Mutloq noelastik talab chizig‘i qanday ko‘rinishga ega? Gorizontal chiziq
Download 457.39 Kb.
|
Mutloq noelastik talab chizig‘i qanday ko‘rinishga ega Gorizont-fayllar.org
|
Mutloq noelastik talab chizig‘i qanday ko‘rinishga ega? Gorizontal chiziq SAVOL
Gorizontal chiziq +Vertikal chiziq Egri chiziq To‘g‘ri chiziq SAVOL Asosiy kapital sirasiga nimalar kiradi +texnika va texnologiyalar davlat obligatsiyalari tashkilot kassasidagi qoldiq pullar tashkilotning hisobida mavjud bo‘lgan mablag‘ SAVOL Yer taklifi Birlik elastik +Mutloq noеlastik elastik Elastikdir SAVOL Agar nominal foiz stavkasi 10 foizni, inflyatsiya darajasi yiliga 4 foizni tashkil etsa, u holda real foiz stavkasi 14% 25% +6% -6% ni tashkil etadi SAVOL Iqtisodiy agentlar deb nimaga aytiladi? ishlab chiqaruvchi korxonalar iste’molchilar +iqtisodiy ne’matlarni ishlab chiqarish,taqsimlash,ayriboshlash va iste’mol qilishda qatnashuvchi iqtisodiy munosabatlar sub’ektlardir uy xo’jaligi SAVOL Har qanday iqtisodiy tizimlarda “nima”, “qanday” va “kim uchun” degan fundamental savollar mikro va makro darajada hal etiladi Quyidagi tuzilgan savollardan qaysi biri mikroiqtisodiyot darajada hal etiladi? To‘liq bandlik darajasiga qanday qilib erishiladi? +Nima va qancha ishlab chiqarish kerak? Inflyatsiyadan qanday qutulish mumkin? Iqtisodiy o‘sishni qanday rag‘batlantirish mumkin SAVOL «Mikroiqtisodiyot» fani nimani o’rganadi iqtisodiy tizimning harakatini va rivojlanishini yaxlit o’rganadi jamiyatning ehtiyojlarini qondirish uchun zarur bo’lgan ishlab chiqarish resurslaridan foydalanish yo’llarini o’rganadi +birinchidan alohida iqtisodiy sub‘ektlarning (iste‘molchilar va ishlab chiqaruvchilar) harakatini, ikkinchidan alohida bozorlarning faoliyat ko’rsatish mexanizmini o’rganadi bozor iqtisodiyotining rivojlanishi mexanizmini o’rganadi SAVOL Iqtisodiyotni asosiy muammosi nima +cheksiz ehtiyojni qondirishda cheklangan resurslardan oqilona foydalanish ishlab chiqarishni to’gri tashkil etish ko’proq foyda olish nima ishlab chiqarishi kerak SAVOL Agar iqtisodiy muammolarning bir qismi bozor, bir qismi hukumat tomonidan hal etilsa, bunday iqtisodiyot +Aralash deyiladi Ma’muriy Natural Bozorli SAVOL Agar jamiyatda ishlab chiqarish resurslari ko‘paysa, u holda Tovar va xizmatlar yoki ishlab chiqarish ko‘payadi Ishlab chiqarish texnologiyasi yaxshilanadi +Iqtisodiyot tovar va xizmatlar ishlab chiqarishini ko‘paytirish imkoniga ega bo‘ladi Hayot kechirish farovonligi oshadi SAVOL Ishlab chiqarish resursi hisoblanmaydigan qatorni belgilang foydali qazilmalar malakali ishchi kuchi +iste’mol mollari laboratoriya jihozlari SAVOL Ishlab chiqarish resurslariga nimalar kiradi mehnat, kapital, tadbirkorlik qobiliyati +mehnat, yer, kapital, tadbirkorlik qobiliyati, axborot mehnat, yer kapital ammo tadbirkorlik qobiliyati emas faqatgina yer va kapital SAVOL Iqtisodiy ne’mat tavsiflari +ehtiyojni qondirish vositasi, kamyoblilik, qimmatbaho Kamyoblilik Qimmatbaho ehtiyojni qondirish vositasi SAVOL Quyidagi qayd etilganlarda qaysi biri mehnatga bo‘lgan talabga ta’sir ko‘rsatmaydi? +iinflyatsiya natijasida sodir bo‘lgan nominal ish xaqining o‘zgarishi ishlab chiqarish texnologiyasi yakunlangan mahsulotga bo‘lgan talab mehnatning chekli mahsuloti bilan boshqa resurslarning chekli mahsuloti o‘rtasidagi munosabat SAVOL Qaysi ibora insonlarning biror bir tovarni sotib olish uchun imkoniyat va xohishi borligini anglatadi +talab ehtiyoj zaruriyat Xohish SAVOL Talab qonuni deyiladi, agar iste’molchilarning daromadi ko‘paysa, u holda ular tovarlarni ko‘proq sotib oladilar talab egri chizig‘i musbat qiyalikka egа +mahsulotning narxi pasaysa, uni olish hajmi ko‘paysa taklif hajmining talab hajmidan oshib ketishi bahoni tushushiga olib keladi SAVOL X mahsulotga bo‘lgan talab chizig‘i siljishini nima bilan izohlash mumkin +iste’molchilar didlarining o‘zgarganligi munosabati bilan x tovarni har qanday bahoda ham oldingisiga nisbatan ko‘proq sotib olishni xohlaydilar x mahsulotning bahosi o‘sganligi uchun iste’molchilar ushbu tovarni kamroq sotib olishga qaror qabul qilishdilar x mahsulotning taklifi turli sabablarga ko‘ra pasaydi x tovarning narxi pasayganligi uchun iste’molchilar uni ko‘proq sotib olishga harakat qildilar SAVOL Ishlab chiqaruvchi o‘zining X turdagi mahsulotining narxini 5 foizga tushirdi, oqibatda sotuv hajmi 4 foizga ko‘tarildi X mahsulotga bo‘lgan talab +elastik noelastik birlik elastik mutloq elastik SAVOL X mahsulotga bo‘lgan talab chizig‘i siljishini nima bilan izohlash mumkin noelastikX mahsulotning taklifi turli sabablarga ko‘ra pasaydi noelastikX mahsulotning bahosi o‘sganligi uchun iste’molchilar ushbu tovarni kamroq sotib olishga qaror qabul qilishdilar +Iste’molchilar didlarining o‘zgarganligi munosabati bilan X tovarni har qanday bahoda ham oldingisiga nisbatan ko‘proq sotib olishni xohlaydilar noelastikX tovarning narxi pasayganligi uchun iste’molchilar uni ko‘proq sotib olishga harakat qildilar SAVOL Agar har qanday hajmdagi mahsulotlar bir xil narxda sotiladigan bo‘lsa, u holda ushbu tovarga talab Mutloq noelastik +Mutloq elastik Elastik Noelastik deyiladi SAVOL Qaysi omillarning o‘zgarishi talab egri chizig‘ining siljishiga olib kelmaydi? +Mahsulotning narxi Moda va didlarning o‘zgarishi Milliy daromadning hajmi va uning taqsimlanishi Iste’molchilarning soni yoki yosh darajasi SAVOL Texnologiyaning takomillashuvi nimaning siljishiga olib keladi? +Egri taklif chizig‘ini yuqori va o‘ngga Egri talab chizig‘ini chapga va pastga Egri taklif chizig‘ini chapga va pastga Egri talab chizig‘i yuqoriga o‘ngga siljiydi SAVOL Mahsulot narxi davlat tomonidan aholini ijtimoiy himoya qilish maqsadida maksimal belgilansa +defitsit yuzaga keladi tovar ortiqchaligi paydo bo‘ladi ishsizlik ko‘payadi muvozanat holat ta’minlanadi SAVOL Talab va taklifning muvofiqlashtirish mexanizmi buzilishi nimaga olib keladi? daromadning ko’payishiga resurslar bozorida baxoning pasayishiga ishlab chiqarish xarajatlarini ko’payishiga +mahsulotlarning ortiqcha yoki defitsit bo’lishiga olib keladi SAVOL Agarda bozordagi narx (baho) muvozanat xolatidan past bo’lsa unda ortiqcha mahsulot paydo bo’ladi talab taklifga teng bo’ladi +tovarlar tanqisligi (defitsit) yuzaga keladi xaridorlar bozori shakllanadi SAVOL Agar tovar bahosi talab va taklif egri chiziqlarining kesishish nuqtasidan past bo‘lsa Tovar ortiqchaligi paydo bo‘ladi Muvozanat holat ta’minlanadi +Taqchillik yuzaga keladi Resurslar narxi arzonlashadi SAVOL
+Tovarning umumiy hajmi oshadi Baho ko‘tariladi Baho mo‘tadil qoladi Jamiyatning farovonligi oshadi SAVOL Tovar narxining bir foizgaga kamayishi natijasida unga bo‘lgan talab hajmi ikki foizga ga oshsa, bunday talabga noelastik birlik elastik +elastik mutloq noelastik talab deyiladi SAVOL Narxga bog‘liq talab elastikligi qanday holda yuqori bo‘ladi +Iste’molchi uchun unchalik muhim bo‘lmagan tovar uchun Qimmatbaho buyumlarga nisbatan birlamchi zaruriy tovarlarga Iste’molchi tomonidan eng zaruriy naf keltiradigan tovar deb hisoblanganda Alternativ xarajatlari yuqori bo‘lgan tovarlarga SAVOL Tubandagi daromadga bog‘liq elastiklik koeffitsiyentlardan qaysi biri birlamchi extiyojlar uchun ishlatiladigan tovarlarni aks ettiradi? +0 dan katta ammo 1 dan kichik bo‘lsa 0 dan kichik bo‘lsa 1 dan katta bo‘lsa 1 ga teng bo‘lsa SAVOL Iste’molchi uchun befarqlik chizig‘ining joylashuvi va yotiqligi nimani anglatadi? +Faqat uning hohishini Uning hohishi va daromadi hajmini Faqat tovar mahsulotining narxini Iste’molchining hohishini, daromadi hajmini va sotib olayotgan tovar narxini SAVOL Quyidagi fikrlardan qaysi biri noto‘g‘ri bayon etilgan? +Byudjet chizig‘i ustida joylashgan barcha nuqtalarning naflilik darajasi bir xildir Befarqlik chizig‘ida joylashgan har bir nuqta ikkita tovarning kombinatsiyasini anglatadi Byudjet chizig‘i ustida joylashgan har bir nuqta ikkita tovarning kombinatsiyasini anglatadi Befarqlik chizig‘i ustida joylashgan barcha nuqtalarning naflilik darajasi bir xil SAVOL “Daromad samarasi” qanday hollarda vujudga keladi? +mahsulotning narxi pasayganda, iste’molchi ushbu tovarni boshqa tovarlar xaridini pasaytirmasdan oshirgandа agar iste’molchilarning daromadi qisqarganda ular ushbu mahsulotni kamroq sotib olganlaridа iste’molchilar daromadi ko‘tarilganda ayrim mahsulotlar xaridi pasayib ketgandа iste’molchilar daromadi oshganda ular daromadning bir qismini jamg‘arganlaridа SAVOL Quyidagi tovarlardan qaysi birining daromad samarasi pastroq? +qulupnay go’sht Kartoshka Tuz SAVOL Daromad” qanday vaziyatda vujudga keltiriladi iste’molchilar daromadi ko’tarilganda ayrim mahsulotlar xaridi pasayib ketganda +iste’molchilar daromadi oshganda ular daromadning bir qismini jamg’arganlarida mahsulotning narxi pasayib, iste’molchi ushbu tovarni boshqa tovarlar xaridini pasaytirmasdan oshirganda agar iste’molchilarning daromadi qisqarib, ular ushbu mahsulotni kamroq sotib olganlarida SAVOL Quyidagilardan qaysi biri past qiymatli tovar hisoblanadi qog’oz salfetka coca-cola +o’tgan yilgi gazetalar alp tog’lariga sayohat SAVOL “Daromad samarasi” qanday hollarda vujudga keladi? +Mahsulotning narxi pasayganda, iste’molchi ushbu tovarni boshqa tovarlar xaridini pasaytirmasdan oshirganda Agar iste’molchilarning daromadi qisqarganda ular ushbu mahsulotni kamroq sotib olganlarida Iste’molchilar daromadi ko‘tarilganda ayrim mahsulotlar xaridi pasayib ketganda Iste’molchilar daromadi oshganda ular daromadning bir qismini jamg‘arganlarida SAVOL Tadbirkor Eshmatovning do‘stlari bir qancha maslahatlar berdilar Ulardan qaysi biri haq +Sug‘urtalashfoydaolishnikafolatlamaydi, harajatlardanxalosetadi Tavakkaltadbirlardansug‘urtalansa, kutiladiganfoydahajmio‘sadi Sug‘urtalash kafolatlangan foyda hajmini olish imkonini beradi Sug‘urtaqilingantaqdirdahamtavakkalchilikhechqachonfoydaolibkelmaydi SAVOL Talaba Toshmatov institutga avtobusda qatnaydi Chipta narxi 800 so‘m Toshmatov chiptani tekshirishg ehtimolini 10 % deb baholadi Chiptasiz chiqish jarimasi 10 ming so‘m Bunday sharoitda +Talabachiptasotiboladi, chunkikutiladiganjarimamiqdorichiptanarxidanyuqori Talabachiptasotibolmaydi, chunkikutiladiganjarimamiqdorichiptanarxidanpast AgarToshmatovtavakkalqilmasa, harqandayholatdahamchiptasotiboladi Ehtimol 10 % gatengbo‘lsa, sub’ektivhisoblanadivauasosdaqarorqabulqilishmumkinemas SAVOL Siz-sug‘urta kompaniyasining xodimisiz Siz mijozlar bilan yangi shartnomalar tuzish uchun javobgar hisoblanasiz Shartnoma tuzilgandan keyin ma’lum bo‘layaptiki, mijozlardan birida yashirin yurak porogi bor ekan va kompaniya uning davolanishi uchun shartnomada ko‘rsatilgandan ortiqcha yo‘qotishni amalga oshirishi kerak Siz qanday muammoga duch keldingiz Opportunistikharakatga +Shartnomanibekorqilish Axborot assimetriyasiga ma’naviy tavakkalchilikka SAVOL Tavakkalchilikni pasaytirish yo’llari nechta? +to’rtta Oltita Uchta Sakkizta SAVOL Tavakkalchilikka bo’lgan munosabat necha xil bo’ladi? +Uch Besh To’rt O’n SAVOL Tadbirkorlikning asosiy shakllari nechta? Uchta to’rtta +Beshta Ikkita SAVOL Xususiylashtirish – bu +mulkni, iqtisodiyotdagi davlat sektorini davlat ta‘sarrufidan chiqarish aktsiya chiqarib, sotish kim oshdi savdosi xususiy mulkka ega bo’lish SAVOL Ishlab chiqarishning samarasiz usullaridan foydalangan tadbirkor ishsiz xisoblanadi qisman ishsiz hisoblanadi +ish bilan ta’minlangan hisoblanadi ham ish bilan taminlangan ham ishsiz hisoblanadi SAVOL Firma bu-…… +Mustaqil xo’jalik faoliyatini yurituvchi iqtisodiy sub’ektdir Davlat korxonasi Iqtisodiy resurslardan foydalanuvchi Yakka tartibdagi tadbirkorlik faoliyati SAVOL Shartnomaning qanday turlari mavjud? +Klassik, neoklassik,implitsit neoklassik,implitsit Munosabatga asoslangan, fors-major Klassik , neoklassik SAVOL
