Muqobil energiya manbalari texnologik jarayonlarini avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari

Rasm-4: Gidroelektrostantsiyalarning texnologik sxemasi
Elektr stansiyalaridan olinadigan gidroenergiya dunyodagi birinchi qayta tiklanadigan manbadir. Hozirda o'rnatilgan quvvat 1000 GVt dan oshadi va 2014 yilda ishlab chiqarish 1437 GVt soatni tashkil etdi, bu Xalqaro energetika agentligi (IEA) ma'lumotlariga ko'ra dunyoda ishlab chiqarilgan elektr energiyasining 14 foizini tashkil etdi.
Bundan tashqari, o'sha agentlikning prognozlariga ko'ra, gidroelektr energiyasi hozirgi quvvatini ikki baravarga oshirguncha sezilarli darajada o'sishda davom etadi va 2000 yilda o'rnatilgan 2050 GVt quvvatdan oshadi.
Loyihani qurish uchun 18.000 million evro sarmoya kerak edi. Ushbu mega qurilish 1993 yilda boshlangan va 2012 yilda qurib bitkazilgan. To'g'on qurilgan 181 metr balandlikda va uzunligi 2335 metrni tashkil etuvchi, bu Uch darada loyihasi

Rasm-5: Yirik turdagi GES larning umumiy ko’rinishi
doirasida, har biri 32 MVt quvvatga ega 700 ta turbinadan va 50 MVt quvvatga ega ikkita ishlab chiqaruvchidan iborat bo'lgan gidroelektrostantsiya bilan birgalikda amalga oshirildi. Hozirda zavodning yillik energiya ishlab chiqarishi 2014 TVt soat bilan dunyo rekordini o'rnatdi, shu bilan to'qqiz viloyat va ikkita shaharga, shu jumladan Shanxayga elektr energiyasini etkazib berish imkoniyatini yaratdi.
Yirik tabiiy daryo yonbag’irlaridan foydalanadigan tog’ daryolarida gidroelektrostansiyalar qurilmoqda. Biroq, odatda derivatsion tuzilmalar tizimini yaratish kerak; bularga tabiiy daryoni aylanib o’tish uchun suvni yo’naltiradigan tuzilmalar kiradi:

• 
  Derivatsion kanallar;
  
• 
  Tunnellar;
  
• 
  Quvurlar.
  

Gidroelektrostantsiyalarning o’ziga xos xususiyati o’z yehtiyojlari uchun elektr energiyasini kichik iste’mol qilishdir, bu odatda issiqlik yelektr stansiyalariga qaraganda bir necha barobar kam. Bu GES da o’z ehtiyojlari tizimida katta mexanizmlarning yo’qligi bilan bog’liq. Gidroelektrostantsiyalarni qurishda muhim iqtisodiy vazifalar energetika bilan bir vaqtda hal qilinadi.