Muqalil-taqlidchi musulmonlar hisoblanadi. Mustadil-dalil keltiruvchi musulmonlar hisoblanadi. Ahli sunnat val jamoada insonlarni imoni e’tibori sanalsada,agar inson taqdliq darajada qolib gunohkor bo’lib qoladi

ALLOHNI TANISH
Ulamolar musulmon 2 ga bo’lganlar:
MUQALIL-taqlidchi musulmonlar hisoblanadi.
MUSTADIL-dalil keltiruvchi musulmonlar hisoblanadi.
Ahli sunnat val jamoada insonlarni imoni e’tibori sanalsada ,agar inson taqdliq darajada qolib gunohkor bo’lib qoladi.
IJMOLI -umumiy dalil.
Alloh borligini dalilini bilish kerakligi ijmoli dalil hisoblanadi.Ko’rib turib.qo’limiz bilan ushlab ko’rib yaratuvchini borligini dalili ijmoli dalil hisoblanadi.
Kofirlar zohiridagi dalillarga ishonib,e’tiqod qilishadilar.
Tafakkur qilganlar Allohni borligiga oid dalil topadi.Bu olamni o’zgaruvchanligi bu olamni yaratilganligini dalili hisoblanadi.Masalan, kecha va kunduzni borligi.O’zgaruvchan narsa yaratilganligi dalil hisoblanadi.U hech bir narsasiz yaratilib qolmaydi.
Al-Xoliq-yaratuvchi bo’lgan zotdir Alloh.
Tasalsul-yaratilmish zanjirlarning to cheksizlikgacha taqsimlanishidir.Bunda yaratuvchilar bir-biriga muhtoj bo’lib qoladi.Bu dunyoning boshlanish nuqtasi bor va boshlovchi yaratuvchisi bor.Allohga biz nuqsonlarsiz va komil sifatlari bor deb e’tiqod qilishimiz lozim.
Al-Qoyyum-butun borliqni tutib turuvchi ,hech nimaga muhtoj bo’lmagan zotdir Alloh.
Al-Qodir-qudrat egasi bo’lgan zotdir Alloh.Albatta Alloh taolo hammasiga qodir b o’lgan zotdir.
Al-Latif-uAlloh barcha narsani biluvchi , nozik jihatlarni ham biluvchi zotdir.Ko’rish va eshitish sifatlariga ega va lekin maxluqotlariga o’xshamagan sifatlarga egadur Allohdir.Iroda egasidir.Irodasiz hech hodisa ro’y bemaydi.Majburiydan narsa qilish ham nusondir.
Al-Mukavvin-bor qiluvchi.Munazzah pokdir.Allohda bandalariga inom etgan sifatlari o’xshamagan sifatlari bordir.Takvin sifati Alloh taologa xos.Araz-foniy bu tiriklik.Insonlardagi sifat nuqsonlidir.Foniy bu vaqtincalikdir.Insonning ilmi esa tor darajadur,Allohni insoni ilmini chegaralab bergandur,Insondagi ilm zavol topadi.Komil sifatlar bilan sifatlangandur Alloh taolo.Alloh-sherigi bo’lmagan e’tiqod qilinuvchi ilohdur.Sherigi bo’lishi nuqsondur.Allohni yagon aekanligiga barcha olamdagi o’zgaruvchanlikar dalildir.