+Ishlabchiqarishomillaricheklisamaradorliginingtengligi Talabvatakliftengligi Ishlabchiqarishnimaksimallashtirish Ishlabchiqarishomillariharajatlarinikamaytirish SAVOL Izokvanta va izokosta chiziqlarida joylashgan xar qanday nuqta nimani bildiradi? +Xarajatlar summasini Ishlab chiqarilayotgan mahsulot xajmini Qiymat ko‘rinishidagi mahsulot xajmini Resurslar xajmi kombinatsiyasini SAVOL Izokvanta nimani anglatadi? +Bir xil xajmda mahsulot ishlab chiqarishni ta’minlovchi omillar kolmbinatsiyasini Yalpi egri ishlab chiqarish xajmini Berilgan resurslar xajmida turlicha ishlab chiqarish xajmlarini O‘rtacha egri maxsulotni SAVOL Tasavvur qilaylikki, mahsulotni ishlab chiqarish uchun mehnat ( L) va kapital (K) resursi sarflanadi Mehnatning chekli mahsuloti 2ga kapitalning chekli mahsuloti 5ga mehnatning narxi 1dollarga kapital narxi 20 dollarga Chekli daromad 3ga dollarni tashkil etadi Maksimal foyda olishi uchun firma resurslardan qanday foydalanishi kerak? Mehnat va kapitaldan bir xil xajmda ko‘proq foydalanishi Mehnat va kapitaldan bir xil xajmda kamroq foydalanishi +Mehnatdan ko‘p, kapitaldan esa kamroq foydalanishi Kapitaldan ko‘p, mehnatdan esa kam foydalanishi SAVOL Bir xil xajmdagi mahsulotni ishlab chiqarishni ta‘minlaydigan ishlab chiqarish omillari sarflari kombinatsiyalarini ifodalovchi chiziq nima deb ataladi? befarqlik egri chizigi +izokvanta Izokosta byudjet chizigi SAVOL
+barcha mavjud resurslar to’liq qo’llanilsa yangi texnologiyalar har yili joriy etilsa barcha kapital resurslari to’liq qo’llanilsa barcha mehnat resurslari to’liq qo’llanilsa SAVOL Firmaning doimiy xarajatlari – bu? Resurslar sotib olinayotganda ularga ketgan xarajatlar +Ishlab chiqarish hajmiga bog‘liq bo‘lmagan xarajatlar Har qanday mahsulot ishlab chiqarish hajmida minimal miqdorda sarflanayotgan xarajatlar Ishchi xodimlarga to‘lanayotgan haqdir SAVOL Chekli xarajatni hisoblash usulini belgilang +Umumiy xarajatning kichik miqdorga ko‘paygan qismini bir birlik mahsulot miqdoriga nisbati Umumiy xarajatning kichik miqdorga ko‘paygan qismini mahsulot miqdoriga nisbati Doimiy xarajatning mahsulot miqdoriga nisbati Narxni mahsulot miqdoriga ko‘paymasining bir birlik mahsulot miqdoriga nisbati SAVOL Quyidagilardan qaysi biri umumiy xarajatni aks ettiradi? Chekli xarajat O‘zgaruvchan xarajatdan doimiy xarajatni chegirsa +Doimiy bilan o‘zgaruvchan xarajatlar yig‘indisi Doimiy ,o‘zgaruvchan ,chekli xarajatlar yig‘indisi SAVOL Qisqa muddatli oraliqda firma 500 birlik mahsulot ishlab chiqardi O‘rtacha o‘zgaruvchan xarajatlar 2 dollarni, o‘rtacha o‘zgarmas xarajatlar 0,5 dollarni tashkil etadi Yuqoridagi raqamlardan foydalanib umumiy xarajatlarni hisoblang? +1250 dollar 2,5 dollar 750 dollar 1100 dollar SAVOL Uzoq muddatli oraliqda +Barcha xarajatlar o‘zgaruvchan bo‘ladi Hamma xarajatlar doimiy hisoblanadi O‘zgaruvchan xarajatlar doimiy xarajatlarga nisbatan tez sur’atlar bilan o‘sib boradi Doimiy xarajatlar o‘zgaruvchan xarajatlarga nisbatan tez sur’atlar bilan o‘sib boradi SAVOL Qanday hollarda o‘rtacha umumiy xarajatlar miqdori minimal qiymatga erishadi? +chekli xarajat o‘rtacha umumiy xarajatga teng bo‘lsa foyda maksimal bo‘lgand chekli xarajat o‘rtacha o‘zgaruvchan xarajatga teng bo‘lsaa o‘rtacha o‘zgaruvchan xarajat doimiy xarajatga teng bo‘lsaa SAVOL Korxona mahsulotining xarajati va uning foydasi kabi ko’rsatkichlarni iqtisodiyotning qaysi kursi o’rganaadi buxgalteriya hisobi xalqaro moliya +mikroiqtisodiyot Makroiqtisodiyot SAVOL Firmaning chekli xarajatlari umumiy xarajatlarni ko’paytirad +uning minimum qiymatida ortacha xarajatlarga teng bo’ladi doimo oshib boradi agar umumiy xarajatlarni oshirsa, ijobiy hisoblanadi SAVOL Tadbirkorlik tashabbusi uchun mukofotlash elementi qaysi foyda turiga tegishli +faqatgina iqtisodiy foydaga faqatgina buxgalteriya foydaga iqtisodiy va normal foydaga iqtisodiy va buxgalteriya foydasiga SAVOL O‘rtacha xarajatlar chizig‘i egri talab chizig‘i bilan kesishganda qanday holat yuz beradi? Foyda maksimal bo‘ladi +Firma normal foyda olish holatida bo‘ladi Normal foyda nolga teng bo‘ladi Buxgalterlik foyda nolga teng bo‘ladi SAVOL
raqobatlashgan firma o‘z faoliyatini quyidagi holatda to‘xtatadi Mahsulotning bahosi o‘rtacha doimiy xarajatlardan past bo‘lganda Mahsulotning bahosi o‘rtacha o‘zgaruvchan xarajatlardan past bo‘lganda Umumiy daromad umumiy xarajatlarni qoplashga yetmay qolayotganda +Mahsulotning bahosi chekli xarajatdan past bo‘lganda SAVOL Agar mahsulotning bahosi ishlab chiqarish uchun sarflanayotgan o‘rtacha umumiy xarajatlarni qoplamaydigan bo‘lsa, u holda firma +Mahsulot ishlab chiqarish hajmini narx o‘rtacha o‘zgaruvchan xarajatdan katta bo‘lgani holda,narx chekli xarajatga tengligi ta’minlanguncha tanlash kerak Ishlab chiqarishni zudlik bilan to‘xtashi kerak Yangi texnologiyani tanlash kerak SAVOL Uzoq muddatli oraliqda foydani maksimallashtirish yoki xarajatlarni minimallashtirishga harakat qilayotgan raqobatlashuvchi firma ishlab chiqarishni to‘xtatishga majbur, agar O‘rtacha umumiy xarajat chekli xarajatdan kichik bo‘lganda Tushum umumiy xarajatlarni qoplamasa +Mahsulotning bahosi chekli xarajatdan past bo‘lganda Chekli xarajat o‘rtacha o‘zgaruvchan xarajatdan oshib ketsa SAVOL Agar firma resurslar xarajatini 10 foizga oshirganda ishlab chiqarish xajmi 15 foizga ko‘tariladigan bo‘lsa, u holda Manfiy masshtab samarasi yuzaga keladi Omillarning kamayi borish qonuni amal qiladi Egri LATC yuqoriga siljiydi +Musbat masshtab samarasi kuzatiladi SAVOL Mukammal raqobatlashgan bozorga yaqin holat kuzatiladigan bozor Yengilavtomobillarbozori Qalamlarbozori Xizmatlarbozori +Bug‘doybozori SAVOL
Bozorgakirisherkinligi +Ishlabchiqarishdiversifikatsiyasi Bozordanchiqisherkinligi Sotuvchivaharidorlarningko‘pligi SAVOL Faqat mukammal raqobatlashgan bozorga tegishli bo‘lgan belgilar quyidagilar Firmafoydanimaksimallashtiradi Uzoqmuddatlioraliqdafirmaiqtisodiyfoydaoladi Talabchizig‘ifirmaningo‘rtachadaromadchizig‘igatengbo‘ladi +Firmabozorhokimiyatigaegabo‘lmaydi SAVOL Odatda, monopolistning chekli xarajati mahsulotning narxidan past bo‘ladi, chunki Narx chekli daromaddan pastdir Chekli xarajat o‘rtacha xarajatlardan past +Narx chekli daromaddan yuqori Chekli xarajat o‘rtacha xarajatdan yuqoridir SAVOL Quyidagilardan qaysi biri monopoliyaga olib kelmaydi? Litseneziyalar +Ko‘pginasubstituttovarlarniishlabchiqarishvasotish Avtorlikhuquqi Yakkatovarmanbaiustidannazorat SAVOL Mukammal raqobatlashgan bozorning kamchiliklari hisoblanadi +Ilmiy-izlanishvatajriba-konstruktorlikharajatlariningpastdarajasi Ishlabchiqarishhajminingkamligi Reklamaharajatlariningyuqoridarajasi Narxningbeqarorligi SAVOL Sof monopoliya va raqobatlashgan bozorning uxshash jihatlarini ko‘rsating Xar xil tovarlarni ishlab chiqarishadi Har qaysi firma gorizontal talabga duch kelishadi +Bozorda xaridorlar ko‘pchilikni tashkil etadi Bir xil turdagi tovarlarni ishlab chiqarishadi SAVOL Quyidagilardan qaysi biri tabiiy monopoliya hisoblanadi? OPEK – xalqaro neft karteli IBM – kompaniyasi +Toshkent metropoliteni “Sharq” nashriyoti SAVOL Oligopoliya bu Bir xil turdagi mahsulotlarni ishlab chiqaruvchi katta xajmdagi raqobatlashuvchi firmalar +Unchalik ko‘p bo‘lmagan raqobatlashuvchi firmalardir yig‘indisidir Faqat bitta yirik firma Faqat bitta yirik firma SAVOL Qaysi bozorda chekli daromad bozor narxiga teng bo‘ladi? Raqobatlashgan monopoliyada Sof monopoliyada +Raqobatlashgan bozorda Oligopoliyada SAVOL Agar monopolist foydani chekli daromad,chekli xarajat,o‘rtacha xarajatlar tengligini ta’minlaganda maksimallashtiradigan bo‘lsa, u holda iqtisodiy foyda +Nolga teng bo‘ladi Manfiy bo‘ladi Musbat bo‘ladi Ham musbat ham manfiy bo‘ladi SAVOL Oligopoliya nazariyasini yaratgan birinchi iqtisodchi olimni ko‘rsating Edvard Chemberlin Djon Robinson +Ogyusten Kurno Karl Marks SAVOL Raqobatlashuvchi firmadan farqli o‘laroq monopolist O‘z mahsulotiga istagan bahoni qo‘ya oladi Istagan hajmda mahsulot ishlab chiqaradi va uni xohlagan narxda sota olish imkoniyatiga ega +Berilgan bozor talabi doirasida maksimal foydani ta’minlaydigan mahsulot ishlab chiqarish hajmi va bahosini tanlay oladi Istagan hajmda mahsulot ishlab chiqaradi va uni xohlagan narxda sota olish imkoniyatiga ega SAVOL Foydani maksimallashtirishga harakat qilayotgan monopolist o‘z mahsuloti bahosini pasaytiradi, agar +Chekli daromad chekli xarajatlardan yuqori bo‘lsa O‘rtacha xarajatlar Reklama xarajatlari o‘sib borsa Chekli daromad o‘zgaruvchan xarajatlarga teng bo‘lsa SAVOL Raqobatlashuvchi firmadan farqli o‘laroq monopolist o‘z foydasini maksimallashtirish maqsadida chekli xarajatlarini chekli daromadga teng holatda ushlab turadi +berilgan bozor talabi doirasida maksimal foydani ta’minlaydigan mahsulot ishlab chiqarish hajmi va bahosini tanlay oladi istagan hajmda mahsulot ishlab chiqaradi va uni xohlagan narxda sota olish imkoniyatiga ega o‘z mahsulotiga istagan bahoni qo‘ya oladi SAVOL Agar tarmoq uchun Xerfindal-Xirshman indeksi yuqori bo’lsa, tarmoq uchun Lerner indeksi qanday bo’ladi? nolga teng birga teng +yuqori past bo’ladi SAVOL Quyida keltirilganlardan qaysi biri sohada raqobatninig yo’qligidan dalolat beradi? ushbu sohadagi firmalar ishlab chiqarishni kengaytirish imkoniyatiga ega bo’lmasa +boshqa firmalar ushbu sohaga "kirish" imkoniyatiga ega bo’lmasa iqtisodiyotdagi foyda darajasi normadagidan past bo’lsa sohada mehnatga haq to’lash davlatdagi o’rtacha haq to’lash darajasidan pastroq darajada bo’lsa SAVOL Monopolist qachon iqtisodiy foyda ko’radi? +uzoq muddatli oraliqda ham, qisqa muddatli oraliqda ham faqat uzoq muddatli oraliqda hech qachon faqat qisqa muddatli oraliqda SAVOL Qaysi hollarda firma iste’molchi ortiqchaligini to‘liq egallashi mumkin? monopollashgan bozor sharoitida chekli daromad va chekli xarajatlar o‘rtasida farqni maksimallashtiradigan bo‘lsa +narx diskrinimatsiyasini qo‘llaganda yalpi foydani maksimallashtirsa SAVOL Odatda, monopolistning chekli xarajati mahsulotning narxidan past bo‘ladi, chunki narx chekli daromaddan pastdir chekli xarajat o‘rtacha xarajatlardan past +narx chekli daromaddan yuqori chekli xarajat o‘rtacha xarajatdan yuqoridir SAVOL Maksimal foydani ko‘zlab xarakat qilayotgan firma qo‘shimcha ishchilarni yollaydi, agar +Pul ko‘rinishidagi mehnatning chekli mahsuloti ish xaqidan yuqori bo‘lsa Umumiy tushum umumiy xarajatdan past bo‘lsa Qiymat ko‘rinishidagi chekli mahsulotning miqdori pasayganda Qiymat ko‘rinishidagi chekli mahsulotning miqdori ko‘tarilganda SAVOL Chekli daromadning mehnatning chekli mahsulotiga nisbati ish haqiga teng bo‘lsa Ish xaqi stavkasi ko‘tarilganda Bandlik qisqaradi, agar mehnatga bo‘lgan talab mutloq noelastik bo‘lsa Bandlik miqdori oshadi, agar mehnatga bo‘lgan talab elastik bo‘lsa Bandlik miqdori oshadi, agar mehnatga bo‘lgan talab noelastik bo‘lsa +Bandlik qisqaradi, agar mehnatga bo‘lgan talab elastik bo‘lsa SAVOL
