Mustaqil ish materiallarini rasmiylashtirish bo’yicha talablar va tavsiyalar Umumiy talablar

MUSTAQIL ISH

Mavzu: IoT texnologiyalari asosida masofadan tibbiy xizmatini tashkil etishining dasturiy ilovasini ishlab chiqish

Bajardi: FAI001
Muhiddinova Buzahro


Qabul qildi: “SI” kafedrasi dotsenti, Ph.D.,
Mehriddin Rahimov

Toshkent-2022

29

Muxiddinova Buzaxro

IoT texnologiyalari asosida masofadan tibbiy xizmatini tashkil etishining dasturiy ilovasini ishlab chiqish

Reja:

1. 
   Bemorlarga masofadan xizmat ko’rsatish vositalari.
   
2. 
   IOT nima?
   
3. 
   Tibbiyotda IOT ni qo’llash va xizmat ko’rsatish
   
4. 
   Tibbiyotdagi IOT texnologiyalariga misollar.
   
5. 
   Xulosa
   
6. 
   Foydalanilgan adabiyotlar.
   

Sog’liqni saqlash tibbiyot muassasalari, nodavlat tibbiyot tashkilotlari shuningdek tibbiyot oliygohlarida zamonaviy axborot telekommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish har kunlik dasturiy ta’minoti hisoblanadi. Shuningdek COVID-19 pandemiya sharoiti sog’liqni saqlash tizimida shifokor mutaxassislarni hamda aholini sezilarli zamonaviy telekommunikatsiya texnologiyalari ya’ni telemeditsinadan samarali foydalanish dolzarb masala ekanligi amaliyotda o`z tasdig`ini topdi. Telemeditsina xorijiy davlatlar sog’liqni saqlash tizimlarida muqobil amaliyotdan o’tkazilgan tizim hisoblanadi
Teletibbiyot tizimi (telemeditsina) XX asrning boshlarida aniqlangan bo’lib, shu vaqtdan buyon shifkor va bemorlar o’rtasidagi hamda shifkor va shifkorlar o’rtasidagi uzoq masofani qisqartirish, vaqtdan unumli tezkorlik bilan foydalanish va boshqa kerakli tajribalarni almashish maqsadida yuzaga kelgan. Ya’ni inson sog’lig’i bilan bog’liq bo’lgan barcha kasalliklarning tibbiy ma’lumotlarini bemor va shifokorlar bilan almashish hisoblanadi. Hozirgi kunda biz o’z fikrimizda telemeditsina deb faqat zamonaviy texnologiyalarni nazarda tutadigan bo’lsak, noto’g’ri xulosaga kelgan bo’lamiz. Teletibbiyotning texnologiyalari ko’p yillardan buyon insoniyat sog’ligi uchun xizmat qilib keladi. Teletibbiyot asr davomida tibbiyot tizimida keng qo’llanilib bizga qadar yetib kelganligini bilishimiz mumkin. Zamonaviy tarzda yozadigan bo’lsak, sog’liqni saqlash bilan bog’liq bo’lgan kichik sms xabarnoma shakli ham teletibbiyotni qo’lay olishi mumkin. Tibbiyot tizimi o’z navbatida turli yo’nalishlarga ya’ni inson salomatligini davolash va tashxislashda turli kasalliklar bosqichiga bo’linib ketadi. SHuningdek, teletibbiyot tizimi keng qo’llaniladigan tibbiyot sohalari ham mavjud. Teletibbiyot tushunchasi 1905-yilda birinchi elektrokardiogramma bir masofadan, ikkinchi masofaga uzatilishi bilan belgilangan. 1922-yilda Shvetsariyaning Gotenburg Universiteti tibbiyot xodimlari tomonidan uzoqdagi dengizchilar uchun radio orqali tibbiy maslahati berilganligi aniqlangan. 1960-yilga kelib teletibbiyotda yana bir yangilik Kanada davlatida tibbiyot xodimlari inson o’pkasi flyurogrammasi tasvirini masofadan uzatilganligi aniqlangan. 