G’iyosiddin Yusuf

“Bola tarbiyasi”mavzusi
Bsimillahir rohmanir rohiim
Ota-onalardan farzand tarbiyasi bo’yicha talab qilinadigan narsalar:
1.O’rnak-ota-ona farzandi tarbiyalashda avvalo o’zini tarbiya qilib farzandiga o’rnak bo’lishi kerak,Qush uyasida qilgani qiladi degani kabi.Bolalar 6 yoshgacha o’rnak oladi ota-onasidan.Ulardan ko’rganini qiladi.6-12-yoshgacha bo’lgan bolalar ota-onasidan ko’rganini ilmiy jihatdan tahlillab o’ziga oladi.masalan,6 yoshgacha bo’lgan bolalarga yolg’on gapirish mumkin emas deb turib , o’zlari gapiraversa ulardan ’'rnak olishda 2 xil toifali bolalar bo’ladi.Ya’ni yolg’on ahamiyatsiz narsa uni qilsa bo’laveradi deydi yoki 2-toifadagi bolalar qilsa gunoh qilmasa bo’lmaydi degan ota-onasi o’zlari gapirib turishsa , u bola ikki orada qolib tushkunlikka tushadi.Shuning uchun ota=ona farzandiga gapirishdan oldin avval o’zlarini isloh qilishlari kerak.Agar ota-ona o’zlarini isloh qila olmasa shu harakatlari ya’ni yomon odatlarini farzandlaridan yashirish kerak iloji boricha.
2.Sabr-ota-ona farzand tarbiyalashda albatta qiyinchiliklarga duch keladi.Buni sbar bilan qilishlari kerak,albatta yomon xulqli bo’lsa sabr qilib yurishi kerak.Sabrning ortida albatta muvaffaqiyat turadi,Yaxshi mevalar beradi kelajakda.Agar inson qilgan ishini natijasini 1 yil ko’rmoqchi bo’lsa , guruch eksin.!0 yil natijasini ko’rmoqchi bo’lsa,daraxt eksin.100 yil ko’rmoqchi bo’lsa,farzand tarbiya qilsin degan ekan.Solih farzand ham sadaqai joriya hisoblanadi.Chunki solih farzand ota-onasi o’lib ketgandan keyin ham ularning haqka=lariga duo qiladi.Bu duo natijasida ota-onasini gunohlari mag’firat qilinadi.Ota-onasini aqqiga qur’on tilovatlari,sadaqalar qilsa ota-onasiga savob borib turadi,Sadaqai joriyalarga tolibi ilmni ilm olish uchun nimayi kerak bo’lsa shunga yordam bersa,ko’prik qurib bersa , o’lgandan so’ng ham savobi borib turadi.Inson sabr bilan farzand qarbiya qilishi kerak.Bir marta aytsa ,o’rgatsa ham quloq solmasa urish kk emas ,aksincha 100 marta kk bo’lsa sabr qilib o’rgatish kerak inson.Shunda sabri mevasini beradi.
3.Atrofdagikishilarni gap so’ziga quloq solmaslik kerak.Farandiga boshqalarni o’rnak qilib ,ularni maqtab, farzandini kamsitmaslik kerak.Atrofdagilarni gapiga kirib garzandini majburlab biron narsalarga qiziqtarmaslik kerak.Farzandi xohlagan qiziqishlariga berish uni hech qachon majburlamaslik kerak.Atrofdaglar nima deydi deb farzandini kelajagini barbod qilmaslik kerak.
4,Tarbiya ilmini o’rganish-ota-ona farzandini tarbiya qilishda kitoblarga va ustozlarni farzand borasidagi tajribalariga ko’ra o’rganish kerak.Atrofdagi insonlarni so’zi olishga loyiq bo’lganlarini olish kerak.Masalan,farzandim 8-10 yoshda unga namoz o’rgatmoqchiman yoki qiz farzandimni hijobga kirgizmoqchiman deb maslahat olganizda u inson hali katta bo’lib olsin hozir yoshku axir degan kabi maslahatlar bersa unday insonlarni so’zlariga quloq solmagan afzaldir.Tarbiya ilmi diniy va dunyoviy ilmlarga ajratmaslik kerak,chunki Alloh taola Fotiha surasining boshlanishida” Alhamdulillahir robbil a’lamiin “deb aytgan .unda Rob so’zi ham tarbiya qiluvchi degan ma’noni beradi.
G’iyosiddin Yusuf tavsiya etgan kitoblari:
1.Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf:”Sog’lom bola”
2.Usmonxon Alimov:”Oilada farzand tarbiyasi”
3.Bahodir Rahmatulloh:”Ota bo’lish osonmi?”
4.Masaru Ibuka:”Uchgacha ayni vaqti” va “Uchdan keyin kech”
5.Murat Tosun:”Olim yetishtirgan onalar”

7