(T)-(T).    “UzR    gerbi”,    “Mukofot    tasviri”    tijorat  tashkilotlari  tuzilmasidagi 
xujjatlarga kuyilmaydi. 
Agar tashkilot  (korxona)  belgilangan tartibda qayd etilgan  tovar  belgisiga  ega  
bulsa  (egalik  xuquqi guvoxnoma  bilan  tasdiqlanadi),  bu  belgidan  tashkilot  
(korxona)  xujjatlarida  ramziy  belgi  -  emblema  sifatida  foydalanish    mumkin.  
Emblema tasviri  xujjatning chap tomonida,  tashkilot  (korxona)  nomi  katorida  

115 
 
yoki tashkilot nomining yuqori  qismida o’rtada qo’yiladi. 
( 4 ) - ( 5 ) .  “Vazirlik  yoki  yukori  idoraning  nomi”, 
“Muassasa,  tashkilot  yoki  korxonaning  nomi”    xukukiy  xujjatlar:    tashkilot  
ustavi    yoki    nizomidagi    nomiga  aynan  muvofik,  keladigan  tarzda    yoziladi. 
Tashkilotning  umumiy    kabul    kilingan    (xukukiy    xujjatlarda  tasdiklangan)  
kiskartma  nomi  bulsa,  u  aloxida  satrda kavsga olinmay  beriladi.  Masalan: 
“Uzbekiston  milliy  ensiklopediyasi” davlat  ilmiy  nashriyoti 
UzME 
(6).“Tarkibiy  tarmokning  nomi”    odatda  fakat  ichki  xujjatlarda    (arizalar,  
bildirishnoma,  tushuntirish xataari,  ta’tillar  grafiklari  va  sh.k.da)  kursatiladi. 
(7 ). “Tashkilotning  manzil  ma’lumotlari”  faqat  yozishmalarda foydalaniladi,  
ichki  xujjatlarda umuman qo’yilmaydi.  Tashkilotning  manzil  ma’lumotlari  
korxonalar    bilan    pochta,    telegraf,    telefon    alokalari  uchun,    shuningdek,  
banklarda  pul-xisob  muomalalari (xujjatda  xisob  rakami  kursatilgan  buladi)  
o’tkazish uchun  zarur  bo’ladi. 
Pochta  va  telegraf  manzil  i  Uzbekiston  Respublikasi  Aloka    vazirligining  
pochta    koidalari    talablariga  muvofik  rasmiylashtiriladi,  ya’ni  aloqa  bo’limi 
raqami,  respublika,  o’lka,    viloyat,  tuman,    shaxar,  ko’cha,  uy  va  ofis  raqami  
qo’yiladi. 
Tezkor    aloqal  ar    uchun    telefon,    telefaks,    teletayp,  teleks,    elektron    pochta 
rakamlaridan foydalaniladi. Bank  rekvizitlari  fakat  xisob-pul  muomalalari  
masalapari buyicha xatlarda, masalan, kafolat xatlarida kuщladi. 
(8).    “Matn    sarlavxasi”.    Aksariyat    xujjatlar    uchun  xujjat  mazmunini  aks 
ettiruvchi kiska va anik sarlavxa bulishi  kerak.  Tashkilot  nomidan  sung  katta  
xarflar bilan  yoziladi.   
Masalan:    “K,OMUSLAR    BOSH  TAXRIRIYATI”    NOMINI    VA  
TUZILMASINI KAYTA TASHKIL  ETISH XAKIDA“. 
 Xujjatning  chap  tomonidagi    yukori    burchakda    (ba’zi    xollarda    o’rtaga) 
blanka rekvizitlaridan  so’ng qo’yiladi. 
A  5  (148x210)  o’lchamidagi  xujjatlarda  va  telegrammalarda matnga sarlavxa 
qo’yilmasligi mumkin. 
Q9).    “Sana”.    Imzo  chekilish  sanasi,  tasdiklash  sanasi,  rozilik  sanasi,  
shuningdek,    matn    ichidagi    sanalar  raqam  usulida  rasmiylashtiriladi.    Sanalar  
arab  raqamlarida aloxida  satrda  ko’rsatiladi.  
 Masalan:  2000.30.10; 2000. 21 . 12. 
Moliyaviy    tusdagi    ma’lumotlardan    iborat    bo’lgan  xujjatlar    matnida    sana  
ko’rsatilganda,    so’z    bilan  ifodalangan  sana  qo’yiladi.  Masalan:    2000  yil  30 
yanvar; 2000  yil  21  dekabr. 
(K))    .    "SHartli    raqam”    (“Indeks”)    qaydlov    raqami  bo’lib,    xar    bir  
kelayotgan    yoki    chiqayotgan    xujjat    rasmiy  indekslash    tizimiga    muvofiq  
ro’yxatga  olinganda qo’yiladi. 
(P)  .    “Keladigan  xujjatlarning sanasi  va  shartli  raqamiga  xavola”.    Bu  rekvizit 
faqat  yuborilayotgan  javob  xatlarida    bo’ladi;    “sana”    va    “shartli    raqam”dan  
pastga qo’yiladi. 
©  •    “Tuzilgan    yoki    nashr    kilingan    joyi”  .    Bu  rekvizit    pochta    manzili  