1950-1960 yillarga kelib Rossiya va AQSHda kosmonavtlarni masofadan telemetrik diagnostika qilish yo’lga qo’yilganligini aniqlangan bo’lsa. XXI asr zamonaviy telekommunikatsiya asriga kelib, teletibbiyot turli tibbiyot markazlari ishining ajralmas jarayoniga aylangan, ya’ni be’morlar uchun uyda va ofislarda maslahat berish uchun xizmat qilib kelmoqda. Teletibbiyotda masofadan tibbiy yordam hamda tibbiy konsultattsiyalar berish uchun zamonaviy telkommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishga asoslangan tibbiyot sohasi hisoblanadi. Teletibbiyot mustaqil fanlarga tegishli emas, balki jarrohlik va terapevt mutaxassislari uchun yordamchi hisoblanadi va xizmat qiladi. Teletibbiyot tizimiini amalga oshirishda quyidagi o’ziga xos struktura va yo’nalishlardan foydalaniladi. “Bemor va SHifokorlar” hamda “SHifkor va shifkorlar”. Bemor va shifkor yo’nalishida – teletibbiyot orqali bemorga tibbiy konsultatsiya berib boradi. Masofadan bemorni tibbiy biomonitoringdan o’tkazishi mumkin. Teletibbiyotning ikkinchi bosqichida Shifkor va shifokorlar jarrohlik amaliyotlarini masofadan o’tkazish, shoshilinch tibbiy maslahat olish yoki ko’rsatish hamda tibbiyot xodimlarini masofadan interaktiv elektron shaklda ta’lim olishi, malaka oshirishi nazarda tutilgan. Teletibbiyotda masofaviy tibbiy maslahat olish va bemorlarning diagnostikasi eng keng tarqalgan va ommabop hisoblanadi. Maxsuslashtirilgan vidokonferentsiya tizimlari yordamida shifokor -konsultatsiyasi, uning shifokor yordamchisi va bemorning o’zi o’rtasida to’liq formatda audiovizual aloqa o’rnatiladi, bunda ular bir-birlarini ko’rish va eshitishlari, grafik matnli va matnli ma’lumotlarni almashishlari mumkin. Misol tariqasida, bemorning rengen kartasi shifokorga ko’rastilishi mumkin. Bugungi rivojlangan tibbiyot sohasida teletibbiyot bo’yicha maslahat xizmatlaridan foydalanuvchilar o’zlarining shaxsiy faoliyatlarini yetarlicha kuzatib borish shuningdek, yetarlicha vaqtga ega emaslar. Ushbu kamchilik aholini tibbiy ko’rik uchun ortiqcha vaqt navbat turishlariga sababchi bo’luvchi omillardan biri hisoblanadi. Bemorlarda masofadan biomonitoring olib borish tizimlari sog’liqni saqlash sohasi mutaxassislari tomonidan ularni sog’ligi holatini tekshirish va kuzatishda foydalanib kelinadi. Ko’p vaqtlarda terapevtik barcha kerakli terapevtik manipulyatsiyalarni mustaqil ravishda amalga oshirishga qodir bo’lmagan keksa yoshdagi qariyalarni kuzatish uchun masofadan turib mas’ul shaxs yordamida biomonitoring yordamida tekshiruv olib borish mumkin. Uy sharoitida teletibbiyotda muntazam jarrohlik tekshiruviga muhtoj bo’lgan bemorlar ya’ni yurak qon tomir kasalliklari, surunkali joyidan turolmaydigan og’ir kasallar uchun dolzarb hisoblanadi. Jarrohlik amaliyotlarini masofadan o’tkazish teletibbiyotning ushbu yo’nalishi yangi yoki tajribasi kam mutaxassis tomonidan o’tkazilayotgan jarrohlik amaliyotida yoki bo’lmasa tajribasiz jarrohlar uchun yuqori oliy toifali mutaxassislar tomonidan amalga oshirladigan jarrohlik amaliyotlari uchun onlayn telemastering sifatida qo’llaniladi. Jarrohlik operatsiyalari vaqtida mutaxassislar raqamli videokameralar yordamida yozilgan turli hildagi tibbiy uskunalar mikroskop, endoskopik qurilmalar va operatsiya jarayonini tasvirlarini bir-birlariga uzatishlari mumkin. Shoshilinch maslahat olish teletibbiyot tizimi shuni ko’rsatadiki Chuqur va tezkor tajriba talab etiladigan og’ir holatlarda yordamga muhtoj bo’lgan tibbiyot shifokori operatsiya jarrohligida tegishli malaka, tajribaga ega bo’lgan mutaxassis yo’qligi sababli shoshilinch videokonferents aloqa seansidan foydalanish mumkin, bu tibbiyot xodimlari va bemorlarni behuda vaqtini sarflamaslik uchun katta imkoniyatlar kerakli maslahatlarni olishga yordam beradi. SHoshilinch tibbiy konsultatsiya - havo sayyoxligida, dengiz flotida, uzoq masofali tibbiy yordamdan uzoqda bo’lgan insonlar uchun muhim xizmat qiladi.