mehnatning chekli mahsulotga teng bo‘lmaydi, agar Firma mahsulotlar bozorida monopolistik mavqega ega bo‘lsa Ishchilar kasaba uyushmaga birlashgan bo‘lsa +Mehnat bozorida firma monopsonistik mavqega ega bo‘lsa Ishchilar kasaba uyushmaga birlashmagan bo‘lsa SAVOL Quyidagi qayd etilganlarda qaysi biri mehnatga bo‘lgan talabga ta’sir ko‘rsatmaydi? Yakunlangan mahsulotga bo‘lgan talab Ishlab chiqarish texnologiyasi +Inflyatsiya natijasida sodir bo‘lgan nominal ish xaqining o‘zgarishi Mehnatning chekli mahsuloti bilan boshqa resurslarning chekli mahsuloti o‘rtasidagi munosabat SAVOL Boshqa sharoitlar o‘zgarmas bo‘lgan sharoitda, mehnatga bo‘lgan talab elastikligi kichik bo‘ladi, agar ushbu mahsulotga bo‘lgan talab Elastik bo‘lsa +Noelastik bo‘lsa Birlik elastik bo‘lsa Mutloq elastik bo‘lsa SAVOL Raqobatlashuvchi firmaga nisbatan monopsonist ish xaqini qanday to‘laydi? Ishchi kuchini kam yollagan holda, ish xaqi stavkasini yuqori to‘laydi Ishchi kuchini ko‘p yollagan holda, ish xaqini kam to‘laydi +Ishchi kuchini kam yollagan holda, ish xaqini ham kam to‘laydi Ishchi kuchini ko‘p yollagan holda, ish xaqini ham ko‘p to‘laydi SAVOL Agar resurs taklifi mutloq noelastik bo’lsa, iqtisodiy renta nolga teng bo’ladi resurs uchun to’lov miqdoriga teng bo’ladi +resurs narxiga teng bo’ladi noldan katta bo’ladi SAVOL Boshqa sharoitlar o‘zgarmas bo‘lgan sharoitda yer rentasi o‘sib boradi, agar yer narxi arzonlashs yer taklifi ko‘pays +yerga bo‘lgan talab oshsa yerga bo‘lgan talab qisqarsa SAVOL Firmaning umumiy investitsiya hajmi 200 ming dollarni, amortizatsiya hajmi ham 200 ming dollarni tashkil etayapti, bu esa Firmaning sof investitsiyasi 200 mingdollarni tashkil etadi Firmaning sof investitsiyasi 400 ming dollarnitiashkil etadi Bundayholatningbo‘lishimumkinemas, +Firmaning sof investitsiyasi nolga tengligidan dalolatberadi chunkiamortizatsiyaumumiyinvestitsiyahajmigatengbo‘lmaydi SAVOL Yerga bo’lgan talabni qisqartiradigan omillar ccuda foiz stavkasininig oshihi +Yalpi hosilning kamayishi ccuda foiz stavkasininig pasayishi tayor mahsulotga bo’lgan talabning noelastik bo’lishi SAVOL Quyida keltirilganlardan qaysi biri ijtimoiy ne’matga taaluqli emas? Militsiyа Mamlakat mudofaasi +Elektr energiy Suv bosishidan himoy SAVOL Mulkka egalik huquqi nazariyasining asoschisi Asmit +R Kouz S Peyovich O Uilyamson SAVOL Atrof-muhitni zararlash huquqining taklif egri chizig‘i Mutloqelastik Manfiy egiluvchanlikka ega +Mutloq elastik bo‘lmagan Musbat egiluvchanlikka ega SAVOL Tartibga solinadigan soliqlar tamoyili kim tomonidan taklif qilingan F Fon Xayek JMKeyns +APigu R Kouz SAVOL Bozorning ojizligi nimalarda namoyon bo’ladi assimetrik axborot, ijtimoiy ne’mat Tavakkalchilik, monopoliyada, assimetrik axborot +Monopoliya, assimetrik axborot, ijtimoiy ne’mat, sug’urta Bozor signallari,, ijtimoiy ne’mat,sug’urta SAVOL Tovar 520 so’m turganda 10 000 dona tovar sotilgan. Tovar narxi 550 so’mga yetganda 9 000 dona Tovar sotildi. Shu ma’lumotlardan foydalanib talab elastikligini toping. +2 1 3 0 SAVOL Tovar 520 so’m turganda 10 000 dona tovar sotilgan. Tovar narxi 550 so’mga yetganda 9 000 dona Tovar sotildi. Tovar narxi oshmagan holatda daromad (TR) necha so’mni tashkil etgan? +5 200 000 4 950 000 286 000 90 000 000 SAVOL Tovar 520 so’m turganda 10 000 dona tovar sotilgan. Tovar narxi 550 so’mga yetganda 9 000 dona Tovar sotildi. Narx oshgandan so’ng daromad (TR) necha so’mni tashkil etgan? 5 200 000 +4 950 000 286 000 90 000 000 SAVOL Tovar 520 so’m turganda 10 000 dona tovar sotilgan. Tovar narxi 550 so’mga yetganda 9 000 dona Tovar sotildi. Ushbu holatda daromad (TR) qanday o’zgargan? +250 000 so’mga kamaygan 250 000 so’mga oshgan 27 000 so’mga kamaygan 27 000 so’mga oshgan SAVOL Yoz mavsumida sut mahsulotlarining narxi 18% ga ko’tarildi. Agar sutga bo’lgan talab 36% ga kamaysa, mahsulotning talab elastikligi ko’rsatkichi nechaga teng? +2 1 3 4 SAVOL Qish mavsumida konditer mahsulotining narxi 18% ga ko’tarilib, unga bo’lgan taklif 72% ga oshsa, mahsulotning taklif elastikligi ko’rsatkichi nechaga teng? +4 0.25 1 3 SAVOL Talabning chiziqli funktsiyasi Qd=28-3P ko’rinishga ega. Talab miqdori Qd=16 bo’lganda, talab elastigligi koeffitsienti nechaga teng bo’ladi? + -0,75 1 3 0 SAVOL Talabning chiziqli funktsiyasi Qd=28-3P ko’rinishga ega. Talab miqdori Qd=16 bo’lganda, narx nechaga teng bo’ladi? +4 6 8 3 SAVOL Taklif chiziqli funktsiyasi Qs=-30+3*P ko’rinishiga ega. P=120 so’m bo’lganda, taklifning narxga bog’liq elastiklik koeffitsentini aniqlang. +1.08 2.6 0.4 1.04 SAVOL Taklifning narxga bog’liq elastiklik koeffitsenti 1.12ga teng bo’lsa, narx 1%ga oshganda taklif miqdori qanday o’zgaradi? +12%ga oshadi 12% ga kamayadi 1.12% ga ko’payadi 1.12% ga kamayadi SAVOL Uch ishchi resurslarni iqtisod qilish maqsadida o’zlarining ratsionalizatorlik takliflarini kiritdilar. Birinchi ishchining ratsionizatorlik taklifi 35%, 2- ishchiniki 50%, 3- ishchiniki esa 15% resurslarni iqtisod qilishga olib keladi. Uchala ratsionizatorlik taklifi birgalikda qancha resurslarni tejashga olib keladi? +33.3 % 35% 15% 50% SAVOL Tovarning talab va taklif funktsiyasi quyidagicha: Qd=600-100P; Qs=150+50P. Muvozanat narx nechaga teng. 2 +3 4 5 SAVOL Tovarning talab va taklif funktsiyasi quyidagicha: Qd=600-100P; Qs=150+50P. Muvozanat miqdor nechaga teng? 150 200 250 +300 SAVOL Tovarning talab va taklif funktsiyasi quyidagicha: Qd=600-100P; Qs=150+50P. Davlat har bir tovarga 1.5 so’m soliq belgilasa, Taklif funksiyasi qanday o’zgaradi? +70+50P 150+50P 70+75P 150+75P SAVOL Tovarning talab va taklif funktsiyasi quyidagicha: Qd=600-100P; Qs=150+50P. Davlat har bir tovarga 5 so’m subsidiya ajratsa, Taklif funksiyasi qanday o’zgaradi? +400+50P 600+50P
450-50P SAVOL Tovarning talab va taklif funktsiyasi quyidagicha: Qd=600-100P; Qs=150+50P. Davlat har bir tovarga 1.5 so’m soliq belgilagandan so’ng bozor muvozanat no’qtasi qanday o’zgaradi? +Chapga va yuqoriga siljiydi Chapga va pastga siljiydi O’ngga va yuqoriga siljiydi O’ngga va pastga siljiydi SAVOL Tovarning talab va taklif funktsiyasi quyidagicha: Qd=600-100P; Qs=150+50P. Davlat har bir tovarga 1.5 so’m soliq belgilagandan so’ng muvozanat miqdor nechaga teng bo’ladi? +250 200 300 150 SAVOL Tovarning talab va taklif funktsiyasi quyidagicha: Qd=600-100P; Qs=150+50P. Davlat har bir tovarga 1.5 so’m soliq belgilagandan so’ng muvozanat narx nechaga teng bo’ladi? +3.5 3 2.5 2 SAVOL Biror tovar uchun bozorda muvozanat narx 3 so’m, muvozanat miqdor 300 ni tashkil etganda, davlat tomonidan har bir mahsulot uchun 1.5 so’m soliq belgilandi. Natijada muvozanat narx 4 so’mga ko’tarildi, real taklif 250 tani tashkil etsa, davlat byudjetiga qancha soliq tushgan. +1000 2000 3000 4000 SAVOL O’tgan yilda 300ta, joriy yilda 250 ta mahsulot ishlab chiqarildi. Narx 3 so’mdan 4 so’mga ko’tarilgan bo’lsa, ishlab chiqaruvchi daromadi qanday o’zgargan? +Daromad 100 so’mga oshgan Daromad 100 so’mga kamaygan Daromad 900 so’mga kamaygan Daromad 1000 so’mga oshgan SAVOL Nol darajali iqtisodiy o’sishga ega bo’lgan firmaning mahsulot ishlab chiqarishi 1-yilda 250 dan 200 birlikkacha kamaydi. Narx esa 10 so’mga oshdi. Daromad va foyda qanday o’zgargan? +daromadlar o’zgarmagan, foyda oshgan. daromadlar o’zgargan, foyda oshgan. daromad ham foyda ham o’zgarmagan. daromad ham foyda ham oshgan. SAVOL Korxonaning jamg’armasi 10 mln so’m va iste’moli uchun yo’naltirilgan foydasi 5 mln so’mga teng bo’lsa, korxona daromadi qanchaga teng? +15 mln 10 mln 5 mln 50 mln SAVOL Korxonaning jamg’armasi 10 mln so’m va iste’moli uchun yo’naltirilgan foydasi 5 mln so’mga teng bo’lsa, korxonaning jamg’arish me’yorini toping. +66.6% 33.3% 133.3% 166.6% SAVOL Mayonez bo’lgan talab P = -8Q + 560 funksiya ko’rinishida berilgan. Q – talab, miqdor (dona) P – narx (so’mda). Agar mayonez narxi 1200 so’m bo’lsa, unga bo’lgan talab miqdori necha bankani tashkil etadi? +80 8 70 150 SAVOL Tovarga bo’lgan talab va taklif funktsiyali quyidagicha berilgan Qd=110-P, Qs=2P-50 Q – ming dona P – tovar narxi AQSh dollorida. Agar har bir tovar uchun uning narxning 20% miqdorida soliq belgilansa. Soliqdan keyin bu tovar uchun bozoridagi muvozanat narx nechaga teng bo’ladi? +61.5ga teng bo’ladi 53.3ga teng bo’ladi 48.5ga teng bo’ladi 56.7ga teng bo’ladi SAVOL Tovarga bo’lgan talab va taklif funktsiyali quyidagicha berilgan Qd=110-P, Qs=2P-50 Q – ming dona P – tovar narxi AQSh dollorida. Agar har bir tovar uchun uning narxning 20% miqdorida soliq belgilansa. Soliqdan keyin bu tovar uchun bozoridagi muvozanat miqdor qanday o’zgaradi? 61.5ga teng bo’ladi 53.3ga teng bo’ladi +48.5ga teng bo’ladi 56.7ga teng bo’ladi SAVOL Tovar narxi 50 so’m bo’lganda, unga bo’lgan talab 200 tani tashkil etgan. Narx 10%ga oshgandan so’ng talab miqdori 100 tani tashkil etsa, soliqdan keyin daromad qanchani tashkil etgan? +550 so’m 500 so’m 1000 so’m 750 so’m SAVOL A tovar narxi 2500 so’mdan 3000 so’mga ko’tarildi. Salimovlar oilasining daromadi 75000 so’mdan 82000 so’mga oshib, ularning A tovarga bo’lgan talab miqdori narx oshguniga qadar qanday bo’lgan? 25 +30 35 40 SAVOL A tovar narxi 2500 so’mdan 3000 so’mga ko’tarildi. Salimovlar oilasining daromadi 75000 so’mdan 82000 so’mga oshib, ularning A tovarga bo’lgan talab miqdori daromad oshgach qanchani tashkil etgan? 30.7 +27.3 33.7 35.3 SAVOL Tovarning talab va taklif funktsiyalari berilgan Qd = 100-5P va Qs = 20P-200. Tovarning muvozanat narxi va miqdorini toping. + P=12; Q=40 P=40; Q=12 P=24; Q=80 P=80; Q=24 SAVOL Bahoning 20%ga oshishi hisobiga talab qilinadigan mahsulot miqdori 15% ga kamaysa, talabning baholi egiluvchanlik koeffitsenti qanday miqdorni tashkil qiladi? 0.35 0.5 1.15 +0.75 SAVOL Bahoning 25%ga oshirilishi hisobiga bozorga chiqariladigan tovar miqdori 15%ga ko’paysa, taklifning baholi egiluvchanlik koeffitsenti qanday miqdorni tashkil qiladi? +0.6 0.5 0.4 0.7 SAVOL Ikki qator reklama tuman gazetasida 20 000 so’m (gazeta tiraji – 2000), viloyat gazetasida 40 000 so’m (uning tiraji 120 000). Viloyat televideniyasi 2 qator so’z 2 sekund vaqt oladi va bu esa 120 000 so’m turadi. Lekin televizorni 1 mln kishi ko’radi. Bir kishiga reklamani etkazishning eng arzon usuli qaysi? tuman gazetasida viloyat gazetasi +televizor orqali barchasi teng SAVOL Firma bankdan bir yilga 40% haq to’lash sharti bilan yarim yil muddatga 4 mln so’m kredit oldi. Kredit tugaganda firma bankka qancha summa qaytarishi kerak? +4.8 mln 4.4 mln 5.2 mln 3.8 mln SAVOL Aktsiyadan olinadigan divident 900 so’m ssuda foizi 30% bo’lganda, aktsiya kursi qanday summani tashkil qiladi? +30 000 so’m 27 000 so’m 90 000 so’m 73 000 so’m SAVOL Korxona bir kunda umumiy qiymati 30 000 so’mlik bir turdagi 10 birlik mahsulot ishlab chiqaradi va sotadi. Mehnat unumdorligi 3 marta oshsa, barcha mahsulotning qiymati qanchaga o’zgaradi? +90 000 so’m 50 000 so’m 70 000 so’m 110 000 so’m SAVOL Iqtisodiyotni real sektori deganda nimani tushunasiz? +Iqtisodiyotning real sektori – iqtisodiyotning bevosita moddiy ne’matlar ishlab chiqarish va xizmatlar ko’rsatish bilan bog’liq sohasi bo’lib, u o’z ichiga sanoat, qishloq xo’jaligi, qurilish, transport, aloqa tarmoqlarini oladi. Iqtisodiyotning real sektori – iqtisodiyotning bevosita moddiy ne’matlar ishlab chiqarish va xizmatlar ko’rsatish bilan bog’liq sohasi bo’lib, u o’z ichiga ta’lim, sog‘liqni saqlash, sanoat, qishloq xo’jaligi, qurilish, transport, aloqa tarmoqlarini oladi. Iqtisodiyotning real sektori – iqtisodiyotning bevosita moddiy ne’matlar ishlab chiqarish va xizmatlar ko’rsatish bilan bog’liq sohasi bo’lib, u o’z ichiga ta’lim, sog‘liqni saqlash, moliya, soliq, sanoat, qishloq xo’jaligi, qurilish, transport, aloqa tarmoqlarini oladi. Iqtisodiyotning real sektori – iqtisodiyotning barcha tarmoqlari va korxonalarini qamrab oladi. SAVOL Davlat korxonalarini isloh qilish nechchi bosqichdan iborat? + Uch bosqichdan Ikki bosqichdan To‘rt bosqichdan Besh bosqichdan. SAVOL Bozor subektlari bo‘lib kimlar hisoblanadi? + Davlat, korxonalar, uy xo‘jaliklari Faqat davlat hisoblanadi Sotuvchi va xaridor Raqiblar, iste’molchilar, xorijiy korxonalar. SAVOL Korxonalarning qaday turlari bor? + mulkchilik shakliga, tarmoq belgilariga, ishlab chiqarish miqyosi va xodimlar soniga, faoliyat yuritish muddatiga ko‘ra. mulkchilik shakliga, tarmoq belgilariga, ishlab chiqarish miqyosi va xodimlar soniga, ishlab chiqarish hajmiga ko‘ra. mulkchilik shakliga, mahsulot ishlab chiqarish turi, ishlab chiqarish miqyosi va xodimlar soniga, faoliyat yuritish muddatiga ko‘ra. mulkchilik shakliga, tarmoq belgilariga, ishlab