116 
 
kuyilgan  xatdan  tashkari  xar bir xujjatda buladi; “sana” va “shartli raqam”dan 
pastga joylashtiriladi. 
Uni  yozishda  mamlakatning  ma’muriy-xududiy bo’linishi  e’tiborga olinadi. 
(N  )  .  “Xujjatni    oluvchi”    zaruriy  qismi  xujjatning  o’ng  burchagi  yuqorisiga 
qo’yiladi. Xujjat tashkilot, uning tarkibiy  bo’linmasiga  yoki  aniq  mansabdor  
shaxsga yo’naltiriladi. Bunda tashkilot nomi, tarkibiy bo’linma  
va  mansabdor  shaxs  lavozimi  bosh  kelishikda,  familiyasi  esa  jo’nalish  
kelishigida ko’rsatiladi. 
Xujjat  tashkilot  raxbariga  jo’natilganda,  tashkilot  nomi    oluvchi  lavozimining 
tarkibiga kiradi. 
YUkorida    kursatilgan    tartib    tashkilot    ichidagi  yozishmalarda,    xususan  
tashkilot    yoki   bulinma    raxbari nomiga   bildirishnoma,    tushuntirish   xati   va  
sh.k. tayyorlanayotganda xam  qo’llanadi. 
 Agar  xujjat  bir  turdagi  bir  necha  tashkilotlarga jo’natilayotgan bo’lsa, ularni 
umumlashgan xolda ko’rsatish lozim. 
Masalan: 
Bosh  boshqarmalar, boshqarmalar  va  bo’limlar  
boshliqlariga 
Xujjat  turli  tashkilotlarga  jo’natilayotganda, “Oluvchilar”  rekviziti  to’rttadan  
oshmasligi  kerak.  
“Nusxa”  suzi  ikkinchi,  uchinchi,  to’rtinchi  oluvchilar  oldida  ko’rsatilmaydi.  
Xujjatni    to’rttadan    ko’p    manzilga  jo’natganda,  tarqatish  (yuborish)  ro’yxati 
tuziladi va xar qaysi  xujjatda  faqat bitta oluvchi  ko’rsatiladi. 
Xujjatni  xususiy  shaxsga  jo’natayotganda,  avval  pochta  manzili,  keyin  ismi  va 
otasining ismi (bosh xarflari), familiyasi yoziladi. 
Masalan: 
700000.  Toshkent  sh.,  Xamid Olimjon  kuchasi,  5-uy, 18-xonadon, 
T.A.Axmedovga 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

117 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
MUSTAQIL TA’LIM 
MASHG’ULOTLARI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

118 
 
 
 
 
 
 
 
