Mutaxassislarini qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti pedagogika va psixologiyasi

 “Suitsid xavf xaritasi” metodikasi (L.B.Shneyder tomonidan o’smirlar 
uchun modifikatsiya qilingan) 
Maqsad: o’smirlarda suitsid xavfi omilining ifodalanish bosqichini aniqlash. 
O’smirlarda xavf omilining ifodalanish bosqichini aniqlash uchun matematik 
yig’indi hisoblanadi va olingan natijaning o’zaro nisbati quyidagi shkalada 
keltirilgan: 
9 balldan kam –suitsid xavfi ahamiyatsiz; 
9–15,5 balllar – suitsid xavfi mavjud; 
15,5 balldan ko’p – suitsid xavfi nisbatan ko’p. 
“Xavf xaritasi” yordamida ma’lum bo’lgan o’z joniga qasd qilish urinishiga 
moyillik aniqlangach, o’smirni doimo nazardan qochirmaslik va uning kayfiyati va 
xulq-atvorida qisman o’zgarishlarni ham sezish kerak. Agar xulosaviy ballar 
yig’indisi jiddiy ahamiyatga yoki xulqida xatar belgilari kuzatilsa, psixologga yoki 
vrach-psixologga malakali yordam olish uchun murojaat qilish tavsiya etiladi. 
“Suitsid xavf xaritasi” uslubi 
Xavf omili
Aniqlanma- 
gan 
Kam 
ifodalan- 
gan 
Kuchli 
ifodalan- 
gan 
I. Biografik ma’lumotlar 
1Ilgari ham suitsidga urinish ro’y 
bergan 
–0,5
Q2
Q2 
Q3 
2.Qarindoshlardagi 
suitsidal 
urinishlar
–0,5
Q2
Q1 
Q2 
3.Ajralish yoki ota-onadan birining 
o’limi 
–0,5
Q2
Q1 
Q2 
4.Oilada samimiyatning etishmasligi 
–0,5
Q2
Q1 
Q2 
5.To’liq yoki qisman qarovsizlik 
–0,5
Q2
Q0,5 
Q1 
II. Dolzarb ixtilofli vaziyat 
A– ixtilofning ko’rinishi 
1.Katta odam bilan ixtilof 
(pedagog, ota-ona bilan) 
–0,5
Q2
Q0,5 
Q1 
2.Tengdoshlar bilan ixtilof, guruhda 
xo’rlangan 
–0,5
Q2
Q0,5 
Q1 
3.Yaqinlari, do’stlari bilan davomiy 
ixtiloflar 
–0,5
Q2
Q0,5 
Q1 
4.Shaxsiy ichki ixtiloflar, ichki 
yuqori keskinlik 
–0,5
Q2
Q0,5 
Q1 
B – ixtilofli vaziyatlardagi xulq-atvor 
5. Suitsid tahdidi bilan mulohaza 
qilish 
–0,5
Q2
Q2 
Q3 
V–ixtilofli vaziyatning xarakteri 

---

79 
6.Bunday ixtiloflar avval ham ro’y 
bergan
–0,5
Q2
Q0,5 
Q1 
7.Ixtiloflar 
boshqa 
sohalardagi 
hayotni 
og’irlashtiradi 
(o’qish, 
sog’liq, rad etilgan muhabbat)
–0,5
Q2
Q2 
Q3 
8.Ixtilofli vaziyatlarda oldindan aytib 
bo’lmaydigan 
chora, 
uning 
oqibatlarini kutish 
–0,5
Q2
Q2 
Q3 
G–Ixtilofli vaziyatlardagi emotsional bo’yoqlar 
9.Ranjish hissi, o’ziga nisbatan 
achinish 
–0,5
Q2
Q1 
Q1 
10.Charchoq hissi, kuchsizlik 
–0,5
Q2
Q1 
Q2 
11.Ixtilofli 
vaziyatlardan 
qutula 
olmaslik hissi, chorasizlik 
–0,5
Q2
Q0,5 
Q2