chiqarish miqyosi va xodimlar soniga, tashkiliy tuzilmasiga ko‘ra. SAVOL Mulk shakllariga ko‘ra korxonalar quyidagicha shakllarga tasniflanishi mumkin: + shaxsiy yoki xususiy mulkka asoslangan xususiy korxonalar; jamoat mulkiga asoslangan korxonalar; davlat mulkiga -asoslangan korxonalar; aralash mulkka asoslangan qo’shma korxonalar. shaxsiy yoki xususiy mulkka asoslangan xususiy korxonalar; xorijiy mulkiga asoslangan korxonalar; davlat mulkiga -asoslangan korxonalar; aralash mulkka asoslangan qo’shma korxonalar. shaxsiy yoki xususiy mulkka asoslangan xususiy korxonalar; xorijiy va ijara mulkiga asoslangan korxonalar; davlat mulkiga -asoslangan korxonalar; aralash mulkka asoslangan qo’shma korxonalar. shaxsiy yoki xususiy mulkka asoslangan xususiy korxonalar; xorijiy, ijara va shaxsiy mulkka asoslangan korxonalar; davlat mulkiga -asoslangan korxonalar; aralash mulkka asoslangan qo’shma korxonalar. SAVOL Korxonalar faoliyatini tartibga soluvchi qonun hujjatlariga qaysilar kiradi? + Korxona Nizomi; Ta’sis shartnomasi. Korxona Nizomi; Ta’sis shartnomasi; Ijara shartnomasi. Korxona Nizomi; Ta’sis shartnomasi; Mahalliy xokimiyat qarori. Korxona Nizomi; Ta’sis shartnomasi; Ijara shartnomasi; Mahalliy xokimiyat qarori. SAVOL Yangi korxona tashkil etishda Nizom jamg‘armasi talab etiladimi? + Talab etiladi. Ixtiyoriy ravishda shakllantiriladi. Talab etilmaydi. Davlat tomonidan shakllantiriladi. SAVOL Litsenziyalarning qaday turlari bor? + Oddiy, maxsus, to‘la. Oddiy va maxsus. Oddiy va murakkab. Oddiy, maxsus, murakkab. SAVOL Shartnoma (bitim) nima? + bu-huquqiy shakl bo’lib, unda tomonlarning huquq va majburiyatlri, o’zaro aloqalarini tartibga solish meyorlari aks etadi. bu-huquqiy shakl bo’lib, unda tomonlarning majburiyatlri va javobgarligi, o’zaro aloqalarini tartibga solish meyorlari aks etadi. bu-huquqiy shakl bo’lib tomonlarning asosiy vazifalarni belgilab beradi. bu-majburiy ravishda tuzilgan xujjat bo‘lib tomonlarga aniq vazifalarni belgilab beradi. SAVOL Samaradorlik nima? + Samaradorlik, avvalo, korxona faoliyatining sifat jihatlarini tavsiflovchi tushuncha bo‘lib, olingan natija qilingan xarakat yoki xarajatga nisbatan taqqoslash orqali aniqlanadi. Samaradorlik, avvalo, korxona faoliyatining sifat jihatlarini tavsiflovchi tushuncha bo‘lib, olingan foyda orqali aniqlanadi. Samaradorlik, avvalo, korxona faoliyatining sifat jihatlarini tavsiflovchi tushuncha bo‘lib, olingan natija qilingan xarajatga nisbatan taqqoslash orqali aniqlanadi. Samaradorlik, avvalo, korxona faoliyatining sifat jihatlarini tavsiflovchi tushuncha bo‘lib, bajarilgan ishning xajmiga ko‘ra aniqlanadi. SAVOL Asosiy vositalar aktiv sifatida tan olinganda qanday qiymat bo‘yicha baholanadi? O‘rtacha qiymat; +Boshlang‘ich qiymat; Qoldiq qiymat; Vazirlik tomonidan belgilangan qiymat. SAVOL Bino, inshoot va imoratlar bo‘yicha amortizatsiyasi to‘lovlari necha foizni tashkil etadi? +5 % 8 %; 7 %; 10 %; SAVOL Dividend nima? +Korxona foydasiga beriladigan mablag‘; Aksiyadorlik jamiyatining daromadi; Aksiyadorga beriladigan mablag‘; Aksiyador ulushi. SAVOL Dividend qanday muddatlarda beriladi? Yilning har choragida; Har yarim yilda; +Bir yilga bir marta; Yilning har choragida, yarimida, yilga bir marta; SAVOL Dividendlar soliqqa tortiladimi? +Tortiladi; Tortilmaydi; Ma’lum bir stavkalar bo‘yicha tortiladi; Nizomda ko‘rsatilmagan. SAVOL Aksiyadorlik jamiyatini boshqaruv organi qanday tashkil topgan? +Aksiyadorlarning umumiy yig‘ilishidan; Kuzatuv kengashidan; Ijroiya organidan; Aksiyadorlarning umumiy yig‘ilishidan, kuzatuv kengashidan, Ijroiya organidan. SAVOL Aksiyadorlik jamiyati nechaga bo‘linadi? 3 ga; +2 ga; 4 ga; 6 ga. SAVOL Aksiyalarning nominal qiymati? +Belgilangan qiymat; Ustavda ko‘rsatiladi; Vazirlik tomonidan belgilanadi; Aksiyadorlar yig‘ilishida belgilanadi. SAVOL Asosiy vositalar aktiv sifatida tan olinganda qanday qiymat bo‘yicha baholanadi? O‘rtacha qiymat; +Boshlang‘ich qiymat; Qoldiq qiymat; Tiklash qiymat. SAVOL Asosiy vositalar qayta baholash natijasida hisob va hisobotda qanday qiymat bo‘yicha aks ettiriladi? O‘rtacha qiymat; Tiklash qiymat. +Joriy qiymat; Qoldiq qiymat; SAVOL Asosiy vositalar qiymati qanday yo‘l bilan so‘ndiriladi? +Amortizatsiyani hisoblash yo‘li bilan; Inventarizatsiya yo‘li bilan; Balansdan balansga o‘tkazish yo‘li bilan; Sotish yo‘li bilan. SAVOL Qanday vositaga amortizatsiya hisoblanmaydi? Korxona asbob-uskunalariga; +Korxona yeriga; Korxonaning butlovchi qismlariga; Korxona bino-inshoatlariga. SAVOL Asosiy vositalarni necha yilda bir marta inventarizatsiyadan o‘tkaziladi? Uch yilda bir; Ikki yilda bir; Besh yilda bir; +Bir yilda bir. SAVOL Korxonaning sof foydasi nima? Daromaddan harajatni ayirgandan qolgan qismi; +Foydadan soliqlar chegirgandan so‘ng qolgan qismi; Daromaddan ishlab chiqarish harajatlarni ayirgandan qolgan qismi; Daromaddan harajatni ayirgandan qolgan qismi, daromaddan ishlab chiqarish harajatlarni ayirgandan qolgan qismi. SAVOL Korxonada mahsulot tannarxi qanday topiladi? +1 so‘mlik mahsulot ishlab chiqarish uchun ketgan harajatlar yig‘indisi; Xizmatlar yig‘indisi; Daromadda xarajatlarni ayirganda; Xizmatlar va ishlar yig‘indisi. SAVOL Korxonaning favquloddagi foydasi nima? Kutilmagan foydasi tasodifiy tusga ega bo‘lgan hodisa yoki xo‘jalik yurituvchi subektning odatdagi faoliyatidagi mablag‘i; Investitsiya kiritishdan olingan foyda; Fond birjasi savdosidan olingan foyda; +Ko‘zda tutilmagan, tasodifiy tusga ega bo‘lgan hodisa yoki xo‘jalik yurituvchi subektning odatdagi faoliyati doirasidan chetga chiqadigan tusdagi operatsiyalar natijasida paydo bo‘ladigan va olinishi kutilmagan foydadir. SAVOL Xo‘jalik shirkatining ishtirokchilari kimlar? Yakka tadbirkorlar; Tijoratchi tashkilotlar; Yakka tadbirkorlar, tijoratchi tashkilotlar; +Biznes vakillari SAVOL Xo‘jalik shirkatini davlat ro‘yhatidan o‘tkazishda ustav fondi qancha miqdorda bo‘lishi kerak? Mehnatga haq to‘lashda eng kam ish haqi necha barobari olinadi? Eng kam oylik ish haqining 30 barobari; +Eng kam oylik ish haqining 50 barobari; Eng kam oylik ish haqining 25 barobari; Eng kam oylik ish haqining 60 barobari. SAVOL Xo‘jalik a’zosi bo‘lish uchun har bir shaxs ustav fondiga o‘z ulushining necha foizini qo‘yishi kerak? 25 %; 30 %; +20 %; 40 %. SAVOL Korxonaning raqobatlashuvi nima? Boshqa korxonalar bilan iqtisodiy kurashi; Korxonalarning o‘z huquqlarini talab qilishi; +Korxonalar o‘rtasida mahsulotni sotish va ishlab chiqarish bo‘yicha tortishuvi va kurashi; Korxonani mahsulotiga talabgor ko‘payishi borasidagi natijalar. SAVOL Korxona mahsulotiga talab qachon ko‘payadi? Korxona yaxshi xizmat ko‘rsatsa; Korxona sifatli mahsulot ishlab chiqarsa; Korxona mahsulotining tannarxi pasaysa; +Korxona yaxshi, sifatli mahsulot ishlab chiqarsa va mahsulotning tannarxi pasaysa. SAVOL Korxona mahsulotiga qachon talab pasayadi? +Korxona sifatsiz mahsulot ishlab chiqarsa; Korxona xizmati qoniqarsiz bo‘lsa; Korxona boshqaruv tizimi oqilona tashkil etilmasa; Korxonada kadrlar qo‘nimsizligi yuzaga kelsa. SAVOL Korxonada mehnatga haq to‘lash qanday shaklda amalga oshiriladi? +Ishbay, vaqtbay; Kishi-soat; Mehnat-soat; Yaratilgan mahsulotga nisbatan. SAVOL Mehnatga haq to‘lashda eng kam ish haqi necha barobari olinadi? Eng kam oylik ish haqining 2 barobari; Eng kam oylik ish haqining 1 barobari; +Eng kam oylik ish haqining 3 barobari; Eng kam oylik ish haqining 5 barobari. SAVOL Korxonalar necha turga bo‘linadi? Kichik korxonalarga; O‘rta korxonalarga; Yirik korxonalarga; +Kichik, o‘rta va yirik korxonalarga. SAVOL Aksiyadorlik jamiyatining aksiyalari nimaga qarab taqsimlanadi? Sarmoyaga qarab; +Qo‘shgan xisssasiga qarab; Aksiyadorlar soniga qarab; Divedend foizlariga qarab. SAVOL Korxona mulkini qayta baholashni qanday va nimaga asoslanib o‘tkazadi? Majburiy va qonunga asosan; +Mustaqil va qonunga asosan; Ixtiyoriy tarzda; Korxona direktori bo‘yrug‘iga qarab. SAVOL Korxona aylanma mablag‘lari necha yilda o‘z qiymatini yo‘qotadi? +1 yilda; 2 yilda; 3 yilda 4 yilda SAVOL Korxonaning debitor qarzi ko‘payishiga nima sabab bo‘ladi? Sotilgan mahsulotlarning o‘z vaqtida pulini to‘lamasligi; +Sotilgan mahsulot va ko‘rsatilgan xizmatlarning mablag‘i o‘z vaqtida to‘lanmasligi; Korxona ishining to‘xtab qolishi; Korxona bankrotga uchrashi. SAVOL Aksiyadorlik jamiyatida aksiya paketi nimani tashkil etadi? Sotib olingan aksiyalar miqdori; +Aksiyalar joylashtirilgan hujjatlar yig‘indisi; Aksiya egalarining ulushi; Aksiya daromadlarining ma’lum qismi. SAVOL
Korxonaga debitor qarzlar qaytganda; Korxona faoliyati barqarorlashganda; Investor mablag‘lari ulushi ko‘payganda; +Korxonaga debitor qarzlar qaytganda, investor mablag‘lari ulushi ko‘payganda. SAVOL Korxona qanday holatda investorga aylanadi? Ichki va tashqi invetsitsiya kiritganda; Sarmoyador o‘z xissasini pasaytirganda; +Ichki va tashqi investitsiya kiritganda, sarmoyador o‘z xissasini pasaytirganda; Ichki imkoniyatlar oshganda. SAVOL Korxonalarni sanatsiyalash deganda nimani tushunasiz? +Korxonaning oyoqqa turishi uchun qarzlarni muzlatish; Korxona qarzlarini kechish; Korxona soliq stavkalarida imtiyozlar berish Korxona faoliyatini sug‘urtalash. SAVOL Korxona qanday tarzdagi muassasa hisoblanadi? +Yuridik; Jismoniy; Mustaqil subekt; Xususiy SAVOL Ma’suliyati cheklangan jamiyat nima? Mulki o‘ziniki bo‘lmaydi; Mulki davlatniki bo‘ladi; +Mulki uni tasarruf etuvchilarniki bo‘ladi; Mulk investorniki bo‘ladi. SAVOL Hozirgi zamon sharoitlarida korxonalar mulk shakliga ko‘ra quyidagilarga bo‘linadi. Davlat va jamoa Jamoa va munitsipial Oilaviy, davlat, xususiy +Davlat, qo‘shma, jamoa, xususiy SAVOL Aylanma ishlab chiqarish fondlarida ishlab chiqarish zahiralari necha foizni tashkil etadi? 60 80 75
SAVOL Aylanma mablag‘lar ishlab chiqarish jarayonida to‘liq aylanishi uchun necha bosqichni bosib o‘tadi? +3 bosqichni 2 bosqichni 4 bosqichni 5 bosqichni SAVOL Mehnatni ijtimoiy sharoitlari qanday omillardan iborat? +Jismoniy omillar, ruhiy omillar Atrof-muhitga ta’sir etuvchi omillar, ruhiy omillar Atrof-muhitga ta’sir etuvchi omillar, jismoniy omillar, ruhiy omillar Jismoniy omillar, atrof-muhitga ta’sir etuvchi omillar SAVOL Korxonada nominal ish haqi nima? +Nominal ish haqi- xodimning ma’lum bir vaqt mobaynida bajargan mehnati uchun hisoblangan va to‘langan ish haqidir. Nominal ish haqi- xodimning ma’lum bir bajargan mehnati uchun hisoblangan va to‘langan ish haqidir. Nominal ish haqi-xodimning ma’lum berilgan vazifani bajarishi uchun haqi evaziga oladigan mablag‘i. Nominal ish haqi- xodimning ishlab chiqargan mahsuloti uchun oladigan puli. SAVOL Mehnatga haq to‘lashning yagona tarif setkasi bo‘yicha tarif razryadlari nechtaga bo‘linadi? 20 ta +22 ta 23 ta 24 ta SAVOL Ma’suliyati cheklangan jamiyatlar. Paylarga ajratilgan ustav kapitalini miqdori ta’sis xujatlari bilan belgilanuvchi va o‘z mulki chegarasida majburiyatlar bo‘yicha ma’suliyatga ega bo‘lgan jamiyat +Ta’sis shartnomasi asosida tuzilgan jamiyatni ustav kapitaliga majburiy ravishda pul yoki mulkiy paylar bilan kirgan, ularning miqdori orqali har bir ta’sischini ma’suliyati belgilanadi Paylarga ajratilgan mavjud ustav kapitali, ularning miqdori ta’sis xujatlari bilan belgilanadi, ta’sischilar va banklar orqali tan olinadi. Ta’sischilar va banklar orqali tan olinib, ustav kapitali paylarga ajratilib, ularning miqdori ta’sis xujatlari bilan belgilanadi. SAVOL Ma’suliyati cheklangan jamiyatni ustav kapitali qo‘yidagilarga asoslanib tashkil etiladi: Ta’sis xujjatlariga asosan ularni miqdori chegaralangan holda +Jamiyat ro‘yxatdan o‘tish vaktidagi qonunlarda belgilangan 50 barobar minimal ish xaqidan kam bo‘lmagan holda Ta’sis xujjatlari qabul qilinganda 100-minimal ish xaqi miqdoridan ko‘p bo‘lmagan holda. Ta’sis xujjatlari qabul qilinganda 100-minimal ish xaqi miqdoridan kam bo‘lmagan holda SAVOL Xo‘jalik shirkatlariga quyidagilar kiradi. +Xo‘jalik shirkatini boshqarishdagi ta’sischilarni shaxsiy ishtirokiga asoslangan uyushmalar Ishtiroqchilarni mulkiy va pul ulushlariga asoslangan uyushmalar Ta’sischilarni mulkiy badallari va shaxsiy faoliyatiga asoslangan uyushmalar Ishlab chiqarishdan tashqari boshqa faoliyat bilan shug‘ullanuvchilar SAVOL Bozor iqtisodiyoti sharoitida korxona qanday afzal belgi bilan ajralib turadi. Ishlab chiqaradigan mahsulotni xarakteri bilan +Foydali bo‘lishi Ishchilarni to‘la ish bilan ta’minlanganligi Xorijiy firmalar bilan xamkorlikda ishlashi va mahsulot sifati bilan. SAVOL Aksiyadorlik jamiyati deb tan olinadi... Aloxida ajratilgan mulkga ega bo‘lgan va ularni narxi aksiyalarga bo‘lingan xujalik subektlari. Qonun doirasida o‘zini aksiyalarini ishlab chiqarib, ularni sotish bilan shug‘ullanadigan jamiyatlar +Ustav kapitali ma’lum birliklardagi aksiyalarga bo‘linib, aksionerlarga nisbatan jamiyat majburiyatlarini tasdiqlovchi xujalik sube’kti Korxonaning oddiy va imtiyozli aksiyalariga ega bo‘lgan aksionerlar uyushmasi SAVOL Aksiyadorlik jamiyati ta’sischilari tarkibi. Cheklangan Cheklanmagan Aksionerlik jamiyati turi bilan belgilanadi +Ta’sis xujjatlari bilan belgilanadi SAVOL Ochiq turdagi aksiyadorlik jamiyati deb tan olinadi... Ochiq jamiyat aksiyalari bir shaxsdan ikkinchi shaxsga, boshqa xissadorlarning roziligisiz o‘tishi mumkin bo‘lgan jamiyatlar +Aksiyalarga ochiq holda obuna bo‘lish va ularni erkin xolda sota oladigan jamiyatlar Birgalikda faoliyat yuritish uchun kishilarni va majburiyatlarni birlashtirgan jamiyat Chegaralgan miqdordagi pul ulushlari doirasida faoliyat natijalari uchun javob beradigan jamiyat SAVOL Yopiq turdagi aksionerlik jamiyatlari deb... +Aksiyalari faqat uni ta’sischilari orasida yoki oldindan belgilangan doirasida taqsimlanadigan jamiyat Ularni aksiyalari faqat ularni ta’sischilari orasida taqsimlanadigan jamiyat Ularni aksiyalari faqat yopiq obuna xolida taqsimlanadigan jamiyat Mablag‘i aksiyalarga ajratilgan yuridik shaxs. SAVOL Korxonaning bankrotligi aniqlanadi Moliyaviy koeffitsiyentlar tizimi bilan +Korxonada mavjud pul mablag‘lari va yuqori likvidlikka ega bo‘lgan aktivlar yo‘qligi Qarzlarning mavjudligi bilan Kadrlar qo‘nimsizligi va ishlab chiqarish pasayishi orqali SAVOL Korxona samarali faoliyat yuritadi, qachonki: +Resurslardan to‘liq foydalanilganda Majburiyatlar bo‘yicha qarzlar yo‘qligi Eksport imkoniyatlari yuqori bo‘lganda Ustav kapitalini ko‘payishi hisobiga SAVOL Korxona kapital quyilma (K) va mehnatni (T) shunday bog‘liqlikda ish pasaydiki, uning oxirgi mahsuli quyidagicha bo‘ladi… Ko‘p mehnat va kam kapitaldan foydalanish Kam mehnat va ko‘p kapitaldan foydalanish +Ko‘p kapital va ko‘p mehnatdan foydalanish Xodimlarni ish xaqini oshirish SAVOL Korxonaning asosiy ishlab chiqarish fondlariga quyidagilar kiritiladi... +Bino inshootlar uzatish moslamalari, mashina va uskunalar, transport vositalari asbob va moslamalar, xujalik va ishlab chiqarish inventarlari Bino, inshootlar, uzatish moslamalari, mashina va uskunalar, tugallanmagan ishlab chiqarish, asboblar va moslamalar, transport vositalari Bino, inshootlar, uzatish moslamalari, mashina va uskunalar, transport vositalari, xom ashyo materiallari, ishlab chiqarish va xujalik inventari Bino, inshoatlar, uzatish moslamalari, mashina va uskunalar, transport vositalari, asbob uskunalar, ishlab chiqarish va xo‘jalik inventari, tayyor mahsulot SAVOL
Xo‘jalik tekshiruvchi natijasi bo‘yicha +Boshlang‘ich va tiklanish qiymati bo‘yicha Xisobot xujjatlarida ko‘rsatilgan qiymati bo‘yicha Tashqi auditorlar baxosi asosida SAVOL Asosiy ishlab chiqarish fondlaridan foydalanishni xarakterlovchi ko‘rsatkichlar; Rentabellik va foyda +Fond qaytimi va fond sig‘imi Ishchilar mehnati fond bilan ta’minlanganligi Ekspluatatsion tayyorgarlik koefitsiyenti SAVOL Asosiy ishlab chiqarish fondlaridan ekstensiv foydalanish quyidagilar orqali aniqlanadi Fond sig‘imi va fond qaytimi orqali +Smenalik koeffitsiyenti, uskunalardan ekstensiv foydalanish koeffitsiyenti orqali Mehnatni fond bilan ta’minlanganligi orqali Ishlab chiqarish renabelligi orqali SAVOL Uskunalardan intensiv foydalanish quyidagilar orqali aniqlanadi: Smenalik koeffitsiyenti Ishchilar mehnatini fond bilan ta’minlanganligi +Uskunalardan intensiv foydalanish koeffitsiyenti Uskunalarning yaroklilik koeffitsiyenti SAVOL Korxonani aylanma fondlari - bu. Ishlab chiqarish jarayonida bir yil ishtiroq etadigan mehnat buyumlari Ishlab chiqarish jarayonida bir necha marta qatnashib, uz qiymatini ishlab chiqarilgan mahsulotning tannarxiga o‘tkazib boradigan mehnat buyumlari Asosiy va yordamchi materiallar, korxonada ishlab chiqarilgan yarim Fabrikatlar, butlovchi buyumlar +Ishlab chiqarish jarayonida bir marotiba qatnashib, o‘zining to‘liq qiymatini ishlab chiqarilgan mahsulotni tan narxiga o‘tkazib yuboradigan ishlab chiqarish vositalarining bir qismi SAVOL Resurslarning aylanishi korxona qo‘yilmalarining xarajatlari o‘sishi bilan shartlangan, ishlab chiqarish esa, qisqarish tendensiyasiga uchragan. Bu xolda material zaxiralari Ko‘payadi +Kamayadi Nolga teng bo‘ladi O‘zgarmaydi SAVOL Korxonaning aylanma mablag‘lari tartibiga quyidagilar kiritiladi... +Aylanma mablag‘lar va muomila fondi Tugallanmagan ishlab chiqarish, ombordagi tayyor mahsulot Ishlab chiqarish zapaslari, tugalanmagan ishlab chiqarish, kelajakdagi xarajatlar muomila fondi Pul mablag‘lari SAVOL Aylanma mablag‘larni aylanish koeffitsiyenti xarakterlaydi +1 sumlik ishlab chiqarish fondlariga to‘g‘ri keladigan realizatsiya qilingan mahsulot miqdori Ishlab chiqarish fondlari aylanishining o‘rtacha davomiyligi Ma’lum bir davrda aylanma mablag‘larni aylanish soni Mablag‘larni aylanishidan olinadigan foyda SAVOL Maxsulotning material sig‘imi belgilaydi +Materiallardan samarali foydalanishi Mahsulot ishlab chiqarish uchun sarflangan materiallarning umumiy og‘irligini Maxsulot ishlab chiqarish uchun sarflangan materiallar normasini Tayyorlangan mahsulotlarning toza og‘irligini SAVOL Aylanma mablag‘lardan foydalanish samaradorligi quyidagilar orqali belgilanadi... Aylanma mablag‘larning qaytimi darajasi bilan +Aylanma koeffitsiyenti, bir aylanish o‘rtacha davomiyligi bilan Material sig‘imi, fond sig‘imi, fond qaytimi koeffitsiyentlari orqali Aylanma mablag‘larni belgilangan normativlar ramkasiga keltirish bilan SAVOL Kalkulyatsiya moddalari bo‘yicha xarajatlar tasnifi zarur. To’g‘ri va egri xarajatlarni aniqlash uchun. +Ma’lum bir turdagi aniq maxsulotni ishlab chiqarish. Ishlab chiqarish xarajatlari tizimini tuzish uchun. Marjinal foydani aniqlash uchun xarajatlari. SAVOL Davr xarajatlari o‘z ichiga quyidagilarni oladi. Sotuv va boshqaruv xarajatlarini. +Ilmiy tekshirish va tajriba konstruktorlik tadqiqotlar, ishlab chiqarishni rivojlanirish boshqaruv tizimi uchun xarajatlarni va boshqa operatsion o‘z ichiga oladi xarajatlari. Tijorat chiqimlari. Umumxo‘o’jalik chiqimlari. SAVOL
+Moddiy xarajatlar va xodimlarni ish haqi uchun xarajatlar. Maxsulot realizatsiyasi uchun xarajatlarini. Amortizatsiya xarajatlarini. Ishlab chiqarishni modernizatsiyasi uchun xarajatlarini. SAVOL Xarajatlarni doimiy va o‘zgaruvchan xarajatlar bo‘lishdan maqsad: Mahsulotni bahosini aniqlash. Ishlab chiqarish hajmini prognozlash. Foydali va zararsiz ishlashni bashorat qilish. +Korxonani daromad va xarajat balansini tuzish uchun. SAVOL Korxona xarajatlarini minimizatsiya qilishdagi manfaatdor. U quyidagi shartlarga rioya qilsagina unga erishishi mumkin Ishlab chiqarish omillarini raqobatli bozorrda sotib olsa +Omillarni texnik joylashtirishning normalari bilan u omillar bahosi o‘rtasidagi tenglikni saqlasa Doimiy va uzgaruvchan xarajatlar xarajatlar o‘rtasidagi tenglikni qo‘llab-kuvvatlasa Ishlab chiqarish xajmini kamaytirish va tejamkorlik tartibi ta’minlansa SAVOL Zararsizlik nuqtasi aniqlashga yordam beradi. +Xarajatlar tushum bilan qoplangandagi maxsulot hajmini. Korxona foyda olgan vaqtdagi mahsulot hajmini. Domiy xarajatlar o‘zgaruvchan xarajatlarga teng bo‘lgandagi mahsulot Doimiy xarajatlar o‘zgaruvchan xarajatlarga teng bo‘lgandagi maxsulot xajmi. SAVOL Marjinal foyda bu. Mahsulot sotishdan tushgan tushumdan korxonani doimiy xarajatlarini ayirmasi. +Sotishdan tushgan tushumlardan, korxonaning o‘zgaruvchan xarajatlarini ayirmasi. Sotishdan tushgan tushumlardan korxonaning xamma xarajatlari O‘zgaruvchan xarajatlardan doimiy xarajatlar ayirmasi. SAVOL Asosiy faoliyat natijasidan foyda - bu. Mahsulotni sotishdan tushgan daromatdir, realizatsiya qilingan mahsulotning tannarxini tanlash. +Mahsulot sotishdan tushgan yalpi daromatdan korxonaning hamma xarajatlarini chegirib tashlashdan. Mahsulot sotishdan tushgan yalpi foydadan davr xarajatlarini ayirmasi. Davr xarajatlari minus moliyaviy xarajatlar SAVOL
+Sof foyda bilan korxona aktivlarinining nisbati. Debitorlik qarzlari aylanuvchanligini Moliyaviy mustaqillik koeffitsiyenti Yalpi foydaning sotishdan olingan tushumdan aktivlarini chegirib tashlangan qismiga nisbati Hamma iqtisodiy tizimlar uchun fundamental muammo bo‘lib hisoblanadi, bu: {= Noyoblik va taqchillik ~ Investitsiya ~ Ishlab chiqarish ~ Iste’mol. } Har qanday iqtisodiy tizimlarda “nima”, “qanday” va “kim uchun” degan fundamental savollar mikro va makro darajada hal etiladi. Quyidagi tuzilgan savollardan qaysi biri mikroiqtisodiyot darajada hal etiladi:? {= Nima va qancha ishlab chiqarish kerak? ~ To‘liq bandlik darajasiga qanday qilib erishiladi? ~ Inflyatsiyadan qanday qutulish mumkin? ~ Iqtisodiy o‘sishni qanday rag‘batlantirish mumkin? } «Mikroiqtisodiyot» fani nimani o’rganadi: {= birinchidan alohida iqtisodiy sub‘ektlarning (iste‘molchilar va ishlab chiqaruvchilar) harakatini, ikkinchidan alohida bozorlarning faoliyat ko’rsatish mexanizmini o’rganadi ~ iqtisodiy tizimning harakatini va rivojlanishini yaxlit o’rganadi ~ jamiyatning ehtiyojlarini qondirish uchun zarur bo’lgan ishlab chiqarish resurslaridan foydalanish yo’llarini o’rganadi ~ bozor iqtisodiyotining rivojlanishi mexanizmini o’rganadi } Agar jamiyatda ishlab chiqarish resurslari ko‘paysa, u holda: {= Iqtisodiyot tovar va xizmatlar ishlab chiqarishini ko‘paytirish imkoniga ega bo‘ladi ~ Tovar va xizmatlar yoki ishlab chiqarish ko‘payadi ~ Ishlab chiqarish texnologiyasi yaxshilanadi ~ Hayot kechirish farovonligi oshadi } Iqtisodiy agentlar deb nimaga aytiladi? {= iqtisodiy ne’matlarni ishlab chiqarish,taqsimlash,ayriboshlash va iste’mol qilishda qatnashuvchi iqtisodiy munosabatlar sub’ektlardir ~ ishlab chiqaruvchi korxonalar ~
~ uy xo’jaligi } Iqtisodiy resurslar deganda nimani tushunasiz? {= yer, mehnat, kapital, tadbirkorlik qobiliyati va axborotdan iborat ishlab chiqarish omillari ~ tadbirkorlik qobiliyatidir. ~ iqtisodiy resurslar – bu iqtisodiy ne‘matdir ~ moddiy resurslar } Qaysi ibora insonlarning biror bir tovarni sotib olish uchun imkoniyat va xohishi borligini anglatadi. {= talab ~ ehtiyoj. ~ zaruriyat. ~ xohish. } Talab qonuni deyiladi, agar: {= mahsulotning narxi pasaysa, uni olish hajmi ko‘paysa ~ iste’molchilarning daromadi ko‘paysa, u holda ular tovarlarni ko‘proq sotib oladilar ~ talab egri chizig‘i musbat qiyalikka eg ~ taklif hajmining talab hajmidan oshib ketishi bahoni tushushiga olib keladi. } Ishlab chiqaruvchi o‘zining X turdagi mahsulotining narxini 5 foizga tushirdi, oqibatda sotuv hajmi 4 foizga ko‘tarildi. X mahsulotga bo‘lgan talab: {= noelastik ~ elastik. ~ birlik elastik ~ mutloq elastik } X mahsulotga bo‘lgan talab chizig‘i siljishini nima bilan izohlash mumkin: {= Iste’molchilar didlarining o‘zgarganligi munosabati bilan X tovarni har qanday bahoda ham oldingisiga nisbatan ko‘proq sotib olishni xohlaydilar.. ~ X mahsulotning taklifi turli sabablarga ko‘ra pasaydi ~ X mahsulotning bahosi o‘sganligi uchun iste’molchilar ushbu tovarni kamroq sotib olishga qaror qabul qilishdilar. ~ X tovarning narxi pasayganligi uchun iste’molchilar uni ko‘proq sotib olishga harakat qildilar. } Texnologiyaning takomillashuvi nimaning siljishiga olib keladi:? {= Egri taklif chizig‘ini yuqori va o‘ngga. ~
