Мусулмон уйга 40 ўгит

www.muslimaat.uz | Мусулмон уйга 40 ўгит
34 
Расулуллоҳ (с.а.с.) унга қарадилар ва шундай дедилар: “Кимки шафқат 
кўрсатмаса, унга шафқат кўрсатилмайди”. 
Уйдаги ёмон одатларга қаршилик кўрсатиш 
Ҳар бир оила аъзосининг ёлғон гапиришлик, ғийбатчилик, чақимчилик ва 
бошқалар каби баъзи бир ёмон сифатлари бўлади. Бу ёмон сифатларга 
қаршилик кўрсатиб, уларга чора кўриш лозим. 
Баъзилар бундай нарсаларга қарши ягона чора деб қаттиқ жазо қўллаш 
керак деб ўйлашади. Қуйидаги ҳадис бу борада жуда ибратлидир: Оиша 
онамиз айтадилар: “Агар Расулуллоҳга соллоллоҳу алайҳи васаллам у 
кишининг оила аъзоларидан бирови ёлғон гапиргани ҳақида хабар етиб 
борса, у киши ўша одам билан тавба қилгунича гаплашмасликка ҳаракат 
қилардилар”. (Имом Аҳмаднинг Муснадига қаранг, 6/152. Шунингдек 
ҳадис матни Саҳиҳул Жомеъда, 4657) 
Ҳадисдан кўринадики, бундай ҳолатларда одамни ажратиб, у билан 
гаплашмай қўйиш жазо қўллашдан кўра, айниқса жисмоний жазодан кўра 
таъсири кўпроқ бўлиши мумкин. Шунинг учун ота-оналар ва тарбиячилар 
бу ҳақда ўйлаб кўрсинлар. 
“Қамчинни оила аъзоларига кўринадиган жойга осиб қўйинглар”. (Абу 
Наимнинг ривояти, 7/332; Силсилатус Саҳиҳ, 1446) 
Жазога ишора – бу тартибга чақиришда таъсирчан нарсадир, шунинг 
учун уйда қамчинни ёки таёқни осиш бошқа ривоятда ҳам 
тушунтирилганки, унда Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам: 
“Қамчинни оила аъзоларига кўринадиган жойга осиб қўйинглар, бу эса 
уларни тартибга чақиришда таъсирлироқдир”,-деб айтганлар. 
(Табароний ривояти, 10/344-345, Силсилатус Саҳиҳ, 1447) 
Деворда осиғлиқ жазо қуролининг кўзга кўриниб туриши ёмон нияти 
бўлганларни жазодан улуш олмаслиги учун ёмон хулқдан сақланишга 
мажбур қилади. Бу уларнинг яхши хулқли бўлишига омил бўлиб хизмат 
қилади. Ибн Анбари айтадилар: “Ҳар қандай ҳолатда ҳам буни уриш учун 
қўллаш назарда тутилмаган, чунки Пайғамбар соллоллоҳу алайҳи 
васаллам ҳеч кимга ундай қилишни буюрмаганлар. Бу ерда кўзда 
тутилган мақсад: бу уларни доимий одобга ўргатишдир“. (қаранг: Файзул 
Қодирил Маънавий, 4/325) 
Уриш бу одоб ўргатиш усули эмасдир, уни фақат бошқа барча усуллар 
қўллаб бўлингандагина ёки бир кишини фарз намозларини ўқишга 
мажбур қилишдагина қўллаш мумкин, чунки Аллоҳ айтади: “... Бош 

---