Мустақил иш объектлари Самарқанд ва Сурхондарё вилоятлари ҳисобланади

Мутлақмеханикўзгариши,киши

Самарқанд	-3039	-3917	-4415	-2453	-3347	-3557	-4423	-4946	-3757	-5774
Сурхондарё	-1142	-1306	-1521	755	-1079	-1279	-1463	-1678	-1888	-2905
	^Умумий^ўзгариш^коэффициенти,^%0
Самарқанд	18,1	16,8	16,3	19,0	19,9	19,5	18,7	18,5	21,0	20,4
Сурхондарё	19,5	19,9	18,6	20,9	21,4	22,3	20,8	20,9	21,9	22,8

5. 
   Аҳолини истиқболдаги сонини аниқланш
   

Аҳолининг перспектив (истиқболдаги) сонини ҳисоблаш глобал ва ёшни силжиш усуллари ёрдамида ҳисобланиши мумкин.
Глобал усулда ҳисоблашда аҳолининг йил бошидаги сони (А₀), табиий ўзгариш (К_тў) ёки умумий ўзгариши коэффициентлари бошланғич маълумот вазифасини бажаради. Ҳисоблаш қйидагича бажарилади:


^{ К}to' ^{  К}to' ^

А₁  А₀  ^1 
1  ¹ К
^ ; А₂  А₁  ^1 
1  ¹ К
^ ва ҳ.к.

 2 ^to'   2 ^to' 

бу ерда А₁ ва А₀-аҳолининг жорий йил охиридаги ва кейинги йил бошидаги сони;

K_to' -табиий ўзгариш (ёки умумий ўзгариш) коэффициентлари;


^{ K}to' ^


1  ¹ K
^  А₀  ₁ - жорий йилда аҳоли сонининг қўшимча ўзгариши, яъни

 2


^{ K}to'
^to' 


A₁  A₀  ₁


1  ¹ K
^  А₁  ₂ - кейинги йилда қўшимча ўзгариши лозим бўлган аҳоли

 2 ^to' 
сони, яъни
A₂  A₁  ₂
Бу усулни қўллаш тартибини қуйидаги Самарқанд ва Сурхондарё вилоятлари мисолида кўриб чиқамиз.
Самарқанд вилояти:
^{ К}to' ^

1. А₁  А₀  ^1  ^

1  ¹ К
 2 ^to' 
^ 0,0204 ^



1 _
А₂₀₂₀  3838,15  ^1 
^  3917,26 минг киши
1  0,0204

.....
 2 

^ 0,0204 ^



¹ 
А₂₀₂₅  425032 ^1 
^  4337,92
1  0,0204
минг киши

 2 
Сурхондарё вилояти:


А₂₀₂₀  2599,5  ^1 
0,0228

^  2659,45
минг киши

^ 1  ¹ 0,0228^

.....
 2 

^ 0,0228 ^



¹ 
А₂₀₂₅  2913,41 ^1 
^  2980,60 минг киши
1  0,0228

 2 

	2020	2021	2022	2023	2024	2025
Самарқанд	3926,26	3998	4080,39	4164,49	4250,32	4337,92
Сурхондарё	2659,45	2720,79	2783,54	2847,73	2913,41	2980,6

2. расм. 2020-2025 йилларда Самарқанд ва Сурхондарё вилоятларининг доимий ўртача йиллик аҳоли сони прогнози, минг киши

2-расмдан кўриниб турибдики, Самарқанд вилоятининг ўртача йиллик аҳолиси 2025 йилга бориб 4337,92 минг кишини ташкил этишини прогноз қилдик. Сурхондарё вилоятида эса 2980,6 минг кишига етишини прогноз қилдик.

2. МЕҲНАТ РЕСРСЛАРИ БОЗОРИ СТАТИСТИКАСИ, МЕҲНАТ РЕСУРСЛАРИ БАЛАНСИ (9-12-иловаларга қаранг)

1. 
   Иқтисодий фаол аҳоли тушунчаси. Унинг сони ва таркиби бўйича статистик маълумотлар келтиринг. Ушбу статистик маълумотлар асосида динамика кўрсаткичларини ҳисобланг
   

Иқтисодий фаол аҳоли – бу товар ва хизмат ишлаб чиқариш учун меҳнат бозорида ўз меҳнатини таклиф этадиган аҳолининг бир қисмидир.
Иқтисодий фаол аҳоли сони қуйидаги формула орқали ҳисобланади:

ИФА сони

=

ишчи кучи сони

=

иқтисодиётда банд бўлганлар

+

ишсизлар сони

Самарқанд вилоятининг иқтисодий фаол аҳоли сони динамикасини таҳлил қиладиган бўлсак, 2010 йилда 1308,3 минг кишини ташкил қилган бўлса, 2018 йилда ушбу кўрсаткич 1620,2 минг кишини ташкил қилиб, 2010 йилга нисбатан 2018 йилда 312,3 минг кишига абсолют ошганини кўришимиз мумкин. Ўсиш суръати эса ўрганилаётган даврда 123,9 фоизни ташкил қилган (2.1.1-жадвал).