~ Egri taklif chizig‘ini chapga va pastga. ~ } Talab hajmiga quyidagi omillardan qaysi biri ta’sir ko‘rsatmaydi? {= Resurslarning narxi. ~ Iste’molchilar daromadi. ~ To‘ldiruvchi tovarlar narxining o‘zgarishi.. ~ Iste’molchilar soni.. } Taklif qonuniga ko‘ra, boshqa omillar o‘zgarmas bo‘lgan sharoitda tovar narxining ko‘tarilishi:. {= Taklif xajmining oshishiga ~ Taklifning oshishiga. ~ Taklifning pasayishiga. ~ Taklif xajmining pasayishiga olib keladi. } Mahsulot narxi davlat tomonidan aholini ijtimoiy himoya qilish maqsadida maksimal belgilansa {= defitsit yuzaga keladi ~ tovar ortiqchaligi paydo bo‘ladi ~ ishsizlik ko‘payadi ~ muvozanat holat ta’minlanadi } Talab va taklifning muvofiqlashtirish mexanizmi buzilishi nimaga olib keladi? {= mahsulotlarning ortiqcha yoki defitsit bo’lishiga olib keladi ~ daromadning ko’payishiga ~ resurslar bozorida baxoning pasayishiga ~ ishlab chiqarish xarajatlarini ko’payishiga } Agarda mahsulotning narxi oshib borsa taklif qonuni: {= taklif hajmining ko’payishida namoyon bo’ladi ~ taklifning kamayishida namoyon bo’ladi ~ taklifning ko’payishida namoyon bo’ladi ~ talab va taklifning muvozanatlashuvi namoyon bo’ladi } Tovar va xizmatlar bozori muvozanat holatda deyiladi, agar {= Taklif hajmi talab hajmiga teng bo‘lsa. ~
~ Narx xarajatlar qo‘shilgan foydaga teng bo‘lsa. ~ Texnologiya darajasi bosqichma – bosqich o‘zgarib tursa.. } Agar tovar bahosi talab va taklif egri chiziqlarining kesishish nuqtasidan past bo‘lsa {= Taqchillik yuzaga keladi ~ Tovar ortiqchaligi paydo bo‘ladi. ~ Muvozanat holat ta’minlanadi ~ } Vaqt omilini hisobga olgan holda talab va taklif muvozanatini birinchilardan bo‘lib tahlil qilgan olim: {= A. Marshall. ~ E. Bem-Baverk. ~ P. Samuelson. ~ J. Xiks. } Tovar narxining bir foizgaga kamayishi natijasida unga bo‘lgan talab hajmi ikki foizga ga oshsa, bunday talabga: {= elastik. ~ noelastik. ~ birlik elastik. ~ mutloq noelastik talab deyiladi. } Tovar narxining 1 % ga kamayishi natijasida unga bo‘lgan talab hajmi 2 % ga oshsa, bunday talabga: {= Elastik.. ~ Noelastik. ~ Birlik elastik. ~ Mutloq noelastik talab deyiladi. } Noelastik talab deyiladi, agar: {= Baho 1 % ga ko‘tarilganda unga bo‘lgan talab hajmi 1 % dan kam miqdorda o‘zgarsa. ~ Baho 1 % ko‘tarilganda unga bo‘lgan talab hajmi 1 % dan ko‘p miqdorda o‘zgarsa. ~ Bahoning har qanday o‘zgarishi umumiy tushumning o‘zgarmasligiga olib kelsa. ~ Bahoning 1 % ga ko‘tarilishi talab hajmining oshishiga olib kelmasa. } Narxga bog‘liq talab elastikligi qanday holda yuqori bo‘ladi: {= Iste’molchi uchun unchalik muhim bo‘lmagan tovar uchun ~
~ Iste’molchi tomonidan eng zaruriy naf keltiradigan tovar deb hisoblanganda ~ Alternativ xarajatlari yuqori bo‘lgan tovarlarga } Sifatsiz tovar sirasiga kiritiladi, agar: {= Daromadga bog‘liq talab elastikligi – 0,5 ga teng bo‘lsa. ~ Narxga bog‘liq talab elastikligi – 1,3 ga teng bo‘lsa. ~ Kesishgan talab elastikligi – 0,7 ga teng bo‘lsa. ~ Daromadga bog‘liq talab elastikligi – 1,3 ga teng bo‘lsa } Mutloq noelastik talab chizig‘i qanday ko‘rinishga ega? {= Vertikal chiziq. ~ Gorizontal chiziq. ~ Egri chiziq. ~ To‘g‘ri chiziq } Tubandagi daromadga bog‘liq elastiklik koeffitsiyentlardan qaysi biri birlamchi extiyojlar uchun ishlatiladigan tovarlarni aks ettiradi? {= 0 dan katta ammo 1 dan kichik bo‘lsa ~ 0 dan kichik bo‘lsa; ~ 1 dan katta bo‘lsa; ~ 1 ga teng bo‘lsa. } Ishlab chiqaruvchi o‘zining X turdagi mahsulotining narxini 5 foizga tushirdi, oqibatda sotuv hajmi 4 foizga ko‘tarildi. X mahsulotga bo‘lgan talab: {= Noelastik ~ Elastik. ~ Birlik elastik ~ Mutloq elastik. } Talab hajmining o’zgarishi mahsulot narxi o’zgarmaganda sodir bo’ladigan holat bu: {= yagona elastik talabdir ~ mutlaqo elastik talabdir ~ mutlaqo noelastik talabdir ~ noelastikk talabdir } Izokosta chizig’i joylashgan xar qanday nuqta nimani bildiradi? {=
~ Baho ko‘tariladi ~ Baho mo‘tadil qoladi; ~ Jamiyatning farovonligi oshadi. } Iste’molchi uchun befarqlik chizig‘ining joylashuvi va yotiqligi nimani anglatadi? {= Faqat uning hohishini. ~ Uning hohishi va daromadi hajmini. ; ~ Faqat tovar mahsulotining narxini; ~ Iste’molchining hohishini, daromadi hajmini va sotib olayotgan tovar narxini } Izokvanta va izokosta chiziqlarida joylashgan xar qanday nuqta nimani bildiradi? {= Xarajatlar summasini ~ Ishlab chiqarilayotgan mahsulot xajmini. ~ Qiymat ko‘rinishidagi mahsulot xajmini. ~ Resurslar xajmi kombinatsiyasini } Izokvanta nimani anglatadi? {= Bir xil xajmda mahsulot ishlab chiqarishni ta’minlovchi omillar kolmbinatsiyasini ~ Yalpi egri ishlab chiqarish xajmini ~ Berilgan resurslar xajmida turlicha ishlab chiqarish xajmlarini. ~ O‘rtacha egri maxsulotni. } Agar ikkita individ bir-biri bilan tovarlarni ayirboshlaydigan bo‘lsa, oqibatda ikkalasi ham yutuqqa ega bo‘lishadi, chunki: {= Mahsulotning umumiy nafliligi ortadi ~ Yalpi mahsulot hajmi ko‘payadi. ~ Umumiy xarajatlar miqdori kamayadi. ~ Umumiy iste’mol hajmi ko‘payadi } Qaysi hollarda befarqlik kartasida joylashgan nuqtaga iste’molchining muvozanat holati deymiz? {= Byudjet chizig‘i bilan befarqlik chizig‘ining burchak koeffitsiyenti bir biriga teng bo‘lganda.; ~ Byudjet chizig‘i bilan befarqlik egri chizig‘i kesishgan har qanday nuqtaga.; ~ Eng yuqorida joylashgan befarqlik chizig‘iga.; ~ Byudjet chizig‘i chegarasidan tashqarida yotgan nuqtaga. } “Daromad samarasi” qanday hollarda vujudga keladi? {=
oshirgand ~ agar iste’molchilarning daromadi qisqarganda ular ushbu mahsulotni kamroq sotib olganlarid ~ iste’molchilar daromadi ko‘tarilganda ayrim mahsulotlar xaridi pasayib ketgand ~ iste’molchilar daromadi oshganda ular daromadning bir qismini jamg‘arganlarid } Quyidagi tovarlardan qaysi birining daromad samarasi pastroq? {= qulupnay ~ go’sht ~ Kartoshka ~ tuz } Quyidagilardan qaysi biri past qiymatli tovar hisoblanadi: {= o’tgan yilgi gazetalar ~ qog’oz salfetka ~ shampan vinosi ~ alp tog’lariga sayohat } Izokvanta va izokosta chiziqlarida joylashgan xar qanday nuqta nimani bildiradi? {= Xarajatlar summasini ~ Ishlab chiqarilayotgan mahsulot xajmini. ~ Qiymat ko‘rinishidagi mahsulot xajmini.. ~ Resurslar xajmi kombinatsiyasini.. } Ishlab chiqarish resursi hisoblanmaydigan qatorni belgilang {= Iste’mol mollari ~ Foydali qazilmalar ~ Malakali ishchi kuchi ~ Laboratoriya jihozlari } Iqtisodiyotda omillarni kamayib borish qonuni mavjuddir. Qanday qilib ushbu holatda iqtisodiy o‘sishga erishish mumkin? {= yana va yana ko‘plab resurslar talab etiladi ~ qo‘shimcha omillarning o‘sishi yalpi mahsulot hajmini oshirmaydi, balki qisqartiradi ~ resurslarni oshirish zarur, ammo qo‘shimcha birlik kiritilgan resursning narxi oshib boradi ~ iqtisodiy omillar juda kam talab qilinadi } Firmaning doimiy xarajatlari – bu:? {= Ishlab chiqarish hajmiga bog‘liq bo‘lmagan xarajatlar ~ Resurslar sotib olinayotganda ularga ketgan xarajatlar ~ Har qanday mahsulot ishlab chiqarish hajmida minimal miqdorda sarflanayotgan xarajatlar. ~ Ishchi xodimlarga to‘lanayotgan haqdir. } Quyidagilardan qaysi biri umumiy xarajatni aks ettiradi? {= Doimiy bilan o‘zgaruvchan xarajatlar yig‘indisi ~ Chekli xarajat ~ O‘zgaruvchan xarajatdan doimiy xarajatni chegirsa ~ Doimiy ,o‘zgaruvchan ,chekli xarajatlar yig‘indisi } Uzoq muddatli oraliqda: {= Barcha xarajatlar o‘zgaruvchan bo‘ladi. ~ Hamma xarajatlar doimiy hisoblanadi. ~ O‘zgaruvchan xarajatlar doimiy xarajatlarga nisbatan tez sur’atlar bilan o‘sib boradi. ~ Doimiy xarajatlar o‘zgaruvchan xarajatlarga nisbatan tez sur’atlar bilan o‘sib boradi. } Qanday hollarda o‘rtacha umumiy xarajatlar miqdori minimal qiymatga erishadi? {= Chekli xarajat o‘rtacha umumiy xarajatga teng bo‘lsa ~ O‘rtacha o‘zgaruvchan xarajat doimiy xarajatga teng bo‘lsa ~ Foyda maksimal bo‘lganda. ~ Chekli xarajat o‘rtacha o‘zgaruvchan xarajatga teng bo‘lsa } Qanday hollarda o‘rtacha umumiy xarajatlar miqdori minimal qiymatga erishadi? {= chekli xarajat o‘rtacha umumiy xarajatga teng bo‘lsaa ~ foyda maksimal bo‘lgand ~ chekli xarajat o‘rtacha o‘zgaruvchan xarajatga teng bo‘lsaa ~ o‘rtacha o‘zgaruvchan xarajat doimiy xarajatga teng bo‘lsaa } Quyidagi tengliklardan qaysi biri to‘g‘ri hisoblanadi? {= buxgalterlik foyda-noaniq xarajatlar=iqtisodiy foyd ~ iqtisodiy foyda-buxgalterlik foyda=aniq xarajatlar. ~ buxgalterlik xarajatlari+ iqtisodiy xarajatlar= normal foyd ~ iqtisodiy foyda-noaniq xarajatlar=buxgalterlik foyd } Korxona mahsulotining tannarxi va uning foydasi kabi ko’rsatkichlarni iqtisodiyotning qaysi kursi o’rganaadi: {= mikroiqtisodiyot ~ buxgalteriya hisobi ~ xalqaro moliya ~ makroiqtisodiyot } Asosiy kapital sirasiga nimalar kiradi: {= texnika va texnologiyalar ~ davlat obligatsiyalari ~ tashkilot kassasidagi qoldiq pullar ~ tashkilotning hisobida mavjud bo‘lgan mablag‘ } Firmaning chekli xarajatlari: {= uning minimum qiymatida ortacha xarajatlarga teng bo’ladi ~ umumiy xarajatlarni ko’paytiradi ~ doimo oshib boradi ~ agar umumiy xarajatlarni oshirsa, ijobiy hisoblanadi } Mukammal raqobatlashgan bozorga yaqin holat kuzatiladigan bozor: {= Bug‘doy bozori; ~ Yengil avtomobillar bozori; ~ Qalamlar bozori ~ Xizmatlar bozori; } Agar mahsulotning bahosi ishlab chiqarish uchun sarflanayotgan o‘rtacha umumiy xarajatlarni qoplamaydigan bo‘lsa, u holda firma: {= Mahsulot ishlab chiqarish hajmini narx o‘rtacha o‘zgaruvchan xarajatdan katta bo‘lgani holda,narx chekli xarajatga tengligi ta’minlanguncha tanlash kerak; ~ Ishlab chiqarishni zudlik bilan to‘xtashi kerak; ~ Yangi texnologiyani tanlash kerak; ~ Ustama xarajatlarni qisqartirish lozim } O‘rtacha xarajatlar chizig‘i egri talab chizig‘i bilan kesishganda qanday holat yuz beradi? {= Firma normal foyda olish holatida bo‘ladi; ~ Foyda maksimal bo‘ladi; ~ Normal foyda nolga teng bo‘ladi; ~ Buxgalterlik foyda nolga teng bo‘ladi; } Odatda, monopolistning chekli xarajati mahsulotning narxidan past bo‘ladi, chunki: {= Narx chekli daromaddan yuqori.; ~ Narx chekli daromaddan pastdir.; ~ Chekli xarajat o‘rtacha xarajatlardan past. ~ Chekli xarajat o‘rtacha xarajatdan yuqoridir.; } Mukammal raqobatlashgan bozorning kamchiliklari hisoblanadi: {= Ilmiy-izlanish va tajriba-konstruktorlik harajatlarining past darajasi ~ Ishlab chiqarish hajmining kamligi ~ Reklama harajatlarining yuqori darajasi; ~ Narxning beqarorligi; } Qaysi bozorda chekli daromad bozor narxiga teng bo‘ladi? {= Raqobatlashgan bozorda ~ Raqobatlashgan monopoliyada. ~ Sof monopoliyada. ~ Oligopoliyada } Agar monopolist foydani chekli daromad,chekli xarajat,o‘rtacha xarajatlar tengligini ta’minlaganda maksimallashtiradigan bo‘lsa, u holda iqtisodiy foyda: {= Nolga teng bo‘ladi; ~ Manfiy bo‘ladi. ~ Musbat bo‘ladi; ~ Ham musbat ham manfiy bo‘ladi; } Quyidagilardan qaysi biri monopoliyani vujudga keltirmaydi {= bitta tovar manbai ustidan nazorat ~ avtorlik huquqi ~ Litsenziyalar ~ bozorda ko’pgina orinbosarlari mavjud bo’lgan tovarlarni ishlab chiqarish va sotish } Qizil atirgullar bozori quyidagi bozor turiga kiradi: {= monopol bozor ~ erkin raqobat bozori ~ monopolistik raqobat bozori ~ kartel } Raqobatlashuvchi firmadan farqli o‘laroq monopolist: {= berilgan bozor talabi doirasida maksimal foydani ta’minlaydigan mahsulot ishlab chiqarish hajmi va bahosini tanlay oladi ~ o‘z foydasini maksimallashtirish maqsadida chekli xarajatlarini chekli daromadga teng holatda ushlab turadi ~ istagan hajmda mahsulot ishlab chiqaradi va uni xohlagan narxda sota olish imkoniyatiga ega ~ o‘z mahsulotiga istagan bahoni qo‘ya oladi } Agar monopolist foydani chekli daromad,chekli xarajat,o‘rtacha xarajatlar tengligini ta’minlaganda maksimallashtiradigan bo‘lsaa, u holda iqtisodiy foyda: {= nolga teng bo‘ladi ~ musbat bo‘ladi. ~ manfiy bo‘ladi. ~ ham musbat ham manfiy bo‘ladi } Quyidagilardan qaysi biri tabiiy monopoliya hisoblanadi? {= toshkent metropoliteni ~ ibm – kompaniyasi ~ “sharq” nashriyoti ~ opek – xalqaro neft karteli } Monopolist foydani maksimallashtirishga harakat qilayotgan o‘z mahsuloti bahosini pasaytiradi, agar: {= chekli daromad chekli xarajatlardan yuqori bo‘lsa ~ o‘rtacha xarajatlar pasaysa ~ chekli daromad o‘zgaruvchan xarajatlarga teng bo‘lsa ~ o‘rtacha xarajatlar kupaysa } Agar resurs taklifi mutloq noelastik bo’lsa, iqtisodiy renta: {= resurs narxiga teng bo’ladi ~ nolga teng bo’ladi ~ resurs uchun to’lov miqdoriga teng bo’ladi ~ noldan katta bo’ladi } Sof monopoliya va raqobatlashgan bozorning uxshash jihatlarini ko‘rsating: {= bozorda xaridorlar ko‘pchilikni tashkil etadi ~ xar xil tovarlarni ishlab chiqarishadi ~ har qaysi firma gorizontal talabga duch kelishadi ~
