Mustaqil ish Mavzu: O’zbekistonda bank sektorida iabs tizimining ishlash texnalogiyasi

2.IABS tizimining shakllanishi
Banklardagi axborot jarayonlarini amalga oshirish avtomatlashtirilgan bank tizimlari (ABS) asosida amalga oshiriladi. ABS - bu bankka qaragan axborot va boshqaruv vazifalarini amalga oshiradigan yagona ma'lumotlar va boshqaruv vazifalarini bajaradigan birlashtirilgan elementlar (axborot, texnologiyalar, texnologiyalar va boshqalar). Shunday qilib, bankni boshqarish uchun abs axborot bilan ishlash uchun o'zaro bog'liq vositalar va usullar to'plami.
Qurilishning ABSning mafkurasini ishlab chiqishda, bankning bir qator darajalar va aloqalarini birlashtirgan, yuridik va jismoniy ehtiyojlar, ichki va tashqi axborot ehtiyojlarini qondirish uchun bank xizmatlari va operatsiyalari, yuridik va jismoniy ehtiyojlar. Rossiya bank ishi bo'yicha maxsus magistratura texnologiyalari mavjud emasligi sababli, bankning bozorida bankning barqaror rivojlanishini ta'minlash uchun turli xil kontseptual (mafkologik) yondoshuvlar birlashtirilgan ABR oilalari taklif etiladi.Foydalanish uchun taklif qilingan avtomatlashtirilgan bank tizimlari to'plamida Rossiyada bankning eng murakkab texnologik darajasini aks ettiradi. G'arbiy bank tizimlari yuqori funktsional imkoniyatlarga ega, bu bank uchun biznesni rivojlantirishda muhim kuch yo'nalishini yaratadi. Ular strategik rejalashtirish va tugashidan boshlab barcha biznes jarayonlarini avtomatlashtirish vazifalarini hal qilishga imkon beradi iqtisodiy faoliyat. O'sha kezlarda mamlakat hukumati banklarning foyda (daromad) solig'idan ozod qilinishiga banklar faolligi oshuvining yana bir zahirasi sifatida qaradi. Boz ustiga, tasdiqlangan davlat dasturlariga muvofiq, ti­jorat banklarining mini-banklar tashkil etish bilan bog'liq xarajatlari ham soliq undirish ba­zasidan chiqarildi. Shu tariqa, asosiy e'tibor pul muomalasini mustahkamlash va milliy valyuta, uning ayirbosh­lash kursi barqarorligini oshirish bo'yicha aniq chora-tadbirlarni amalga oshirishga qaratildi. Bu esa fuqarolarda katta rag'bat uyg'otib, ular­ning banklarga nisbatan ishonchini yanada orttirdi. Aholining banklarda depozit hisobraqamlar ochishga kirishishi bilan bog'liq ijo­biy holatlar ko'paydi. Banklarning depozit ba­zasi hajmi oshdi, bank xizmatlari bozori shakl­lana boshladi. E'tiborlisi, bank mahsulotlari qatoridan yangi xizmat turlari, masalan, lizing xizmatlari joy ola boshladi. Shu o'rinda ta'kidlash joizki, mamlakatimiz­da chakana xizmatlar rivoji xalqaro bank va mo­liya kapitalini keng jalb qilgan holda qo'shma banklarning tashkil etilishiga ta'sir ko'rsatdi. Respublikamiz bank bozori 100 foizli xususiy kapital asosidagi yangi banklarning vujudga ke­lishi natijasida tubdan o'zgardi. Xususiy bank­larning xizmatlar bozoridagi raqobatni kuchay­tirib yuborgani mamlakat bank tizimi rivojida eng muhim bosqichlardan biri bo'ldi. Mamlakati­miz hukumati va Markaziy banki soliq imtiyozla­ri va kadrlarni tayyorlash jarayonida texnikaviy ko'mak taqdim etgan holda ularning rivojlani­shini muntazam rag'batlantirib bormoqda. Ayni paytda xususiy banklar soni tijorat banklari umumiy sonining qariyb yarmini tashkil etadi. Respublikamizda xususiy banklar rivojlani­shini izchil rag'batlantirish raqobatni kuchayti­rishga, ko'rsatilayotgan bank xizmatlari sifatini yaxshilashga va moliyaviy resurslarning samara­li taqsimotiga turtki berdi. Bu esa, o'z navbati­da, xususiy tadbirkorlikni rag'batlantirish va rivojlantirish jarayonlariga ijobiy ta'sir ko'rsatmoqda. O'zbekiston tijorat banklari, av­valo, ixtisoslashgan kredit institutlari si­fatida ko'zga ko'rina boshladi. Bu, bir tomondan xo'jaliklarning vaqtincha bo'sh mablag'larini jalb etishi, boshqa tomondan esa jalb etilgan mablag'lar hisobidan korxonalar, xususiy tad­birkorlar va aholining moliyaviy ehtiyojlarini qondirishi bilan dolzarb ahamiyat kasb etdi. Xorijiy va mahalliy ekspertlarning qayd etishicha, so'nggi yillar davomida respublikada asosiy tamoyil — ixtisoslashuvdan uzoqlashish va bank faoliyatida universallashtirishni chuqurlashtirish kuzatilmoqda. Bu esa bank ope­ratsiyalari mazmuni va kredit munosabatlari mohiyatini oldindan belgilab beradi. Bank tizimining boshqa muhim elementi Markaziy banki bilan bir qatorda mamlakat hukumati tomonidan qonuniy mustaqil tijorat banki hisoblanadi (lekin davlatning ishtirokida tegishli aktivlarni-bank moliya muassasasining ega bo'lishi mumkin). Baribir, bank kapitalini boshqarish uchun qaror qabul qilish bo'yicha mustaqil bo'lishi kerak. muassasalarining tegishli turi turli moliyaviy xizmatlarni taqdim. Tijorat banki - kredit va bank tizimining, bir element:
-ba'zan boshqa banklar shaxslar, tashkilotlar, byudjet tuzilishi, kredit beradi;
-kredit qayta moliyaviy;
-Bu, masalan, bir necha shaxslar va soliqlar va to'lovlar sifatida byudjet tizimida sanab boshqa yuridik shaxslarning to'lov sifatida turli operatsiyalarni amalga oshiradi;
-Bu omonat joylashtirish uchun imkon beradi;
turli aktivlarga investitsiyalar targ'ib.