2.1.1-жадвал 2010-2018 йилларда Самарқанд вилояти иқтисодий фаол аҳоли сони

динамикаси (минг киши)

Йиллар	Иқтисодий фаол аҳоли сони, минг киши	Абсолют қўшимча ўсиш, минг киши		Ўсиш ёки камайиш суръати, %		Қўшимча ўсиш (камайиш) суръати, %		1 % қўшимча ўсиш (камайиш)нинг абсолют қиймати, минг киши
		Базисли усул ( уi  y0 )	Занжир- симон ( уi  yi 1 )	Базисли усул ( ^у^i100) у0	Занжирсимон ( ^у^i100) ^уi1	Базисли усул ( уi 100 100) у0	Занжир- симон ( ^у^i^^100100) ^уi1	( уi  yi 1) уi 100 ^yi 1	Занжирси- мон усул ^уi1 100
А	1	2	3	4	5	6=4-100	7=5-100	8=3:7	9=1:100
2010	1308,3	-	-	-	-	-	-	-	-
2011	1344	35,7	35,7	102,7	102,7	2,7	2,7	13,1	13,4
2012	1389	80,7	45	106,2	103,3	6,2	3,3	13,4	13,9
2013	1433,5	125,2	44,5	109,6	103,2	9,6	3,2	13,9	14,3
2014	1485,1	176,8	51,6	113,5	103,6	13,5	3,6	14,3	14,9
2015	1530,6	222,3	45,5	117,0	103,1	17,0	3,1	14,9	15,3
2016	1575,7	267,4	45,1	120,4	102,9	20,4	2,9	15,3	15,8
2017	1629,8	321,5	54,1	124,6	103,4	24,6	3,4	15,8	16,3
2018	1620,6	312,3	-9,2	123,9	99,4	23,9	-0,6	16,3	16,2

2.1.2-жадвал 2010-2018 йилларда Сурхондарё вилояти иқтисодий фаол аҳоли сони

динамикаси (минг киши)

Йиллар	Иқтисодий фаол аҳоли сони, минг киши	Абсолют қўшимча ўсиш, минг киши		Ўсиш ёки камайиш суръати, %		Қўшимча ўсиш (камайиш) суръати, %		1 % қўшимча ўсиш (камайиш)нинг абсолют қиймати, минг киши
		Базисли усул ( уi  y0 )	Занжир- симон ( уi  yi 1 )	Базисли усул ( ^у^i100) у0	Занжирсимон ( ^у^i100) ^уi1	Базисли усул ( уi 100 100) у0	Занжир- симон ( уi 100 100) ^уi1	( уi  yi 1) уi 100 ^yi 1	Занжирси- мон усул ^уi1 100
А	1	2	3	4	5	6=4-100	7=5-100	8=3:7	9=1:100
2010	832,7	-	-	-	-	-	-	-	-
2011	864	31,3	31,3	103,8	103,8	3,8	3,8	8,3	8,6
2012	889,6	56,9	25,6	106,8	103,0	6,8	3,0	8,6	8,9
2013	918,8	86,1	29,2	110,3	103,3	10,3	3,3	8,9	9,2
2014	953,5	120,8	34,7	114,5	103,8	14,5	3,8	9,2	9,5
2015	984,5	151,8	31	118,2	103,3	18,2	3,3	9,5	9,8
2016	1018,3	185,6	33,8	122,3	103,4	22,3	3,4	9,8	10,2
2017	1062,7	230	44,4	127,6	104,4	27,6	4,4	10,2	10,6
2018	1089,3	256,6	26,6	130,8	102,5	30,8	2,5	10,6	10,9

Сурхондарё вилоятининг иқтисодий фаол аҳоли сони динамикасини таҳлил қиладиган бўлсак, 2010 йилда 832,7 минг кишини ташкил қилган бўлса, 2018 йилда ушбу кўрсаткич 1089,3 минг кишини ташкил қилиб, 2010 йилга нисбатан 2018 йилда 256,6 минг кишига абсолют ошганини кўришимиз мумкин. Ўсиш суръати эса ўрганилаётган даврда 130,8 фоизни ташкил қилган (2.1.2-жадвал).
Ўрганилаётган даврда икки вилоятни солиштирадиган бўлсак, Сурхондарё вилоятида Самарқанд вилоятига нисбатан иқтисодий фаол аҳоли ўзгариш суръати кўпроқ ошганини кўришимиз мумкин.

2.