Mustaqil ish Qarshi Davlat Universiteti


rentgen kristallografiyasi


Download 1.26 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/7
Sana20.01.2023
Hajmi1.26 Mb.
#1104032
1   2   3   4   5   6   7
rentgen kristallografiyasi deb ataluvchi molekula strukturasini aniqlash 
texnikasi boʻyicha kuchli mutaxassis edi. DNKning kristallangan shakli orqali 
rentgen nurlari oʻtkazilganda ayrim nurlar kristalldagi atomlar tomonidan qaytarildi 
va 
diffraksiya naqshini hosil qildi, bu molekula tuzilishi haqida aniq maʼlumot 
beradi. 


Franklinning kristallografiyasi Uotson va Krikka DNK tuzilishini aniqlashda muhim 
kalit boʻlib xizmat qildi. Bu Franklin va uning aspiranti tomonidan yaratilgan 
DNKning aniq va hayratlanarli rentgen diffraksion tasviridan iborat boʻlgandan kelib 
chiqqan. (Yuqorida DNK tomonidan hosil qilingan diffraksion naqshning zamonaviy 
namunasi koʻrsatilgan.) Franklin suratining X shaklidagi diffraksiya naqshi asosida 
Uotson darhol DNK uchun spiral, ikki zanjirli strukturasini taklif qildi^33cubed.
Uotson va Krik bir qator olimlar (Franklin, Uilkins, Chargaff va boshqalar)dan 
olingan maʼlumotlarni birlashtirib, oʻzlarining mashhur 3D DNK modelini yaratdi. 
1962-yil Jeyms Uotson, Frensis Krik va Mauris Uilkinslar tibbiyot boʻyicha Nobel 
mukofotiga ega boʻldi. Afsuski, bu paytgacha Franklin vafot etgan edi va mukofotni 
ololmadi. 
RNKning tuzilishi 
DNKning oʻzi genlar ekspressiyasini amalga oshira olmaydi. DNKdagi 
koʻrsatmalarni bajarish uchun unga 
RNK kerak. 
DNKga oʻxshab RNK ham nukleotidlardan iborat boʻlib, nukleotidlar oʻz navbatida 
5-halqali riboza monosaxaridi, fosfat guruhi va azot asoslaridan tashkil topgan. 
Shunga qaramay, DNK va RNK oʻrtasida uchta asosiy farq bor: 
1. RNKda dezoksiriboza emas, balki riboza boʻladi. 
2. RNK ikki zanjirli emas, balki bir zanjirli boʻladi. 
3. RNKda timin oʻrniga urasil boʻladi. 
Bu farqlar hujayra fermentlariga DNKni RNKdan ajratishda yordam beradi 

Download 1.26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling