Munosabat [a. ﻣﻨﺎﺻﺒﺖ – munosiblik, muvofiqlik; joizlik; qarindoshlik; aloqadorlik]
giponim – jinsni qamrab oluvchi tur ziddiyat
Download 43.5 Kb.
|
1-amaliy mashg\'ulot
|
giponim – jinsni qamrab oluvchi tur
ziddiyat – lisoniy sistema (paradigma)dagi elementlarning o‘zaro farqlanish munosabati ziddiyat a’zosi – lisoniy sistema (paradigma)dagi ziddiyat munosabatiga kirishuvchi elementlar ziddiyat belgisi – lisoniy birliklarning muayyan ziddiyatdagi farqlovchi belgisi ikki a’zoli (binar) ziddiyat – lisoniy sistemadagi zidlanuvchi juft birlik ko‘p a’zoli ziddiyat ternar – lisoniy sistemadagi zidlanuvchi ikkitadan ortiq birlik privativ (noto‘liq) ziddiyat – ziddiyat belgisi a’zolaridan birida voqelanadigan, boshqasida voqelanishi ham, voqelanmasligi ham mumkin bo‘lgan ziddiyat turi teng qiymatli ziddiyat – zidlanuvchi juft birlikning har birida ziddiyat belgisining bir qirrasi namoyon bo‘ladigan ziddiyat turi muntazam ziddiyat – a’zolari bo‘linuvchi belgi asosida zidlanadigan ziddiyat turi darajali ziddiyat – biror belgining oshib yoki kamayib borishiga asoslauvchi, a’zolari uchtadan kam bo‘lmagan ziddiyat turi Tezkor savol-javoblar Lisoniy birlik nima? Lisoniy birlik nimasi bilan ma’rifiy zotga o‘xshaydi? UMIS rang-barangmi, AHVO? Bir lisoniy UMISgina bir AHVOni tashkil eta oladimi? Nutq tovushidagi qaysi jihatlar uning UMISiga kirmaydi? Borliqda UMIS va AHVO munosabatiga ega bo‘lmagan hodisa bormi? Nega? Leksema tovushdan tashkil topadimi yoki fonemadan? Tilda shaklan bir xil tovush, so‘z, qo‘shimcha va gapga misol keltiring. Assotsiatsiya nima? Mavhum sistema elementlari qanday xususiyatga ega? Aniq sistema elementlari qanday xususiyatga ega? Sistemada asosiy vosita elementmi yoki munosabat? Paradigma sistemadan qanday farqlanadi? Paradigmaning ochiqligi deganda nimani tushunasiz? Paradigmaning yopiqligini izohlang. Unlilar ochiq paradigmami yoki yopiq? Paradigmatik belgilarni sanang. [k, g, ng, q, g‘] sistemasida qanday munosabat mavjud? [...ni ....ning ...dan ....di] gapidan nimani angladingiz? Bu ushbu sistemadagi munosabat evazigami yoki elementlar tufaylimi? [Akam... o‘qish... hafta... bir... kech... bor...] sistemasidan nimani angladingiz? Bu munosabat evazigami yoki elementlar tufaylimi? Sistemada munosabat hal qiluvchimi yoki elementlar? Yo‘qolgan shaxmat donasi o‘rniga tugmani qo‘yib, o‘yinni davom ettirish mumkin. Bu nima evaziga? Onamning kichik singlisi biznikiga keldi – Kichik xolam biznikiga keldi. Bu sistemalarda axborot nega saqlanib qoldi? Sabab munosabatga bog‘liqmi yoki elementga? Oppozitsiya terminini tilshunoslikka kim olib kirgan. Bordur Navoiy bekase, ishq ichra andoqkim xase, chun o‘rtading oni base, Do‘zaxda kuydurma yano baytida shoir ajratilgan so‘zlar orasidagi qanday ziddiyatga ishora qilmoqda? Kitob so‘zidagi b tovushida [b]~[p] fonemalari ziddiyati kuchayganmi yoki kuchsizlangan? Qiz so‘zidagi z tovushida [z]~[s] ziddiyati saqlanganmi yoki so‘nganmi? Ota, o‘zingizni tanishtiring. Ushbu gapda [ota]~[farzand] leksemalari orasidagi ziddiyat qay darajada? Download 43.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|