Muqaddima

Aminlar va ularning tuzlari. Aminlar-silikatli minerallarning flotatsiyasida 
ishlatiladi. Birlamchi (RNH
2
), ikkilamchi (R
2
NH) va o‘lchamli (R
3
N) aminlar 
mavjud. Bu turdagi to‘plovchilarning ko‘p ishlatiladigani C
12
H
25
NH
2
- lauril amin 
va uning xlorli tuzi C
12
H
25
NH
3
Cl - xlorli lauril ammoniy. 
To‘plovchilar anionli va kationli to‘plovchilarga bo‘linadi. Agar gidrofoblovchi 
ion anion bo‘lsa, anionli to‘plovchi, kation bo‘lsa, kationli to‘plovchi deyiladi.
7.4.Depressorlar 
Depressorlar mineral zarracha-suv chegarasida ta’sir qiladi. Depressorlarni 
bo‘tanadan ko‘pikka o‘tishi kerak bo‘lmagan mineral zarrachalarning flotatsion 
qobiliyatini susaytirish maqsadida ishlatiladi. Amalda depressorlar sifatida ishqor, 
tsianidlar, rux kuporasi, natriy sulfid, natriy silikati, organik kolloidlar va h.k. lar 
ishlatiladi. 
Ishqorlarning depressiyalovchi ta’siri metallarning qiyin eruvchi gidrat oksidlarini 
hosil qilishi bilan bog’liq. Ishqorlar temir va nikel sulfidlarini depressiyalaydi.
Tsianidlarning - depressiyalovchi ta’siri uning to‘plovchini eritishidadir. 
Tsianidlar rux, temir va nikel sulfidlarini depressiyalaydi. Flotatsiya amaliyotida 
NaCN, KCN, Ca(CN)
2
va biroz miqdorda ishkor saqlovchi texnik mahsulot-
tsiankotishma ishlatiladi. Tsianidlar suvda yaxshi eriydi. Ular suvli eritmalarda 
kuchli zaxar hisoblangan vodorod tsianid ajratib gidrolizlanadi.
Na SN + OH
-
= NaOH + HSN 
Shuning uchun tsianidlar gidrolizga uchramasligi uchun ishqoriy muhitda 
qo‘llaniladi.
Rux kulorosi (rux sulfati) ZnSO
4
·7H
2
O sfalerit (ZnS)ni depressiyalashda 
ishlatiladi. Rux kuporosi neytral va ishqoriy muxitda Zn(ON)
2
cho‘kmani, soda 

---

99 
ishtirokida ZnSO
3
cho‘kmasini xosil qiladi, va bu cho‘kmalar sfalerit yuzasiga 
yopishib uni depressiyalaydi. 
Natriy sulfidi Na
2
S - molibdenit (MoS
2
)dan tashqari hamma sulfidlarni 
depressiyalaydi, suvda natriy sulfid kuchli asos va kuchsiz kislotaning tuzi sifatida 
gidrolizga uchraydi va kuchli ishqoriy muxitni hosil qiladi.
Natriy sulfidi ko‘proq qo‘shilganda bo‘tana erkin holdagi sulfid S
-
va gidrosulfid 
HS
-
ionlari hosil bo‘ladi va ular ksantogenat ionlarini mineral sulfidlashgan yuzasi 
bilan o‘zaro ta’sirini to‘xtatadi.