IoT nima?

Inson taraqqiyoti va kelajakdagi ijtimoiy rivojlanishning yangi yo'nalishi sifatida Things of Internet texnologiyasini rivojlantirishning maqomi va rivojlanish tendentsiyasi, insoniyatning ishlab chiqarish va hayotidagi ulkan o'zgarish va ta'siri tufayli, Internetning narsalarga e'tiborini qaratdi. 2008 yildan keyin Internetning tez rivojlanishi, ayniqsa, ko'plab tajriba mahsulotlarini qo'llash va tarqatish bilan, asl sirli Internet narsalari asta-sekin jamoatchilikning fikriga kirdi. Internetning asosiy kontseptsiyasidan boshlab, ushbu maqola ishlab chiqarish va rivojlanish jarayonini qisqacha ko'rib chiqadi va mahalliy va xorijiy mamlakatlarning umumiy rivojlanish holatini telekommunikatsiya operatorlarining ayrim odatiy mahsulotlari bilan birlashtiradi. Va nihoyat, Internetning kelajakdagi rivojlanish tendensiyasi, ushbu maqola ham qisqacha tahlilni o'tkazdi. Ob'ekt, axborot, RFID, keng qamrovli in'ikos, aqlli ishlov berish 1. Things Internet nima? Things Internet (IOT) ga "Sensing Network" deb ham ataladi va "Sensorli tarmoq" ning xalqaro nomi; Ob'ektga radio chastotani identifikatsiyalash (RFID) apparatlari, infraqizil sensorlar, global joylashuvni aniqlash tizimlari, lazer skanerlari yoki boshqa vositalar kabi turli xil axborotni sezgir asboblarni o'rnatish orqali bog'langan va undan so'ng Internetni yoki mobil aloqa tarmog'i bilan A kompyuterlar yoki mobil telefonlar orqali ob'ektlarni oqilona boshqaradigan buyuk aqlli tarmoq. Bir tomondan, Internetdagi narsalar iqtisodiy samaradorlikni oshirish va xarajatlarni tejash imkonini beradi; Boshqa tomondan, bu global iqtisodiyotni tiklash uchun texnik jihatdan kuchayishi mumkin. Statistikaga ko'ra, bu bosqichda Internetning asosiy shakli, 2009 yilda M2M, global operatorning daromadlari 1,5 milliard AQSh dollarini tashkil etadi. "Alexander Resources" ning jahon bozoridan olingan ma'lumotlariga ko'ra, 2010 yilga kelib M2M bozori 223,4 milliard AQSh dollarini tashkil etadi. AQSh bozor tadqiqot kompaniyasi Forrester, 2020 yilga qadar dunyodagi "narsalarga qiziqish" biznesining Inson-to-inson aloqasi bilan solishtiradigan bo'lsak, faqat aqlli tarmoqlar va aerodromdan tashqaridagi hujumni oldini olish tizimlari nuqtai nazaridan 30 dan 1 gacha. Bozorda yuzlab milliard yuan bor. Shuning uchun "Internet narsalar" keyingi trillion darajali axborot texnologiyalari sanoati deb ataladi. Ikkinchidan, Internetni rivojlantirish va status-kvo (I) ning rivojlanishi, Massachusetsdagi Amerika Qo'shma Shtatlar Texnologiyalar Instituti tomonidan taklif etilgan davr kontseptsiyasi birinchi navbatda Internetning kontseptsiyasini taklif qildi: aqlli identifikatsiya qilish va boshqariladigan tarmoqlarga erishish uchun radio chastotani identifikatsiya qilish va Internet kabi sezgir uskunalar. Internetning dunyoni o'zgartirish qobiliyatiga ega bo'lgan narsalar Interneti Internetdan ancha ustundir. (II) Rasmiy taqdimot davri 2005 yilda Tunisdagi Axborot jamiyati bo'yicha Jahon Sammitida (WSIS) Xalqaro Elektraloqa Ittifoqi (XEI) o'zining yillik hisobotida Internetning kontseptsiyasi ma'nosini kengaytirdi: axborotning maqsadi va kommunikatsiya texnologiyalari har qanday vaqtda har qanday joyda biron-bir aloqani bog'lash uchun biron-bir bandni bog'lash bosqichiga o'tdi va ob'ektning aloqasi Things Internetni tashkil qilib, "ITU Internet 2005: Internet narsalar" ni e'lon qildi, rasmiy ravishda "Internet narsalar" tushunchasi. Texnik tadqiqotlar va sinov muddati Hozirgi kunda dunyoning barcha mamlakatlaridagi narsalar Internet asosda shu bosqichda bo'ladi: AQSh, Yaponiya, Janubiy Koreya, Xitoy va Evropa Ittifoqi Internetni o'rganish uchun juda katta