Mustaqil ta’limni tashkil etishning shakli va mazmuni 
 
Talabalarga  “Akademik  yozuv”  fanidan  mustaqil  ta’limni  tashkil  etishda 
mazkur  fanning  xususiyatlarini  hisobga  olgan  holda  quyidagi  shakllardan 
foydalanish tavsiya etiladi va joriy nazorat sifatida baholanadi: 
1)mavzular bо‘yicha konspekt (referat, taqdimot) tayyorlash. Nazariy materialni 
puxta  о‘zlashtirishga  yordam  beruvchi  bunday  usul  о‘quv  materialiga  diqqatni 
kо‘proq  jalb  etishga  yordam  beradi.  Talaba  konspekti  turli  nazorat  ishlariga 
tayyorgarlik ishlarini osonlashtiradi, vaqtni tejaydi;  
2)О‘qitish  va  nazorat  qilishning  avtomatlashtirilgan  tizimlari  bilan  ishlash. 
Talabalar  ma’ruza  va  amaliy  mashg’ulotlari  davomida  olgan  bilimlarini 
о‘zlashtirishlari,  turli  nazorat  ishlariga  tayyorgarlik  kо‘rishlari  uchun  tavsiya 
etilgan  elektron  manbalar,  innovatsion  dars  loyihasi  namunalari,  о‘z-о‘zini 
nazorat uchun test topshiriqlari v.b.; 
3)fan bо‘yicha qо‘shimcha adabiyotlar bilan ishlash. Mustaqil о‘rganish  uchun 
berilgan    mavzular  bо‘yicha  talabalar  tavsiya  etilgan  asosiy  adabiyotlardan 
tashqari qо‘shimcha о‘quv, ilmiy adabiyotlardan foydalanish rag’batlantiriladi; 
4)INTERNET tarmog’idan foydalanish. Fan mavzularini о‘zlashtirish, kurs ishi, 
bitiruv  malakaviy  ishlarini  yozishda  mavzu  bо‘yicha  INTERNET  manbalarini 
topish,  ular  bilan  ishlash  nazorat  turlarining  barchasida  qо‘shimcha  reyting 
ballari bilan rag’batlantiriladi; 
5) mavzuga oid masalalar. Keys-stadilar va о‘quv loyihalarini ishlab chiqish va 
ishtirok etish; 
6)  amaliyot  turlariga  asosan  material  yig’ish,  amaliyotdagi  mavjud 
muammolarning echimini topish, hisobotlar tayyorlash; 

119 
 
7) ilmiy seminar va anjumanlarga tezis va maqolalar tayyorlash va ishtirok etish; 
8)  masofaviy (distansion) ta’lim asosida mashg’ulotlarni tashkil etish bо‘yicha 
metodik kо‘rsatmalar tayyorlash va h.k. 
Uyga  berilgan  vazifalarni  bajarish,  yangi  bilimlarni  mustaqil  о‘rganish,  kerakli 
ma’lumotlarni izlash va ularni topish yо‘llarini aniqlash. Internet tarmoqlaridan 
foydalanib ma’lumotlar tо‘plash va ilmiy izlanishlar olib borish, ilmiy tо‘garak 
doirasida  yoki  mustaqil  ravishda  ilmiy  manbalardan  foydalanib  ilmiy  maqola 
(tezis)  va  ma’ruzalar  tayyorlash  kabilar  talabalarning  darsda  olgan  bilimlarini 
chuqurlashtiradi,  ularning  mustaqil  fikrlash  va  ijodiy  qobiliyatini  rivojlantiradi. 
Uy  vazifalarini  tekshirish  va  baholash  amaliy  mashg’ulot  olib  boruvchi 
о‘qituvchi  tomonidan,  konspektlarni  va  mavzuni  о‘zlashtirish  darajasini 
tekshirish  va  baholash  esa  ma’ruza  darslarini  olib  boruvchi  о‘qituvchi 
tomonidan har darsda amalga oshiriladi.  
Mustaqil ishni tashkil etish bо‘yicha uslubiy kо‘rsatma va tavsiyalar, keys-stadi, 
vaziyatli  masalalar  tо‘plami  ishlab  chiqiladi.  Bunda  talabalarga  asosiy  ma’ruza 
mavzulari  bо‘yicha  amaliy  topshiriq,  keys-stadilar  echish  uslubi  va  mustaqil 
ishlash uchun vazifalar beriladi. 
                                                        Akademik yozuv 1 fanidan 
talabalarning mustaqil ishlash uchun shaxsiy varaqasi 
№ 
Mustaqil ta’lim 
mavzulari 
Berilgan topshiriqlar 
Bajar. 
muddat. 
Hajmi 
(soatda) 
I semester 
1 
Ma’lumot hujjatlarini 
yozish 
Tarjimai hol, ariza turlari, 
tilxat, tushuntirish xati 
yozish 
1,2,3,4- 
haftalar 
5 
2 
Hujjat turlari bilan 
ishlash 
Rezyume, tavsifnoma, 
tavsiyanoma,hisobot yozish 
5,6,7- 
haftalar 
5 
3 
Yozma axborot 
tayyorlash 
Tashkiliy hujjat turlari 
8,9,10,11- 
haftalar 
5 
4 
Xizmat yozishmalari va 
diplomatik yozishmalar 
mavzu bo’yicha taqdimot  
tayyorlash 
12,13,14, 
15 - 
haftalar 
5