Mutaxassislarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti pedagogika va psixologiyasi

15. Tahdid. Suitsidal o’smirlar o’z do’stlari va yaqinlariga to’g’ridan-to’g’ri 
yoki ishora bilan o’lishga tayyorlanayotganlarini bildiradilar. “Men o’zimni 
o’ldirmoqchiman”, “Keyingi dushanbada men tirik bo’lmayman”..... 
Ishorali tahdid, ko’p ma’noli shamalarni tushunish qiyin. Ishorali tahdidlarni 
ba’zida eng oddiy “hayotdan shikoyat”, deb qabul qilish mumkin, chunki bunday 
holat charchash, asabiylashish natijasida hammada ham sodir bo’ladi. 
16. O’lishga ahd qilish oshkor qilinganda buni jiddiy qabul qilish kerak. 
Bu arzi holni o’z joniga qasd qilishga tayyorlanishdan to’g’ridan-to’g’ri 
ogohlantirish, deb izohlash mumkin. Bunday vaziyatlarda suitsidentga nisbatan 
shafqatsiz, agressiv munosabatda bo’lmaslik kerak, bu tahdidni tezroq amalga 

---

39 
oshirishga turtki beradi. Aksincha, uni tinchlantirish, yordam taklif qilish, mutaxassis 
maslahatiga borishni tavsiya etish lozim. 
17. Og’zaki ogohlantirish. Qarindoshingiz yoki tanishingiz o’z joniga qasd 
qilmoqchi bo’lsa hamda agarda quyidagi iborani aytsa:
- “Men o’zimni o’ldirmoqchiman”. 
-“Jonga tegdi. Bunga qancha chidash mumkin?! Hiqildog’imga keldi!” 
-“O’lim afzal”. 
-“Shuncha yashadim, etadi”. 
-“Hammani yomon ko’raman, tamom!” 
-“Yashashni istamayman!” 
-“Yagona yo’l o’lish!” 
-“Boshqa chidolmayman!” 
-“Meni boshqa ko’rmaysan!” 
-“Agar biz boshqa ko’rishmasak, hammasi uchun rahmat!” 
-“O’yindan chiqaman, jonga tegdi!” 
18. Avvaldan faol tayyorgarlik: zaharlovchi modda va dorilar, jangovar 
patronlar yig’ish, tobut rasmini chizish, suitsid haqida engil o’limdek gapirish, 
qabristonga borish va u haqida hikoya qilish, narigi dunyo haqida gaplashish va 
boshqalar. 
3.2. Ijtimoiy-psixologik diagnostikani amalga oshiruvchi mutaxassislar