sarmoya kiritmoqdalar; va "aql-zakovatli" donolikni ishga tushirish. Yer, U-Yaponiya, U-Koreya va Xitoyni aniqlash kabi milliy yoki mintaqaviy strategik rejalashtirish. Mavjud mikroelektronika texnologiyalari, kompyuter tarmog'i va axborot tizimlarini qayta ishlash texnologiyalari va identifikatsiyalash texnologiyalari kabi etuk va to'liq sanoat zanjirlariga asoslanganligi sababli, ko'plab kontseptsiyalar tadqiqot orqali va eksperimental bosqichga kirish orqali amalga oshirilmoqda. IBM Qo'shma Shtatlarda bir necha yil oldin "Smart Earth" strategiyasini taklif qildi. Axborot inqilobining ikkita to'lqinida etakchisiga aylangani kabi, Amerika Qo'shma Shtatlari ko'plab Internet narsalar mahsulotlarini, operatorlar, maktablar va tadqiqot institutlari orqali ishga tushirgan. IT-kompaniyalar ko'plab loyihalar bilan birgalikda keng ko'lamli uchuvchi zonalarni yaratdilar. Shu bilan birga, ba'zi mamlakatlar, shu jumladan, Xitoy, Internet ob'ektlari uchun texnik standartlarni ishlab chiqish tizimini rivojlantirishga faol ko'maklashdi. Avvalgi informatsion to'lqinlar inqilobidan farqli o'laroq, Xitoy Internetga oid narsalar sohasida AQSh va boshqa mamlakatlar bilan deyarli bir vaqtning o'zida boshlandi. Xitoy Internetning rivojlanishiga katta e'tibor beradi. 2009 yil 7 avgustda, Premer Wen Jiabao Xitoy Fanlar akademiyasining Jiaxing Wireless Sensor Tarmoq muhandisligi markazining Wuxi R & D markazini tekshirganida, u "Sensor tarmog'ining rivojlanishi uchun kelajakni rejalashtirish kerak va ilgari yadro texnologiyasini sinadi "va aniq iltimos Xitoyning Sensing Axborot markazini yoki Xitoyni Qabul qilish Markazini tezda talab qiling. (IV) Status-kvoning umumiy ko'rinishi Dunyodagi yirik iqtisodiyotlar va axborotga asoslangan rivojlangan davlatlar kelajakdagi strategik rivojlanishning yangi yo'nalishi sifatida Internetni narsalarni Internetga jalb qilgan bo'lishsa-da, ko'plab mahsulotlar tajriba bosqichiga kirdi va Xitoyni ham o'z ichiga olgan juda oz mamlakatlar narsalarga erishish mumkin. To'liq sanoat zanjiri tarmog'ini yaratish, lekin u ob'ektning IP-adresini aniqlashning asosiy texnologiyasi bo'ladimi yoki standart tizim, biznes modeli va turli xil aloqa uzatish protokollarini intellektualizatsiya qilish natijasida yuqori ishlab chiqarish xarajatlari bo'ladimi, Things cheklangan. Rivojlanish va etuklik. Shuning uchun, hozirgi kunda Internetning umumiy holati ham baxtli tomon va ham hal qilinishi kerak bo'lgan ko'plab ob'ektiv muammolarga ega. Tadbirkorlik hosildorlik o'zgarishining tarixiy qonunlariga muvofiq tez rivojlanib boraveradi, lekin biznes uchun etarlicha vaqt talab etiladi. Uchinchidan, IoT texnologiyasi tamoyillari va dasturiy stsenariyalar Qisqa tanishish IoT ko'plab sohalarni qamrab oluvchi mavjud axborot texnologiyalarining integratsiyalangan dasturidir. Sensorlar, integral mikrosxemalar, ma'lumotlar uzatish, avtomatlashtirish, yuqori ishlash ko'rsatkichlari, axborotni qayta ishlash va xavfsizlikni o'z ichiga oladi. Ushbu sohalarda IOT ilovalari uchun texnologiya to'planishi mavjud. Masalan, ma'lumotlar uzatish, integral mikrosxemalar va mikroelektronika texnologiyasiga asoslangan kommunikatsiya texnologiyalari. Things Internetda narsalar (tovarlar) inson aralashuvisiz bir-birlari bilan "muloqot qilish" imkoniyatiga ega. IOT sanoat zanjiri to'rt qismga bo'lingan: identifikatsiya qilish, idrok etish, qayta ishlash va axborot uzatish. Har bir aloqaning asosiy texnologiyalari - bu RFID, telekommunikatsiya operatorlari sensorlari, aqlli chiplar va simsiz uzatish tarmoqlari. Terminalni his qilish, tarmoq ulanishini va fonni hisoblash - Internetning uch asosiy texnologiyasi.