} Boshqa sharoitlar o‘zgarmas bo‘lgan sharoitda yer rentasi o‘sib boradi, agar: {= yerga bo‘lgan talab oshsa ~ yer narxi arzonlashs ~ yer taklifi ko‘pays ~ yerga bo‘lgan talab qisqarsa } Mikroiqtisodiyot fanida iqtisodiy umumlashtirilgan faktlarga asoslangan bo’lsa unda tahlilning bunday usuli: {= deduktiv usul ~ iqtisodiy-matematik usul ~ induktiv usul ~ matematik modellashtirish usuli } Agar tarmoq uchun Xerfindal-Xirshman indeksi yuqori bo’lsa, tarmoq uchun Lerner indeksi qanday bo’ladi? {= yuqori ~ nolga teng ~ birga teng ~ past bo’ladi } Subekt o‘z pul mablag‘ini davlat qimmatli qog‘ozlarini sotib olishga sarflaydi, agar: {= foiz stavka hozirgiga qaraganda ancha tushadigan bo‘lsa ~ foiz stavka hozirgiga qaraganda yetarli darajada ko‘tariladigan bo‘lsa ~ foiz stavka dastlabida ko‘tarilib, so‘ngra tushadigan bo‘lsa ~ d.foiz stavka o‘zgarmaydigan bo‘lsa } Foydani maksimallashtirishga harakat qilayotgan monopolist o‘z mahsulotining narxini pasaytiradi, agar: {= chekli daromad chekli xarajatdan katta bo‘lsa ~ reklama xarajatlari ko‘payib ketsa ~ o‘rtacha xarajatlar tushib borsa ~ chekli daromad chekli xarajatga teng bo‘lsa } Foiz stavkaning ko‘tarilishi: {= zayom mablag‘lari taklifi hajmini oshiradi ~ zayom mablag‘lari taklifini ko‘paytiradi ~
~ zayom mablag‘lariga bo‘lgan talabni oshiradi } Monopolist qachon iqtisodiy foyda ko’radi? {= uzoq muddatli oraliqda ham, qisqa muddatli oraliqda ham faqat qisqa muddatli oraliqda ~ faqat uzoq muddatli oraliqda ~ hech qachon ~ faqat qisqa muddatli oraliqda } Yer mulkdorlari umuman rentaga ega bo‘lmasliklari mumkin, agar: {= egri taklif chizig‘i egri talab chizig‘idan o‘ngda joylashs ~ yer uchastkasiga bo‘lgan talab va taklif o‘zaro bir-biri bilan kesishs ~ yer resurslari taklifi mutloq noelastik. ~ yer solig‘i mavjud bo‘lsa } Quyida keltirilganlardan qaysi biri sohada raqobatninig yo’qligidan dalolat beradi? {= boshqa firmalar ushbu sohaga "kirish" imkoniyatiga ega bo’lmasa ~ ushbu sohadagi firmalar ishlab chiqarishni kengaytirish imkoniyatiga ega bo’lmasa ~ iqtisodiyotdagi foyda darajasi normadagidan past bo’lsa ~ sohada mehnatga haq to’lash davlatdagi o’rtacha haq to’lash darajasidan pastroq darajada bo’lsa } Ko’pgina kamchiliklari bo’lgan baho mexanizmi iqror qilib bo’lmaydigan yagona ustunlikka ega: {= resurslarni samarali taqsimlashda ifodalanadi ~ bozordagi hamma agentlarga shaxsiy erkinlik berishda ifodalanadi ~ daromadni teng taqsimlashda ifodalanadi ~ iqtisodiyotni barqaror rivojlantirishda ifodalanadi } Qaysi hollarda firma iste’molchi ortiqchaligini to‘liq egallashi mumkin? {= narx diskrinimatsiyasini qo‘llaganda ~ monopollashgan bozor sharoitida ~ chekli daromad va chekli xarajatlar o‘rtasida farqni maksimallashtiradigan bo‘lsa ~ yalpi foydani maksimallashtirsa } Odatda, monopolistning chekli xarajati mahsulotning narxidan past bo‘ladi, chunki: {= narx chekli daromaddan yuqori ~ narx chekli daromaddan pastdir. ~
~ chekli xarajat o‘rtacha xarajatdan yuqoridir } Qaysi hollarda firma iste’molchi ortiqchaligini to‘liq egallashi mumkin {= Narx diskrinimatsiyasini qo‘llaganda ~ Monopollashgan bozor sharoitida ~ Chekli daromad va chekli xarajatlar o‘rtasida farqni maksimallashtiradigan bo‘lsa ~ Yalpi foydani maksimallashtirsa } Foydani maksimallashtirishga harakat qilayotgan monopolist o‘z mahsulotining narxini pasaytiradi, agar: {= Chekli daromad chekli xarajatdan katta bo‘lsa.. ~ O‘rtacha xarajatlar tushib borsa. ~ Reklama xarajatlari ko‘payib ketsa. ~ Chekli daromad chekli xarajatga teng bo‘lsa.. } Qaysi hollarda monopolist foydani maksimallashtirishga erishishi mumkin? {= Chekli daromad chekli xarajatga teng bo‘lganda. ~ Chekli xarajatlar mahsulotning narxiga teng bo‘lganda. ~ Chekli xarajat umumiy xarajatga teng bo‘lganda. ~ Chekli daromad umumiy xarajatga teng bo‘lganda. } Maksimal foydani ko‘zlab xarakat qilayotgan firma qo‘shimcha ishchilarni yollaydi, agar: {= Pul ko‘rinishidagi mehnatning chekli mahsuloti ish xaqidan yuqori bo‘lsa. ~ Umumiy tushum umumiy xarajatdan past bo‘lsa. ~ Qiymat ko‘rinishidagi chekli mahsulotning miqdori pasayganda. ~ Qiymat ko‘rinishidagi chekli mahsulotning miqdori ko‘tarilganda. } Quyidagi tenliklardan qaysi biri bajarilguncha monopolist firma qo‘shimcha ishchilarni yollayveradi: {= Chekli daromadning mehnatning chekli mahsulotiga ko‘paytmasi ish haqiga teng bo‘lsa ~ Narxni mehnatning chekli mahsulotiga ko‘paytmasining ish haqiga nisbati ~ Narxning ish haqiga nisbati mehnatning chekli mahsulotiga teng bo‘lsa ~ Chekli daromadning mehnatning chekli mahsulotiga nisbati ish haqiga teng bo‘lsa } Ish xaqi stavkasi ko‘tarilganda: {= Bandlik qisqaradi, agar mehnatga bo‘lgan talab elastik bo‘lsa. ~ Bandlik qisqaradi, agar mehnatga bo‘lgan talab mutloq noelastik bo‘lsa. ~
~ Bandlik miqdori oshadi, agar mehnatga bo‘lgan talab noelastik bo‘lsa. } Maksimal foyda olishni koz‘layotgan firmaning ish xaqi stavkasi qiymat ko‘rinishidagi mehnatning chekli mahsulotga teng bo‘lmaydi, agar: {= Mehnat bozorida firma monopsonistik mavqega ega bo‘lsa. ~ Firma mahsulotlar bozorida monopolistik mavqega ega bo‘lsa. ~ Ishchilar kasaba uyushmaga birlashgan bo‘lsa. ~ Ishchilar kasaba uyushmaga birlashmagan bo‘lsa. } Boshqa sharoitlar o‘zgarmas bo‘lgan sharoitda, mehnatga bo‘lgan talab elastikligi kichik bo‘ladi, agar ushbu mahsulotga bo‘lgan talab {= Noelastik bo‘lsa. ~ Elastik bo‘lsa. ~ Birlik elastik bo‘lsa. ~ Mutloq elastik bo‘lsa. } Quyidagi qayd etilganlarda qaysi biri mehnatga bo‘lgan talabga ta’sir ko‘rsatmaydi? {= Inflyatsiya natijasida sodir bo‘lgan nominal ish xaqining o‘zgarishi. ~ Yakunlangan mahsulotga bo‘lgan talab. ~ Ishlab chiqarish texnologiyasi. ~ Mehnatning chekli mahsuloti bilan boshqa resurslarning chekli mahsuloti o‘rtasidagi munosabat. } Mehnatga bo‘lgan talab elastikligi yuqori bo‘lsa: {= Tayyor mahsulotning narxga bog‘liq talab elastikligi yuqori bo‘ladi ~ Firma harajatlari tarkibida mehnat harajatlari kamayadi ~ Tayyor mahsulot narxi arzon bo‘ladi ~ Mazkur ishlab chiqarish jarayonida mehnatni kapital bilan almashtirish imkoniyati cheklanadi } Mehnatga bo’lgan talab elastikligi yuqori bo’lsa: {= tayor mahsulot narxi arzon bo’ladi ~ firmaning xarajatlarida mehnat xarajatlarining ulushi kamayadi ~ tayor mahsulotning narxga bo’g’liq talab elastikligi yoqori bo’ladi ~ mabjud ishlab chiqarish jarayonida mehnatni kapitalga almashtirish imkoniyati ramayadi } Boshqa sharoitlar o‘zgarmas bo‘lgan sharoitda yer rentasi o‘sib boradi, agar: {= Yerga bo‘lgan talab oshsa. ~
~ Yer taklifi ko‘paysa. ~ Yerga bo‘lgan talab qisqarsa. } Agar nominal foiz stavkasi 10 foizni, inflyatsiya darajasi yiliga 4 foizni tashkil etsa, u holda real foiz stavkasi: {= 0,06 ~ 0,14 ~ 2.5% ~ -6% ni tashkil etadi. } Subyekt o‘z pul mablag‘ini davlat qimmatli qog‘ozlarini sotib olishga sarflaydi, agar: {= Foiz stavka hozirgiga qaraganda ancha tushadigan bo‘lsa. ~ Foiz stavka hozirgiga qaraganda yetarli darajada ko‘tariladigan bo‘lsa. ~ Foiz stavka dastlabida ko‘tarilib, so‘ngra tushadigan bo‘lsa. ~ Foiz stavka o‘zgarmaydigan bo‘lsa. } Foiz stavkasini oshirganda: {= Loyihaning ichki iqoplash normasi foiz stavkaga bog‘liq emas ~ Loyihaning ichki qoplash normasi oshib boradi ~ Yetishtirilgan qishloq xo`jalik mahsulotini sotish; ~ Loyihaning ichki qoplash normasi kamayadi } Asosiy kapital sirasiga nimalar kiradi: {= Texnika va texnologiyalar ~ Tashkilotning hisobida mavjud bo‘lgan mablag‘i ~ Davlat obligatsiyalari ~ Tashkilot kassasidagi qoldiq pullar } Asosiy kapital sirasiga nimalar kiradi {= texnika va texnologiyalar ~ tashkilotning hisobida mavjud bo’lgan mablag’i ~ davlat obligatsiyalari ~ tashkilot kassasidagi qoldiq pullar } Agar jamiyatda ishlab chiqarish resurslari ko‘paysa, u holda: {= iqtisodiyot tovar va xizmatlar ishlab chiqarishini ko‘paytirish imkoniga ega bo‘ladi ~
~ ishlab chiqarish texnologiyasi yaxshilanadi ~ hayot kechirish farovonligi oshadi } Agar resurs taklifi mutloq noelastik bo’lsa, iqtisodiy renta: {= resurs narxiga teng bo’ladi ~ nolga teng bo’ladi ~ resurs uchun to’lov miqdoriga teng bo’ladi ~ noldan katta bo’ladi } Yer narxi quyidagilarga bog’liq: {= yuqoridagi barcha omillar yer narxiga ta’sir qiladi yillik renta hajmiga ~ bank foiz stavkasiga ~ yer sotib oluvchining alternativ daromad hajmiga bog’liq ~ yillik renta hajmiga } Quyida keltirilganlardan qaysi biri ijtimoiy ne’matga taaluqli emas? {= Elektr energiY. ~ MilitsiY. ~ Mamlakat mudofaasi. ~ Suv bosishidan himoY. } Mulkka egalik huquqi nazariyasining asoschisi : {= R. Kouz ~ A.Smit ~ S. Peyovich ~ O. Uilyamson } Atrof-muhitni zararlash huquqining taklif egri chizig‘i: {= Mutloq elastik bo‘lmagan ~ Mutloq elastik ~ Manfiy egiluvchanlikka ega ~ Musbat egiluvchanlikka ega } Tartibga solinadigan soliqlar tamoyili kim tomonidan taklif qilingan: {= F. Fon Xayek ~
~ J.M.Keyns ~ R. Kouz } Dastlabki makroiqtisodiy tahlil elementlari qo’llangan jadval nomini belgilang? {= Kene jadvali ~ Mid jadvali ~ Paashe jadvali ~ Ouken jadvali } “Makroiqtisodiyot” fanining asoschisi kim? {= J.Keyns ~ A.Ouken ~ R.Solou ~ M.Fridmen } Makroiqtisodiyotda agregatlash bu - …. . {= umumlashtirish ~ qiyoslash ~ bashorat ~ takrorlash } Makroiqtisodiyotda “daromadlar-xarajatlar” va “resurslar-mahsulotlar” oqimini ifodalovchi model nima deb ataladi? {= Doiraviy aylanish modeli ~ Iqtisodiy qiyinchiliklar modeli ~ Iqtisodiy spiral modeli ~ Davriy rivojlanish modeli } “Ish bilan bandlilik, foiz va pulning umumiy nazariyasi” asarini kim yozgan? {= J.Keyns ~ K.Marks ~ J.Sey ~ A.Pigu } YaIMni hisoblashning nechta usuli bor? {= 3 ~
~ 5 ~ 2 } Qaysi usulda hisoblangan YaIMda yakuniy tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarishning turli bosqichlarida qо‘shilgan qiymatlar yig‘indisi hisoblanadi? {= ishlab chiqarish usulida ~ taqsimot usulida ~ daromadlar usulida ~ xarajatlar usulida } Tovar va xizmatlarning davlat xaridiga (G) qaysi turdagi xarajatlar kiritilmaydi? {= davlatning transfert to’lovlari ~ boshqaruv xarajatlari ~ mudofa xarajatlari ~ davlat korxonalarida tо‘lanadigan ish haqi } Mamlakatning import va eksport operatsiyalari bо‘yicha xarajatlar о‘rtasidagi farq nima deb ataladi? {= sof eksport ~ profitsit ~ defitsit ~ restessiya } Iste’mol, investitsiya, davlat xaridi va sof eksport xarajatlari yig‘indisi nimaga teng? {= YaIM ~ SIM ~ Xn ~ MD } SIM nimaga teng? {= YaIMdan amortizatsiya xarajatlari ayirmasiga ~ MDdan YaIMning ayirmasiga ~ MDdan amortizatsiya xarajatlari ayirmasiga ~ MD va amortizatsiya xarajatlari yig’indisiga } SMD nimaga teng? {= YaMDdan amortizatsiya xarajatlari ayirmasiga ~
