Mutaxassislikka kirish fanining maqsadi va vazifalari reja Mutaxassislik faniga kirish Fanning maqsadi va vazifalari

---

MUTAXASSISLIKKA KIRISh FANINING MAQSADI VA 
VAZIFALARI 
Reja 
1.Mutaxassislik faniga kirish 
2.Fanning maqsadi va vazifalari 
 
Tayanch iboralar: mutuxssislik, bog`dorchiltik, intensiv bog`, oziq-
ovqat mahsulotlari, tabiiy toza mahsulat, meva-sabzavot. 
Mamlakatimizda 
kadrlar 
tayѐrlash 
milliy 
dasturining 
asosiy 
tamoyillari 
qilib- 
ta’limning 
ustuvorligi, 
ta’limning 
demokratlashuvi, 
ta’limning 
ijtimoiylashuvi, 
ta’limning 
insonparvarlashuvi, 
ta’limning 
milliy yo`nalganligi, ta’lim va tarbiyaning uzviy bog`likliligi, iqtidorli 
ѐshlarni aniqlash, yuqori darajada bilim olishlari uchun shart-sharoitlar 
yaratish kabilar.
O`qitish bilish faoliyatining ajralmas qismi, sifatida insonning tevarak 
atrofidagi 
dunѐni 
bilishning 
umumiy 
konunlari 
asosida 
sodir 
bo`ladi. Shu sababli shaxsni o`qitish, tarbiyalash, barkamol avlod qilib voyaga 
yetkazish jaraѐnida bir butunlikda oshirish zarur. O`qituvchi kachonki ta’lim 
tamoyillarini yaxshi o`zlashtirgan bo`lgandagina uni samarali boshqarish, 
o`qitishning samarali usullarini to`g`ri tanlash imkoniyatiga ega bo`ladi. 
Bugungi fan va texnika rivojlanaѐtgan, bosqichma bosqich bozor 
iqtisodiѐtiga o`tilaѐtgan vaqtda xalq xo`jaligining boshqa tarmoqlari 
singari qishloq xo`jaligi soxasida ham tub o`zgarishlar kiritishni taqazo 
etadi. Buning uchun esa bu sohada ilm fan yutuqlarini keng joriy etish, ilg`or 
texnologiyalarni tadbiq etish lozim. 
Qishloq xo`jaligi oldida turgan asosiy vazifa har qanday yo`l bilan 
ekinlar 
xosildorligini 
oshirish 
emas, 
balki 
ekinlar 
hosildorligini 
oshirish 
bilan 
bir 
vaqtda 
mahsulot 
tannarxini 
kamaytirish, 
mehnat 
unumdorligini 
oshirish 
va 
mahsulot 
sifatini 
yaxshilash 
hisoblanadi. 
Mustaqilligimizning 
dastabki 
yillarida, 
birinchi 
navbatda, 
oziq-ovqat 
tanqisligining 
oldini 
olish 
bo`yicha 
dasturlar 
qabul 
qilinib, 
ijrosi 
ta’minlangan bo`lsa, bugungi kunda oziq-ovqat mahsulotlarini eksport qilish 
imkoniyati kengayib bormoqda. 
Muxtaram Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyev tomonidan Respublikamiz 
hududlarida intensiv bog`larni tashkil etish, maydonlarni kengaytirish va ularni 
rivojlantirish bo`yicha berayotgan takliflari asosida, hozirgi kunda keng ko`lamda 
ishlar olib borilmoqda. 
O`zbekiston iqlim sharoiti mevali bog`lar va boshqa qishloq xo`jalik 
ekinlariga zarar keltiruvchi hashoratlarning ko`payishi uchun qulay bo`lganligi 
sababli meva bog`larimizda turli xil zararkunandalar yopirilishi har yili kuzatiladi. 
Ularning yetkazayotgan zarari natijasida yetishtirilayotgan mevalarning salmog`i 
va sifati ma’lum darajada kamayishi Respublikamizning hamma xududlarida 
kuzatilmoqd.
Hozirgi kunda meva va sabzavotlarni yetishtirish, aholini meva va boshqa 
noz-nematlarga bo`lgan ehtiyojini to`larok qondirish maqsadida, kishi boshiga 

---

yetishtirilayotgan meva va sabzavotlar miqdorini oshirish maqsadida, 
Respublikamizda mevachilikni rivojlantirish va intensiv bog`larni tashkil etish 
ko`zda tutilgan.
Qishloq xo`jaligida oziq-ovqat mahsulotlarini yetishtirishda, undan sifatli, 
yuqori hosil olishda, ayniqsa zararkunanda, kasallik va begona o`tlarga qarshi 
kurashning ahamiyati katta. O`zbekiston respublikasini rivojlantirishning 2017-
2021 yillarga mo`ljallangan “Harakatlar strategiyasi” meva-sabzavot va poliz 
ekinlarini yetishtirishda o`simliklarni turli kasalliklar va zararkunandalardan 
himoya qilish bo`yicha asosiy vazifalarni belgilab berdi. Bunday tadbirlar 
o`tkazilishi taxminan 30% qo`shimcha hosilni saqlab qolish imkonini beradi. 
Yiliga dunyo bo`yicha zararli organizmlar ta’sirida dehqonchilikda olinayotgan 
hosilning 40% yoki 300 mlrd AQSh dollariga teng mahsulot yo`qotilishi 
aniqlangan. Olimlarning hisoblariga ko`ra zararli organizmlarga qarshi kurashni 
o`z vaqtida samarali o`tkazish orqali MDH mamlakatlarida har yili 3 mln tonna 
meva-sabzavot mahsulotlari saqlab qolinadi. 
Bog` ne’matlaridan bo`lmish anor hamda anjirdan yuqori va sifatli hosil 
olish hamda ularga bo`lgan aholi extiyojini qondirish uchun bu daraxtlar va 
ularning mevasini turli zararli organizmlardan himoya qilish zarur. 
Mutaxassislarga yaxshi ma’lumki, anorning daraxtsimon butasiga asosan quyidagi 
hasharotlar zarar keltiradi: shira (Aphidinea), komstok qurti (Pseudococcus 
comstoci Kuw) va anor mevaxo`ri (Euzophera punicaella Mooze). Bularning 
ichida keyingi yillarda anor mevaxo`ri hasharotining ta’siri ayniqsa kuchayib, 
masalaning dolzarbligi hatto anorchilikning bo`lish bo`lmasligiga qadar ko`tarildi.
Zararkunandaning Farg`ona vodiysi viloyatlari xo`jaliklarida tezda tarqalib, 
zararlangan daraxtlar hosilining 95 foizigacha shikastlanishi bunga dalil bo`la 
oladi. Yiliga bir necha avlod berib rivojlanadigan bu hasharot, savdo yo`llari orqali 
boshqa mintaqalarga ham tezda tarqala boshladi. Anor mevaxo`rining biologik 
xususiyatlarini chuqur o`rganish asosida, unga qarshi ilmiy asoslangan kurash 
usullari tizimi hamda vositalarni yaratish va amaliy tavsiyalar berish talab etiladi. 
Bunda anor qurti bilan birga bir yo`la boshqa zararkunandalarga ham qarshi 
kurashish nazarda tutiladi.