Internet of Things (IoT) deb nomlanuvchi yangi paradigma ko‘plab sohalarda, jumladan, sog‘liqni saqlash sohasida ham keng qo‘llanilishi mumkin. Ushbu paradigmaning sog'liqni saqlash xizmatida to'liq qo'llanilishi o'zaro umiddir, chunki bu tibbiy xizmat ko'rsatuvchi provayderlarga yanada malakali ishlashga va bemorlarga yaxshiroq davolanishga imkon beradi.
Ushbu texnologiyaga asoslangan sog'liqni saqlash usulidan foydalanish bilan davolash sifati va samaradorligini oshirish va shunga mos ravishda keksa bemorlarning sog'lig'ini yaxshilash mumkin bo'lgan beqiyos imtiyozlar mavjud.
Smartfon ilovasiga ulangan aqlli tibbiy qurilma orqali sog'liq holatini real vaqt rejimida kuzatib borish bilan ulangan tibbiy asboblar tibbiy va boshqa kerakli salomatlik ma'lumotlarini to'plashi va to'plangan ma'lumotlarni shifokorga uzatish uchun smartfonning ma'lumotlar ulanishidan foydalanishi mumkin. yoki bulutli platformaga. Bog'langan sog'liqni saqlash siyosati markazi tadqiqot o'tkazdi, bu yurak etishmovchiligi bo'lgan bemorlarni masofadan turib kuzatish tufayli 30 kunlik qayta qabul qilish darajasi 50% ga kamayganligini ko'rsatadi. IoT qurilmasi salomatlik ma'lumotlarini to'playdi va uzatadi: qon bosimi, kislorod va qon shakar darajasi, vazn va EKG.
Ushbu ma'lumotlar bulutda saqlanadi va ular joy, vaqtdan qat'i nazar, to'plangan ma'lumotlarni ko'rib chiqishga imkon berish uchun shifokor, sug'urta kompaniyangiz, ishtirokchi sog'liqni saqlash firmasi yoki tashqi maslahatchi bo'lishi mumkin bo'lgan vakolatli shaxs bilan bo'lishish mumkin. , yoki qurilma. IoT sog'liqni saqlash mobilligi yechimi va boshqa yangi IoT texnologiyalari va yangi avlod sog'liqni saqlash muassasalari yordamida bemorlarni parvarish qilish ish jarayonini avtomatlashtirishi mumkin .
Sog'liqni saqlash sohasidagi IoT o'zaro muvofiqlik, sun'iy intellektning mashinadan mashinaga aloqasi, ma'lumotlar almashinuvi va ma'lumotlarning harakatlanishini ta'minlaydi, bu esa sog'liqni saqlash xizmatlarini samarali etkazib beradi. Ulanish protokollari: Bluetooth LE, Wi-Fi, Z-wave, ZigBee va boshqa zamonaviy protokollar, tibbiyot xodimlari bemorlardagi kasallik va kasalliklarni