Mutaxassislarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti pedagogika va psixologiyasi

5.Ijtimoiy pessimizm. Atrofdagi olamning salbiy kontseptsiyasi. Odam uchun 
atrofdagilar bilan munosabatlarda normal yoki qoniqarli ko’rinishning nomuvofiqligi, 
dunyoni dushmandek qabul qilish. Ijtimoiy pessimizm ekstrapunitiv uslubning o’ziga 
xos xususiyatlari bilan chambarchas bog’liq. “MEN” siz ekstrapunitiv “Menga 
hammangiz nomunosibsiz” ichki monolog formulasi bo’yicha kuzatiladi. 
6.Madaniy to’siqlarning parchalanishi. O’z joniga qasd qilish madaniyati. 
Suitsidal xulq-atvorni oqlovchi yoki qaysidir darajada jozibali qiluvchi madaniy 
boyliklar va normativlarni qidirish. Adabiyotlar va kinolardan suitsidal modellarni 
o’zlashtirish. Oxirgi variantda – hayot va o’lim qadrining o’rin almashishi. Boshqa 
shkalalar bo’yicha yuqori nuqtalarning yo’qligi “o’limning mavjudligi” haqida fikr 
bildiradi. O’lim madaniyatining mavjud ichki sabablaridan biri – havaskorning 
ma’noli ko’rsatmalarini patologik maksimalizmgacha olib borish: “O’z taqdirining 
hokimi o’zining mavjudligi tugaganini belgilaydi”. 
7.Maksimalizm. Etilmagan maksimalizmning ko’rsatmalari. Hayotning har bir 
sohasida mahalliy nizolarning mazmuni hayotning bir sohasiga tarqalishi. 
Kompensatsiyaning imkonsizligi. Omadsizlikda affektiv fiksatsiya. 
8.Vaqtinchalik kelajak. Kelajakni konstruktiv rejalashtirishning imkonsizligi. 
Bu hozirgi vaziyatda kuchli bandlikning asorati bo’lishi mumkin. 
9. Antisuitsidal omil. Boshqa omillarning yuqori darajada ifodalanishi global 
suitsidal xavfni olib tashlaydi. Bu yaqinlarini mas’uliyat, burch hissi bilan teran 
tushunish. Bu o’z joniga qasd qilishning gunoh ekanligi, uning estetikaga zidligi, 
og’riq va jismoniy azob qo’rquvini ifodalaydi. Ma’lum ma’noda, ruhiy tuzalish 
ishlari uchun dastlabki bosqichda bu ko’rsatkichning mavjudligi.
 

---

78