ma’no deyiladi: Endi to’rtinchi rotani ham ratsiya bilam ta’min qilsak, oshiq olchi
bo’lardi. Bu yerda ekaningizni eshitib, ko’zimga hech narsa ko’rinmadi, uchib bora
qolsam dedim. Birinchi misoldagi frazeologizm belgi, ikkinchi misoldagisi esa harakat
bildiradi.
Frazeologizmlar, so’zlar kabi, yaxlit bir ma’no (belgi, harakat kabilarni) ifodalasa–
da, lekin frazeologik ma’no leksik ma’nodan ko’p jihatdan farq qiladi. Shu sababli
frazeologizmlar so’zlarga sinonim bo’lgan hollarda ham frazeoligik ma’no bilan leksik
ma’no bir–biriga teng bo’lmaydi. Qiyoslang: o’taketgan – uchchiga chiqqan, beqiyos
(juda) – yer bilan osmoncha, albatta – turgan gap, hech qachon – ikki dunyoda (ham),
yashirin (xufiya) – eng ichida. Keltirilgan frazeologizmlar o’z sinonimlari bo’lgan
so’zlarga nisbatan, birinchidan, ma’noni kuchli daraja bilan ifodalasa, ikkinchidan, ular
obrazlilik xususiyatiga ega.
Juda ko’p frazeologizmlar bildiradigan ma’noni bir so’z bilan ifodalab bo’lmaydi.
Quyidagi misollardagi frazeologizmlar ma’nosiga e’tibor bering: qildan qiyiq topmoq,
qosh qo’yaman deb ko’z chiharmoq, o’z oyog’iga o’zi bolta urmoq, ...bu yerni
yelkamning chuquri ko’rsin, kavushini to’g’rilab qo’ymoq...
Do'stlaringiz bilan baham: |