aniqlash usullarini o'zgartirishi va sog'liqni saqlashning turli sohalarida davolashning inqilobiy usullarini yaratishi mumkin. Binobarin, texnologiyaga asoslangan sozlash keraksiz tashriflarni qisqartirish, sifatliroq resurslardan foydalanish va taqsimlash va rejalashtirishni yaxshilash orqali sog'liqni saqlash xarajatlarini kamaytiradi. IoT sog'liqni saqlash ilovalari tadqiqot maqsadlarida ham ishlatilishi mumkin. Buning sababi, IoT bizga bemorning kasalligi haqida katta hajmdagi ma'lumotlarni to'plash imkonini beradi, agar biz uni qo'lda to'plagan bo'lsak, ko'p yillar davom etishi mumkin edi. Shunday qilib, to'plangan ma'lumotlar tibbiy tadqiqotlarni qo'llab-quvvatlaydigan statistik tadqiqotlar uchun ishlatilishi mumkin. IoT nafaqat vaqtni, balki tadqiqotga sarflanadigan pulimizni ham tejaydi. IoT tibbiy tadqiqotlar sohasida katta ta'sir ko'rsatadi. Bu kattaroq va yaxshiroq tibbiy muolajalarni joriy etish imkonini beradi.
IoT bemorlar tomonidan ko'rsatiladigan tibbiy xizmatlar sifatini oshiradigan turli xil qurilmalarda qo'llaniladi. Hatto mavjud qurilmalar ham endi IoT tomonidan aqlli shifoxona qurilmalarining o'rnatilgan chiplaridan foydalangan holda yangilanmoqda. Ushbu chip bemorga yordam va g'amxo'rlikni kuchaytiradi.
IoT sog'liqni saqlash sohasidagi eng muhim muammolardan biri bu ma'lumotlar xavfsizligi va maxfiylikdir. IoT xavfsizlik qurilmalari real vaqtda ma'lumotlarni ushlaydi va uzatadi. Biroq, aksariyat IoT qurilmalarida ma'lumotlar protokollari va xavfsizlik talablari mavjud emas. Bunga qo'shimcha ravishda, elektron qurilmalar bilan ma'lumotlarga egalik huquqini tartibga solishda sezilarli noaniqlik mavjud. Bu omillarning barchasi ma'lumotlarni tizimga buzib kirishi va bemorlar va shifokorlarning shaxsiy salomatlik ma'lumotlarini (PHI) buzishi mumkin bo'lgan kiberjinoyatchilarga juda sezgir qiladi. Kiberjinoyatchilar bemorning elektron tibbiy ma'lumotlaridan noto'g'ri foydalanishlari mumkin va keyinchalik sotishlari mumkin bo'lgan dori va tibbiy asbob-uskunalar sotib olish uchun soxta identifikatorlarni yaratishi mumkin. Xakerlar, shuningdek, bemor nomiga soxta sug'urta da'vosini topshirishlari mumkin.