Musiqaning elementar nazariyasi bo'yicha mashq va vazifalar to'plami adash 88 Tovushlarning nomlari

Sakkizinchi bo‘Urn
XROMATIZM
1. Ladning qanday lco‘rinishlari «xromatizm» tushuncliasi osli|.',a
birlasliadi?
2. Diatonik yarim ton va diatonik ton nima?
3. Xromatik yarim ton va xromatik ton nima?
4. Major (tabiiy) ladining qaysi noturg‘un pog‘onalari xromatik ravislula
o‘zgartirilishi (alteratsiyalanishuvi) mumkin? Qaysi yo‘nalishda (yuqoriga,
pastga)?
5. Minor (tabiiy) ladining qaysi noturg‘un pog‘onalari xromatik ravishda
o‘zgartirьishi (alteratsiyalanishuvi) mumkin? Qaysi yo‘nahshda (yuqoriga,
pastga)?
6. Xromatik gamma nima?
7. Major va minor xromatik gammalari yozilishining qanday qoidaiari
qabul qilingan?
8. Xromatik gammalarning yozilish qoidaiari nimaga asoslangan?
Qanday hollarda bu qoidalar o‘z ahamiyatini yo‘qotadi?
9. Xromatik gammaning major yoki minorligi nima bilan aniqlanadi?
10. Qanday intervaUarga xromatik intervallar deyiladi?


Toqqizinchi bo‘Urn
MODULYATSIYA
1. Pog‘onadosh tonalliklar deb nimaga aytiladi?
2. Tonalliklarning pog‘onadoshligi nima bilan aniqlanadi?
3. Berilgan major va minor tonalliklariga qaysi tonalliklar ya(|iii
pog‘onadosh hisoblanadi?
4. Modulyatsiya nima?
5. Kuyda (yaqin tonalliklarga) modulyatsiya qanday tarzda ro‘y beriidi"
6. Asosiy tonallikning va kuyda yoki butun asar davomida uchraydi!.’,:iii
boshqa tonalliklarning, alteratsiya belgilari odatda qayerga qo'yiladi?
7. Kuyda ro‘y bergan modulyatsiyani qanday qilib aniqlash mumkin '


0 ‘ninchi bo‘lim
XALQ MUSIQASI LADLARI
1. Musiqada major va minor ladlaridan tasliqari, boshqa liulliii
mavjudmi?
2. Qadimda G ‘arbiy Yevropa va Sharq musiqasida qanday ladliii
qoilanilgan?
3. Yettita qadimiy ladlar nomlarini sanab bering.
4. Xalq musiqasida bu ladlarning qaysi birlari uchraydi?
5. Tetraxord nima?
6. Tetraxordlarning qancha turi bor va ular bir-biridan nimasi liihm
farq qiladi?
7. Quyidagi ladlarni tabiiy major va tabiiy minor bilan taqqoslaf-’iiii
holda tavsiflab bering: doriy, frigiy, lidiy, miksolidiy.
8. Yuqorida ko‘rsatilgan ladlardan qaysilarining turg‘un pog'onalaii
major uchtovushligidan iborat? Minor uchtovushligidan-chi?
9. Quyidagi ladlarning bir-biridan farq qiluvchi lad belgilarini ko‘rsaliiu'.
doriy, frigiy, lidiy, miksolidiy.
10. Pentatonika nima?
11. Pentatonikaning major va minor bilan o‘xshash va farq qiluvchi
elementlarini ko‘rsating.
12. Pentatonikaning farq qiluvchi lad belgilarini ko'rsating.
13. Ikkita orttirilgan sekundali lad gammasi qanday tuziladi?
14. 0 ‘zgaruvchan lad nima?
15. Major-minor deb qanday ladga aytiladi?
16. Butun tonli gamma qanday bo'ladi va unda qancha pog‘ona boi'?


0 ‘n birinchi bo‘lim
KUY
1. Kuyning harakat yo‘nalntasi
1. Kuy nima?
2. Kuyning asosiy elementlari qaysilar?
3. Melodik harakat nima?
4. Melodik harakatning avji nima?
5. Melodik harakatnin

2. Kuyning metro-ritmik va sintaksis tuzilishi

1. Ritmnima?
2. Tsezura nima?
3. Kuydagi kadentsiya nima?
4. Kadentsiyalarning turlarini sаnab bering.
5. Qanday kadentsiyaga to‘liq, yarim, mukammal, nomukammal
kadentsiya deyiladi?
6. Davriya deb qanday musiqaviy tuzilmaga aytiladi?
7. Jumla nima?
8. Davriyada qancha jumla bor?
9. Kadentsiyalar davriyada qanday vazifani bajaradilar? Ularning
davriyadagi o‘mi qayerda joylashadi va o‘zaro munosabatlari qanday bo‘ladi?
10. Jumlalarga bo‘linmaydigan davriyalar bo‘lishi mumkinmi?
11. Yakka tonallikli davriya qanday bo'ladi?
12. Modulyatsiyalovchi davriya qanday bo‘ladi?
13. Fraza deb qanday musiqaviy tuzilmaga aytiladi? Motiv deb-chi?


0 ‘n ikkinchi bolim
TRANSPOZITSIYA
1. Transpozitsiya nima?
2. Kuyni va butun musiqa asarini transpozitsiya qilish zaruriyati nimadan
kelib chiqadi?
3. Transpozitsiyaning qancha va qanday usullari bor?
4. Kalitlami almashtirish yordamida transpozitsiya qilish qanday bo‘ladi?
5. Kalitlami almashtirish yordamida xromatik yarim tonga transpozitsiya
qilish mumkinmi?
6. Transpozitsiya musiqa asan yozugan kalitlami saqlagan holda, qanday qilinadi?
7. Transpozitsiyani kalit yonidagi alteratsiya belgilarini almashtirish
yordamida qaysi intervalga qilish mumkin?
8. Transpozitsiyani kalit yonidagi alteratsiya belgilarini almashtirish
yordamida diyezh tonalliklardan yuqoriga qiUsh mumkinmi? Bemolli
tonalliklardan pastgachi?
9. Transpozitsiya quishda musiqa asarida uchraydigan ≪tasodifiy≫ belgilarni
qanday o'zgartirish kerak?