Mustaqil ish angren universiteti fan: Iqtisodiyot nazariyasi


Download 286.39 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/3
Sana02.08.2023
Hajmi286.39 Kb.
#1664674
  1   2   3
Bog'liq
foyda va uning hajmiga ta sir etuvchi omillar



Mavzu: 
Foyda va uning hajmiga ta sir 
etuvchi omillar 
Bajardi: M-107 
Guruh: Nurmatov Sh. 
Tekshirdi: Yusupov U. 
MUSTAQIL ISH 
ANGREN UNIVERSITETI 
Fan: Iqtisodiyot nazariyasi 



1.Foyda tushunchasi va uning iqtisodiy mazmuni 

2.Foyda turlari va ularning amal qilishi

3. Foydani o’zlashtirish tushunchalari , ularning
yo’llari va usullari 

4. Foyda hajmiga ta’sir etuvchi omillar 
Reja: 



Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tomonidan belgilab berilgan 2017-2021 
yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor 
yo‘nalishi Harakatlar startegiyasi barcha sohalarni deyarli qamrab olgan 
bo‘lib, 
buning 
natijasida 
ko‘pgina 
istiqbolli 
ishlar 
amalga 
oshirilmoqda.Jumladan 2018-yil ―Faol tadbirkorlik, innovatsion g‘oyalar va 
texnologiyalarni qo‘llab quvvatlash yili‖ Davlat dasturi loyihasi jamoatchilik 
muhokamasiga taqdim etildi. Dastur loyihasi 237 banddan iborat bo‘lib, 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 22- dekabr kuni Oliy Majlisga 
taqdim etgan Murojatnomasida keltirilgan asosiy g‘oya va takliflar hamda 
2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini Rivojlantirishning beshta 
ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasida belgilangan asosiy 
vazifalardan kelib chiqqan holda ishlab chiqildi.Buning natijasida xususiy 
sektorda mablag‘lardan samarali foydalanilmoqda.Tarmoqlarda yuqori sifatli 
mahsulotlar tayyorlash, ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish va mehnat 
unumdorligini oshirishni ta‘minlashga bo‘lgan qiziqish va intilish ancha kuchli 
bo‘lib, ishlab chiqarish tufayli imkon qadar ko‘p daromad olish kabi pirovard 
moliyaviy natijalarga erishilayotganini ta‘kidlash joiz. Shuni yana alohida 
ta‘kidlab o‘tish joizki, Bu Harakatlar strategiyasi bo‘yicha davlat dasturi 
loyihasi jamoatchilik muhokamalari natijalari tahlili va kelib tushgan takliflar 
asosida yanada takomillashtirildi. Bularning barchasi bozor iqtisodiyoti 
sharoitida faoliyat yuritayotgan xususiy korxonalarning asosiy maqsadidir.



Foyda - [korxona], pul daromadlaridan sarflangan barcha [xarajat]lar chiqarib 
tashlangandan keyin qolgan qismiga aytiladi. Korxonalarda tovar va xizmatlarni 
sotishdan olingan mablagʻlar ularning pul tushumlari yoki pul daromadlari deyiladi. 

Foyda — tovarlar va xizmatlarni sotishdan olingan daromadning bu tovarlarni ishlab 
chiqarish va sotish xarajatlaridan ortiq qismi. Korxonalar va tadbirkorlar xoʻjalik 
faoliyati moliyaviy natijalarining asosiy koʻrsatkichlaridan biri. F. pulda ifodalanadi. F. 
bozor daromadi boʻlib, uning qonunqoidalariga binoan vujudga keladi, taqsimlanadi va 
ishlatiladi. F. kapital, ishlab chiqarish omili sifatida tovar va xizmatlar narxi tarkibiga 
kiradi, ular sotilgach, pul shaklida kapital sohibi ixtiyoriga keladi. F. topish 
tadbirkorlikning asl maqsadi hisoblanadi, unga intilish bozor iqtisodiyotining 
rivojlanishini taʼminlaydi. Amaliyotda F. (F) daromad (D) bilan xarajatlarning (W) 
ayirmasi sifatida qaraladi (F=D—W). F. 3 omilga bogʻliq: a) bozorbop tovar va 
xizmatlarini yarat i sh , natijada ularni sotishdan kelgan pul tushumi koʻpayadi, buning 
tarkibidagi F. ham ortadi; b)daromadlar — tushumlar miqdori (D). Tushumlar sotilgan 
tovarlar va xizmatlar miqdoriga (Q) va ulardan har birining narxi (R)ga bogʻliq (D=QP); 
v)xarajatlar miqdori. Bozorda narxlar oʻzgarmay krlgan takdirda xarajatlarning 
pasayishi F.ni koʻpaytiradi, ularning ortishi esa uni qisqartiradi. Xarajatlar dinamikasi 
mehnat unumdorligiga bogʻliq. Meqnat unumdorligining ortishi xarajatlarni 
kamaytirish orqali F.ni koʻpaytiradi. Shu sababli F.ni koʻp olish sharti — mehnat 
unumdorligini muttasil oshirib borish hisoblanadi. Xarajatlar pasaygan sharoitda F.ning 
daromaddagi hissasi ortadi, aksi yuz berganda bu hissa qisqaradi. Bordiyu, tovarlarga 
talab hozir boʻlib, ularning bozor narxi oshsa, oʻzoʻzidan va xarajatlardan kati nazar, F. 
ortadi. Narxning foydaga taʼsiri shundan guvohlik beradiki, bozorgir tovarlarni 
chiqarmay turib yaxshi F. koʻrish mumkin emas. Har qanday firma F.ni eng koʻp olishga, 
yaʼni uni maksimumlashtirishga intiladi, F. miqdoriga taʼsir etuvchi omillarni ishga 
soladi. 




Download 286.39 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling