Mustaqil ish mavzu: Axborot manbalari yuzasidan jurnalistik materiallarni tahlil qiling Hazratqulov Samandar

Jamoatchilik fikrining dolzarb yŏnalishlari va ularning ijtimoiy hayotda namoyon bŏlishi.

Ta’kidlash joizki, taraqqiyotning keyingi bosqichlardan xususan, XXI asr bŏsag’alarida jamoatchilik fikrining yuzaga kelishi, shakllanishi va amal Qilishi jarayonlarida hamda uning ta’sir kŏlamlari keyingi kengayishida ilmiy bilimlar ishtiroki har tomonlama orta boshladi. Bu narsa halqaro “Ekosan”, “Grinpis” singari uyushmalar faoliyatlarida ekomuhitni saqlash borasida amalga oshirilayotgan xalqaro dasturlar, yadro Quroli sinovlarining tabiiy muhitga kŏrsatayotgan zararlarni asoslab ilgari surilayotgan ijtimoiy talablar, planetamiz imkoniyatlari va resurslaridan xŏjasizlarcha foydalanishga Qarshi harakatlarida yaqqol ifodasini topmoqda. Zero, jamiyat xayotiga ilmiy bilimlar, fan yutuqlari ta’sirining orta borishi ijtimoiy ongning insoniylashuvi (gumanizatsiya) tendentsiyasini kuchaytirish tabiiydir.

Hozirgi zamonda Amerika olimlar jamoatchilik fikri tarkibini tahlil etganimiz, uni “publika” omma tushunchalari bilan mustahkam bog’liqlikda ŏrganishga undaylar K.Yung va L.Firmen jamoatchilik fikrini biror-bir masala, muammoning echimining echimi xususida bildirishgan fikrlar jamlansami, shu boradagi e’tiqod va ishonch bilan uzviy bog’liqda tushuntiriladilar. Jamoatchilik fikri muayyan guruhning biror-bir ijtimoiy xususida bildirilgan e’tiqodi, fikr-Qarashlarining ifodasidir.

Bunday izoh jamoatchilik fikrini muayyan guruh, olomon fikri, jamoatchilik fikri sube’ktlarini esa bevosita tabiiy va mazmunan mantiqiy uyushuvlar zarur bŏmagan tasodifiy tŏda sifatida tasavvur etishga olib keldi.

Jamoatchilik fikrini yuqorida kŏrib chiqkanimizdek, muayyan, mavhum, guruh, tŏda fikr tarzda tushunishni rus olimi V.I.Bexterov ŏziga xos asoslashgan harakat Qiladi. Olimning ta’kidlashiga kŏra, jamoatchilik fikri tashkiliy tarkib topgan yig’inlar, muloqot shakllari parlament, s’ezd, kongress, muntazam ŏtkazib turuluvchi majlislarda birlashgan jamoatlar tomonidan ifodalovchi mulohazalar majmui hamda aniq va konkret kasbkoriy sohalar ya’ni Qalam ahli yozuvchi va shoirlar olami ŏqituvchilar davrasi – pedagogik muhit, harbiy, tibbiy va boshqa sohalarda shakllanuvchi fikr Qarashlar jamuljamidan iboratdir.

V.I.Bexterov ramiy uyushgan yig’inlarda bildiruvchi fikrlarni amaliy kuchga ega bŏgan jamoatchilik fikri sifatida olamon tomonidan ŏrtaga Qŏyiluvchi talab va takliflarni esa amaliy kuchga ega bŏlmagan passiv jamoatchilik fikri tarzida talqin etadi. Mazkur xulosalrdagi umumiy fikr bilan jamoatchilik fikri ŏrtasidagi muayyan miqdorlarda ŏziga xoslik yohud farq mavjudligini e’tirof etgan Qoida umumiy fikr va jamoatchilik fikri sifatida Xitoy devori talqin etish maqsadga muvofiq emasdir. Bizning nazarimizda umumiy fikr jamoatchilik fikrini uyg’un tarkibiy Qismi hisoblanadi va ular muayyan ijtimoiy maqsadlarga erishi jarayonlarida biri ikkinchisini tŏldirib boradi. Jamoada yuzaga keluvchan nuqtai nazarlarning tadrinsiyligi har Qanday fikrning tugal ijtimoiy mohiyati kasb etishida kishilarning turli muloqot shakllaridagi mulohazalari muayyan jarayoniy bosqichlar vazifasini ŏtab borishini ham ta’kidlash lozimdir. Ayni chog’da jamoalar fikri ŏzining haqqoniyligi va adolatligi xayot manzaralariga muvofiqligi bilan tuzum davrida jamoatlarda shakllantiriladigan ijtimoiy fikr markscha-lenincha mafkura nuqtai nazardan deformatsiya Qilinar va real borliq muammolarini aynan ifoda etishdan mahrum edi.