Mustaqil ish Mavzu: Pul muomalasi va kredit statistikasi

Xalqaro valyuta fondi (XVF) tasdiqlangan standartlarga asoslangan holda umumiy pul miqdori quyidagicha aniqlanadi:

• Xalqaro valyuta fondi (XVF) tasdiqlangan standartlarga asoslangan holda umumiy pul miqdori quyidagicha aniqlanadi:

M0 – naqd pullar;

M1 M0 + talab qilib olinguncha depozitdagi pullar: ya’ni byudjet mablag‘lari, jamoa va boshqa tashkilotlarning hisob-kitob schetlaridagi pul mablag‘larining qoldig‘i;

M2 M1 + banklardagi muddatli va jamg‘armali omonatlar (depozitlar).

M3 M2 + chiqarilayotgan sertifikatlar + zayom obligatsiyalari + hazina majburiyatlari.

Amerikalik iqtisodchi olim I. Fisher pulning miqdoriy nazariyasini quyidagi «almashuv tengligi» bilan ifodalagan:

• Amerikalik iqtisodchi olim I. Fisher pulning miqdoriy nazariyasini quyidagi «almashuv tengligi» bilan ifodalagan:

MU = QP

Bu yerda: M – muomaladagi pullar miqdori;

U – pulning aylanish tezligi;

Q - tovarlar fizik hajmi;

P – narxlarning o‘rtacha darajasi.

Demak yuqoridagi formulalardan ko‘rinib turibdiki, baho (narx) darajasi pul massasi va uning aylanish tezligiga to‘g‘ri, tovar hajmi bilan esa teskari bog‘lanishda.

P = ТХ /PММхPА yoki Q /М.U ;

Shuning uchun ham narxning (bahoning) ko‘paytirilib ketmasligi ishlab chiqarilayotgan tovar-mahsulot hajmiga bog‘liq ekan.

O‘zbekistonda 1995 yilda nominal pul massasi M2 bo‘yicha pul massasining 1994 yildagi o‘sish darajasidan 1,5 baravar (marta) kam bo‘lgan. Respublika Markaziy banki tomonidan inflyatsiyaga qarshi olib borilayotgan chora-tadbirlar natijasida muomaladagi pul massasining o‘sish sur’atlari qisqarib bormoqda.

• O‘zbekistonda 1995 yilda nominal pul massasi M2 bo‘yicha pul massasining 1994 yildagi o‘sish darajasidan 1,5 baravar (marta) kam bo‘lgan. Respublika Markaziy banki tomonidan inflyatsiyaga qarshi olib borilayotgan chora-tadbirlar natijasida muomaladagi pul massasining o‘sish sur’atlari qisqarib bormoqda.