Mustaqil ish mavzu: Elektron taxeometrlar xarakteristikasi

Elta seriyasidagi taxeometrlarining ikki o‘qli qiyalik datchiklari. 1-yoruqlik manbai; 2-ta’svir shakillanuvchi tekislik; 3-prazma; 4-suyuqlik; 5shisha idish; 6,7-ob’ektiv; 8-To‘rt elementli nurlarni qabullovchi moslama. Odatda tasvirni qabul qiluvchi sezuvchan maydonda yorug‘likmanbaning taqsimlanishi bir tekis emas va barcha yuza bo‘ylab fotopriyomnikning sezuvchanligi xam birdek emas, shu sababli fotopriyomnikqurilmasining statik xarakteristikasichiziqli bo‘lmaydi.

Priyomnik ayrim kanallarni ulashda jamlama-ayirma sxemalariniqo‘llash bu xatoliklarni kamaytirish imkonini beradi. Statik xaraktiristikani liniarizatsiyalash (chiziqli) kilishmikro EHM yordamida, algebrik usul bilan amalga oshiriladi. To‘rta maydonchali fotodoid montaj jarayonida ko‘rish trubasining gorizontal aylanish o‘qiga va vazir o‘qiga nisbatan shunday tarzda o‘rnatiladiki, asbobning aylanish o‘qi vertikal holatdaligida qiyalik datchiki orqali o‘lchanuvchi burchaklar kollimatsion va unga perpendikulyar tekislikda nolga yaqin bo‘ladi. Datchik «nol o‘rnini» noto‘g‘ri aniqlash tufayli yuzaga keladigan xatolik ikkala yo‘nalishda asbobni tadqiqod qilishda aniqlanadi va uning mikro EHMni xotirasiga yoziladi. Elta seriyasidagi asboblarni tadqiqqilishda nolni siljishi (dreyfi) aniqlanilgan, uning yuzaga kelishiga sabab manba nurlanish xaroratining o‘zgarishi va nurlanish quvvatining pasayishidir.

• Priyomnik ayrim kanallarni ulashda jamlama-ayirma sxemalariniqo‘llash bu xatoliklarni kamaytirish imkonini beradi. Statik xaraktiristikani liniarizatsiyalash (chiziqli) kilishmikro EHM yordamida, algebrik usul bilan amalga oshiriladi. To‘rta maydonchali fotodoid montaj jarayonida ko‘rish trubasining gorizontal aylanish o‘qiga va vazir o‘qiga nisbatan shunday tarzda o‘rnatiladiki, asbobning aylanish o‘qi vertikal holatdaligida qiyalik datchiki orqali o‘lchanuvchi burchaklar kollimatsion va unga perpendikulyar tekislikda nolga yaqin bo‘ladi. Datchik «nol o‘rnini» noto‘g‘ri aniqlash tufayli yuzaga keladigan xatolik ikkala yo‘nalishda asbobni tadqiqod qilishda aniqlanadi va uning mikro EHMni xotirasiga yoziladi. Elta seriyasidagi asboblarni tadqiqqilishda nolni siljishi (dreyfi) aniqlanilgan, uning yuzaga kelishiga sabab manba nurlanish xaroratining o‘zgarishi va nurlanish quvvatining pasayishidir.
• Odatda aniqligi ±1″5 ÷ 3″ oralig‘ida bo‘lgan elektron burchak o‘lchash asboblariga ikki o‘qli qiyalik datchiklari o‘rnatiladi. Bu datchiklarning ishlash diapazoni taxminan 4' tashkil etadi, qiyalik burchagini o‘lchash xatoligi0,51,5ga teng.
• «Xyullet Pakkard» firmalarining NR-3820A elektron taxeometrlarida ikki o‘qli datchiklar simob gorizonti ko‘rinishida bajarilgan, tayanch oynaga nisbatan asbobning vertikal o‘qining qiyaligini o‘lchaydi. NR-3820A taxeometrida datchikning konustruksiyasi 2.4-rasmda ko‘rsatilgan. Vertikal o‘qqiyalik burchakini registratsiya qilish uchun sinus-kosinusli interpolyatordan foydalaniladi. Interpolyatorning 10 va 11 sinusoidal teshiqlari, 12 va 13 to‘rta fotodiodlaridan tashkil topgan tizimlari, adilak o‘qi va qarash trubasining o‘qi bo‘yichao‘zaro ortogonal ravshida joylashgan. Qiyalik datchigining ishchi holatini nazorat qilish, qiyalik paytida ishchi dialazondan oshuvchi signalni uzuvchi 15 va 13 chegaralovchi tizimlar orqali bajariladi.