Muqobil energiya manbalari

II. TAJRIBA QURILMASINING BAYONI

Elektr isitgichli (2) atrofi izolyatsiya qilingan to‘g‘ri oqimli kalorimetr (2.1-rasm) (1) laboratoriya xonasida joylashgan va shu yerdan havo quvurcha (3) yordamida kiradi. Kalorimetrga kirishdagi havoning harorati xonadagi termometr orqali o‘lchaniladi, chiqishdagi harorat t₂ termopara (4) (uning sovuq uchi Dyuar idishi (5) da joylashgan) potensiometr (6)ga ulanib o‘lchanadi. Kalorimetrdan oqib o‘tgan havoning miqdori rotametr (7) yordamida o‘lchaniladi. Kalorimetr ventilator (8) ga suruvchi quvur orqali ulangan, shuning uchun kalorimetrdagi havoning issiqlik sig‘imi atmosfera bosimidan kichik bo‘lgan bosimda aniqlanadi. Kalorimetrdagi vakuum bosim U-simon manometr (9) yordamida o‘lchaniladi. Chizmada yuqoridagilardan tashqari elektrodvigatel (10), LATR (11), ampermetr (12) va voltmetr ko‘rsatilgan. Qurilmada qo‘llanilayotgan kalorimetr shunday ishlanganki, bunda havo chizmada ko‘rsatilgan yo‘llar orqali harakatlanib, issiqlikning yo‘qolishini qisman ushlab qoladi va kalorimetr markaziga yuboriladi.

2.1-rasm

III. TAJRIBANI O‘TKAZISh TARTIBI VA USULI

1. 
   Ventilatorni ulash.
   
2. 
   Isitgichni ulash va LATRni sozlab kerakli t₂ haroratni qilish (40-60⁰C).
   
3. 
   Tajribani o‘rnatilgan holatda o‘tkazish. Buning uchun tajriba davomida (5-7 minut) isitgichdagi kuchlanishni, t₂ haroratni va rotametr ko‘rsatkichini o‘zgarmas qilib saqlash kerak.
   
4. 
   Kuchlanish U va tok kuchini I ni qiymatini yozish.
   
5. 
   Potensiometr yordamida termo-EYuKni qiymatini o‘lchab, t₂ haroratni aniqlash.
   
6. 
   Rotametr ko‘rsatkichini yozish.
   
7. 
   U-simon manometr yordamida P_VAK o‘lchash.
   
8. 
   Barometr bilan P_BAR ni o‘lchash.
   
9. 
   Tajriba ikkita harorat oraliqlarida (masalan, t₁ dan t₂=40⁰C gacha va t₂=50⁰C gacha) o‘tkaziladi.