«musiqa nazariyasi» kafedrasi

Nazorat uchun savollar:

1. 
   Kompozitorning mashxur asarlari?
   
2. 
   U. Hojibekovning milliy musiqa san’atiga qo’shgan xissasi?
   

Mavzu: Qara Abulfayz o’g’li Qarayev (1918-1982).
Ozarbayjon, sovet kompozitori, pedagog. Sotsialistik mexnatining qahramoni. Lenin mukofotining sovrindori, SSSRning xalq artisti. Musiqaviy ma’lumotini Moskva konservatoriyasida 1947 yilda D. D. Shostakovich sinfida tamomlagan. Karayev 3ta simfoniya, simfonik poema, kamer -cholg’u asarlar, fortepiano uchun pyuesalar muallifi. Uning «Yettita go’zal», «Momaqaldiroq yo’li bilan» degan baletlari va «Neistoviy Gaskonets» nomli musiqasi hozirgi kunda ham ko’plab musiqiy teatrlar sahnalarini bezatadi. Tinimsiz ijodiy faoliyatini kompozitor o’qituvchilik va jamoaviy mexnat bilan birgalikda o’tkazardi. U ko’p yillar mobaynida Ozarbayjon kompozitorlar uyushmasining rahbari bo’lib ishlagan.
Nazorat uchun savollar:

1. 
   Q. Q. Qarayev qaysi janrlarda ijod qilgan.
   
2. 
   Q. Q. Qarayevning ustozi kim?
   

Foydalanilgan adabiyotlar.
1. «Russkaya muzi’kalnaya literature». L. 1983 darslik
2. E.Smirnova. «Russkaya muzi’kalnaya literatura».
3. «Istoriya russkoy
muzi’ki». M.1980


GURJISTON MADANIYATI
Z.P.PALIASHVILI VA M. BALANCHIVADZE IJODI.
GRUZIYA MADANIYATI

Gruziya madaniyati ko’p ovozliligi bilan xarakterlidir. Folklori esa turli xil dialektligi ( xevsurskiy dushinskiy, pshavskiy , svanskiy va b.) bilan ajratilib turadi. 3-ovozlik erkaklar qo’shig’i xamda 4 ovozlik qo’shiqlar an’anaga aylangan ovozlarni parallel kvarta, kvinta, 3 ovoz bilan xarakatlanish – ko’p ovozliklarni asosini tashkil etadi. Shu qatorda cholg’u asboblari bilan birgalikda kuylanadigan bir ovozlik qo’shiqlar xam uchrab turadi. Bular mehnat davomida, an’ana-bayramlarda, to’y-marosimlarda kuylanadigan qo’shiqlar.

Gruziya cholg’ulari asosan: kamonli sozlar-chianuri, chuniri: torli-shipkav-changi, changuri, panduri, damli sozlar- soinari, salamuri, nay, chiboni, stviri, zarbli sozlardan, tablaki.
Shaxar musiqiy folkloriga: bir ovozlik, metodik rivojlanish, improvizatsiya yulida vokal cholg’u asboblari bilan kuylash, musiqa poetik san’ati, sharqona -aShug an’analari ijodi gitara jo’rligida 3 ovozlik qo’shiqlar kuylash Gruziya ko’p ovozli xorlarning qayta ishlangan elementlari xamda rus va janubiy Evropa musiqasi kiradi.
Gruziya musiqasini rivojida monarx va M.Madrexili filosof Petritsi. Olim va yozuvchi S.S. Orbelianilarni xissasi ko’pdir.
XIX asrning birinchi yarmida Gruziya Rossiya bilan qo’shilgandan so’ng rus xamda Janubiy Evropa madaniyati bilan aloqa o’rnatiladi. Tbilisi shaxrida opera teatri tashkil etilib unda Italyan va Rus opera truppalari konsert qo’yishgan. Kavkaz jamoasi qoshida musiqa maktabi tashkil etilib, musiqa sinflariga X.I. Savaneli, A.I. Mizandari boshchilik qilishgan
1921-yildan boshlab Gruziya musiqasi rivojlana boshladi. Tbilisida ikkita konservatoriya barpo etildi. Gruziya musiqasi rivojlanishida Gruziya kompozitorlari katta rol o’ynadi. Ayniqsa Z.T. Paliashvilining «Daisi» va «Abesalom i Eteri» asarlari gruzin musiqasini yuksakka kutardi.