~ YaIM va amortizatsiya xarajatlari yig’indisiga ~ MD va iste’mol xarajatlari yig’indisiga } Shaxsiy tasarrufdagi daromad nimaga teng? {= iste’mol va jamg’armaning yig’indisiga ~ investitsiya va jamg’armaning yig’indisiga ~ Iste’mol va amortizatsiya o’rtasidagi farqqa ~ Amortizatsiyа va jamg’armaning ayirmasiga } Davlat jamg‘armalari 0 dan kichik bo’lsa nima deyiladi? {= defitsit ~ profitsit ~ muvozanatlashgan ~ rejalashtirilgan } Davlat jamg‘armalari 0 ga teng bo’lsa nima deyiladi? {= muvozanatlashgan ~ rejalashtirilmagan ~ defitsit ~ profitsit } Fisher indeksi nimani ifodalaydi? {= baho indeksini ~ ishsizlik darajasini ~ investitsion lagni ~ bozor holatini } Paashe indeksi nima uchun hisoblanadi? {= inflyatsiya darajasini aniqlash ~ ishsizlik darajasini aniqlash ~ sof foydani aniqlash ~ foiz stavkasini aniqlash } Laspeyres indeksi nima uchun xisoblanadi? {= inflyatsiya darajasini aniqlash ~
~ sof foydani aniqlash ~ foiz stavkasini aniqlash } Deflyatorni xisoblashni kim fanga kiritgan? {= Paashe ~ Laspeyres ~ Ouken ~ Fisher } INIni xisoblashni kim fanga kiritgan? {= Laspeyres ~ Ouken ~ Fisher ~ Paashe } YaIM inflyatsiya darajasini xisobga olinganda qanday nomlanadi? {= real YaIM ~ nominal YaIM ~ MD ~ YaMTD } YaIM inflyatsiya darajasini xisobga olinmaganda qanday nomlanadi? {= nominal YaIM ~ MD ~ YaMTD ~ real YaIM } Ishlab chiqarish, bandlilik va inflyatsiya darajasining davriy tebranishga …………………deyiladi. {= iqtisodiy davr (sikl)lar ~ iqtisodiy inqirozlar ~ iqtisodiy turg’unlik ~ iqtisodiy yuksalish } Iqtisodiy davr (sikl)lar necha bosqichdan iborat? {= 4 ~
~ 2 ~ 6 } ………….– bu, ishchi kuchining bir qismi bо‘lib, ijtimoiy ishlab chiqarishda band bо‘lmagan, lekin ishlashni hohlovchi va faol ish qidirayotgan aholidir {= Ishsizlar ~ Korxonalar ~ Uy xo’jaliklari ~ Emigrantlar } Ishsizlik indeksi qanday topiladi? {= ishsizlar sonini ishchi kuchi soniga taqsimlab ~ ishchi kuchi sonini ishsizlar soniga taqsimlab ~ umumiy aholi sonini ishchi kuchi soniga taqsimlab ~ ishsizlar sonini umumiy aholi sonidan ayirib } Ish qidirayotgan yoki yaqin vaqtlar ichida ish bilan ta’minlanishni kutayotgan ishchi kuchi qaysi tur ishsizlikka kiradi? {= Friksion ishsizlikka ~ Tarkibiy ishsizlikka ~ Davriy ishsizlikka ~ Mavsumiy ishsizlikka } Ishlab chiqarish strukturasining о‘zgarishi natijasida ishchi kuchiga talab tarkibining о‘zgarishi va oqibatda ishsiz qolganlar qaysi tur ishsizlikka kiradi? {= Tarkibiy ishsizlikka ~ Mavsumiy ishsizlikka ~ Friksion ishsizlikka ~ Davriy ishsizlikka } Asosan ishlab chiqarishning pasayishi natijasida ishchi kuchiga bо‘lgan talabning kamayishidan paydo bо‘ladigan ishsizlik qanday ataladi? {= Davriy ishsizlik ~ Friksion ishsizlik ~ Mavsumiy ishsizlik ~ Tarkibiy ishsizlik } Barcha mavjud resurslardan tо‘liq foydalanish yoki ishsizlikning tabiiy darajasi holatida iqtisodiyotda yaratilishi mumkin bо‘lgan mahsulot hajmini iqtisodiyotning ……………… deb ataladi {= ishlab chiqarish potensiali ~ ishlab chiqarish xarajatlari ~ ishlab chiqarish daromadlari ~ ishlab chiqarish uzilishi } Ishsizlik darajasi va YaIM uzilishi о‘rtasidagi miqdoriy nisbatni qaysi iqtisodchi olim matematik holda isbotlab bergan? {= A.Ouken ~ J.Keyns ~ V.Leontev ~ D.Ricardo } A.Ouken qonuniga ko’ra, davriy ishsizlik 1 foizni tashkil etsa, milliy iqtisodiyot YaIMni necha foizga kam yaratadi? {= 2,5 ~ 2 ~ 3,5 ~ 3 } Inflyatsiya so’zining lug’aviy ma’nosi nima? {= shishish ~ qayrilish ~ kamayish ~ pasayish } Ma’lum davr mobaynida mamlakatda baholar о‘rtacha (umumiy) darajasining barqaror о‘sishi, pulning xarid qobiliyatini uzoq muddatli pasayishi nima deb ataladi? {= inflyatsiya ~ adaptatsiya ~ konsignatsiya ~ deflyatsiya } Qaysi usul narxlarning barqaror о‘sishi sharoitida inflyatsiya darajasi necha yilda ikki baravarga oshishini aniqlash imkonini beradi? {= 70-miqdor qoidasi ~ Iste’mol narxlari indeksi ~
~ Fisher indeksi } Iqtisodiyotda talab keskin oshib ketishi va uni ishlab chiqarishning real hajmi bilan qondirish mumkin bо‘lmay qolgan sharoitlarda kelib chiqadigan inflyatsiya turini belgilang? {= Talab inflyatsiyasi ~ Taklif inflyatsiyasi ~ Kutilayotgan inflyatsiya ~ Kutilmagan inflyatsiya } Giperinflyatsiyaning rasmiy mezoni qaysi iqtisodchi olim tomonidan kiritilgan? {= F.Kegan ~ J.Keyns ~ A.Marshal ~ T.Maltus } Ishsizlik va inflyatsiya kо‘rsatkichlari о‘rtasidagi о‘zaro bog‘liqlikni qaysi chiziq ifodalaydi? {= Fillips egri chizig’i ~ Lorens egri chizig’i ~ Pigu egri chizig’i ~ Xansen egri chizig’i } …………… – baholar umumiy darajasini barqarorlashtirish, inflyatsion keskinlikni yumshatishga yо‘naltirilgan makroiqtisodiy siyosat {= Aksilinflyatsiya siyosati ~ Adaptatsiya siyosati ~ Deformatsiya siyosati ~ Graduallash siyosati } Daromadlarning va baholarning nominal darajalarini о‘zgartirmagan holda eski pullarni belgilangan nisbatda yangisiga almashtirishtirish nima deb ataladi? {= Karaxt qilib davolash ~ Graduallash ~ Adaptatsiya ~ Demping } Monetaristlar tomonidan taklif qilinayotgan aksilinflyatsiya siyosatiya’ni inflyatsiya sur’atlarini asta sekinlik bilan pasaytirib borish qanday ataladi? {=
~ Demping ~ Adaptatsiya ~ Karaxt qilib davolash } ……….. shuni bildiradiki, yalpi talabning egri chiziq bо‘yicha surilishi narxlar darajasi о‘zgarishining foiz stavkasiga bо‘lgan ta’siriga bog‘liq. {= Foiz stavkasi samarasi ~ Import xaridlar samarasi ~ Real kassa qoldiqlari samarasi ~ Boylik samarasi } ………………. shuni bildiradiki, narxlar darajasining oshishi, jamg‘arilgan moliyaviy aktivlar (omonatlar, obligatsiyalar) real xarid qobiliyatini pasaytirib yuboradi. {= Boylik samarasi yoki real kassa qoldiqlari samarasi ~ Foiz stavkasi samarasi ~ Import xaridlar samarasi ~ Eksport samarasi } ………………………. shuni bildiradiki, biror mamlakatda tovar va xizmatlarning ichki narxlari tashqi narxlarga nisbatan oshib borsa, shu mamlakatda ishlab chiqarilayotgan tovar va xizmatlarga talab kamayadi va о‘z navbatida shu mamlakatda import mahsulotlarga bо‘lgan talab oshadi. {= Import xaridlar samarasi ~ Foiz stavkasi samarasi ~ Boylik samarasi ~ Import xaridlar samarasi } Qaysi model umumiy makroiqtisodiy muvozanat modeli bо‘lib, milliy bozorni qisqa va uzoq muddatga tahlil qilish imkonini beradi? {= AD-AS modeli ~ Ouken modeli ~ IS-LM modeli ~ Akselerator modeli } Ixtiyordagi yoki shaxsiy tasarrufdagi daromad nimaga teng? {= Iste’mol va jamg’arma yig’indisiga ~ Daromad va jamg’arma ayirmasiga ~ Daromad va jamg’arma yig’indisiga ~
} Iste’molga о‘rtacha moyillik deganda …………………. tushuniladi {= tasarrufidagi daromaddagi iste’mol xarajatlarining ulushi ~ tasarrufidagi daromaddagi jamg’armaning ulushi ~ iste’mol va jamg’armaning ayirmasi ~ iste’mol va jamg’armaning yig’indisi } Hali buyumlashmagan, lekin ishlab chiqarish vositalariga qо‘yilgan kapital nima deyiladi? {= Investitsiya ~ Daromad ~ Iste’mol ~ Transfert } Investitsiyalar hajmining YaIM yoki daromadlar darajasiga bog‘liqligini qaysi model aks ettiradi? {= Akselerator modeli ~ AD-AS modeli ~ IS-LM modeli ~ Kembridj modeli } Qaysi nazariyaga ko’ra bozor mexanizmi yalpi talab va yalpi taklif muvozanatini doimiy barqaror ushlab tura olmasligi e’tirof etiladi? {= Keyns nazariyasida ~ Klassik nazariyada ~ Maltus nazariyasida ~ Xansen nazariyasida } “Daromadlar - xarajatlar” modeli – …… {= Keyns xochi ~ Kuznets topishmog’i ~ Fesher samarasi ~ Likvidlilik tuzog’i } Yalpi talabning yetishmasligi iqtisodiyotga qanday ta’sir kо‘rsatadi? {= depressiv ~ progressiv ~ ta’siri yo’q ~
} …………… - iqtisodiy beqarorlik omili hisoblanadi. {= Multiplikator ~ Akselerator ~ Baho shoki ~ Soliq stavkasi } Iqtisodiy tebranishlar darajasini kuchaytiruvchi omil nima? {= Multiplikator ~ Akselerator ~ Baho shoki ~ Soliq stavkasi } YaIMni tо‘liq bandlilikning noinflyatsion darajasiga qadar о‘stirish uchun jami talab (jami xarajatlar) kо‘paytirilishi zarur bо‘lgan miqdor ……………….. uzilish deyiladi. {= retsession ~ inflyatsion ~ stagnatsion ~ investitsion } Undan qutilish yо‘li bilan foydalanish mumkin bо‘lgan yagona tovar bu - ….. . {= Pul ~ Avtomobil ~ Turar-joy ~ Qimmatli qog’oz } Pulning likvidliligi deganda nimani tushunasiz? {= Almashish qobiliyatini ~ Jamg’arilish xususiyatini ~ Qiymat o’lchoviligi ~ Jahon puli ekanligini } Bank tizimidan tashqaridagi naqd pullar va zarur bо‘lganda iqtisodiy agentlar bitimlar uchun ishlatishi mumkin bо‘lgan depozitlar yig’indisi qanday ataladi? {= Pul taklifi deyiladi ~ Pulga talab deyiladi ~
~ Pul emissiyasi deyiladi } Pul taklifining pul bazasiga nisbati nima? {= pul multiplikatori ~ pul taklifi ~ pul bazasi ~ depozit } Pul bozorida muvozanat nuqtani nima belgilaydi? {= foiz stavkasi ~ soliq stavkasi ~ depozitlar miqdori ~ pul agregatlari } ……………. – bu, pul yoki natura kо‘rinishidagi yordam turi bо‘lib, byudjet va byudjetdan tashqari fondlardan kо‘rsatiladi. {= subsidiyalar ~ dotatsiyalar ~ subvensiyalar ~ transfertlar } Progressiv soliq stavkasining mohiyati? {= o’suvchi ~ kamayuvchi ~ o’zgarmas ~ 0 ga teng } Regressiv soliq stavkasining mohiyati? {= kamayuvchi ~ o’zgarmas ~ 0 ga teng ~ o’suvchi } …………. deganda noinflyatsion YaIM ishlab chiqarish sharoitida iqtisodiyotda tо‘liq bandlilikni, tо‘lov balansining muvozanatini va iqtisodiy о‘sishni ta’minlashga qaratilgan davlat xarajatlari va soliqlarini о‘zgartirishni о‘z ichiga olgan chora tadbirlar tushuniladi. {= Byudjet-soliq siyosati ~
~ Barqarorlashtirish shartlari ~ Taraqqiyot kafolatlari } Qaysi tur soliq stavkasi soliq tizimi multiplikatori samarasini yumshatadi? {= progressiv ~ regressiv ~ mulkdan olinadigan ~ oborotdan olinadigan } Hukumatning bandlik darajasi, ishlab chiqarish hajmi, inflyatsiya sur’atlari va tо‘lov balansi holatini о‘zgartirishga yо‘naltirilgan maxsus qarorlarni qabul qilishi natijasida davlat xarajatlari, soliqlar va davlat byudjeti qoldig‘ini maqsadli о‘zgartirishi ……… deyiladi {= diskret fiskal siyosat ~ nodiskret fiskal siyosat ~ passiv fiskal siyosat ~ aktiv fiskal siyosat } Markaziy bankning bosh maqsadi nimadan iborat? {= valyutaning barqarorligini ta’minlash ~ kredit berishni ta’minlash ~ valyuta kursini belgilash ~ omonatga pul olish ta’minlash } Quyidagilardan qaysi monetar siyosatni hamda valyutani tartibga solish sohasidagi siyosatni shakllantirish, qabul qilish va amalga oshirish bilan shug’ullanadi? {= bank ~ g’aznachilik ~ moliya ~ mahkama } ………………. deganda, tо‘liq bandlik sharoitida YaIMni ishlab chiqarishga inflyatsiyaning ta’sirini kamaytirish yoki bartaraf etish maqsadida muomaladagi pul miqdorini о‘zgartirishga qaratilgan chora-tadbirlar tushuniladi. {= Pul-kredit siyosati ~ Byudjet-soliq siyosati ~ Strategik rejalashtirish ~ Barqaror rivojlanish } Majburiy bank zahirasi meyorini kо‘tarish pul taklifini ……… . {= kamaytiradi ~ ko’paytiradi ~ o’zgartirmaydi ~ aylanishini tezlashtiradi } ……………………….. – Markaziy bank tomonidan davlat obligatsiyalarini (qimmatli qog‘ozlarni) tijorat banklari va aholidan sotib olish va ularga sotish bо‘yicha operatsiyalardir {= Ochiq bozordagi operatsiyalar ~ Majburiy zahiralash nornasi ~ Pul emissiyasi ~ Hisob stavkasi } Pul taklifini oshirishga qaratilgan siyosat nima deyiladi? {= Yumshoq pul-kredit siyosati ~ Qattiq pul-kredit siyosati ~ Soliq siyosati ~ Fiskal siyosat } Pul taklifini kamayrishga qaratilgan siyosat nima deyiladi? {= Qattiq pul-kredit siyosati ~ Yumshoq pul-kredit siyosati ~ Fiskal siyosat ~ Soliq siyosati } Tovar va pul bozorida umumiy muvozanatga erishish shartlari va makroiqtisodiy siyosat tadbirlarining bu ikki bozorga ta’sirini umumlashtirib о‘rganish qaysi model yordamida bajariladi? {= IS-LM modeli ~ AD-AS modeli ~ Domar modeli ~ Xarrod modeli } Yalpi talab funksiyasini belgilovchi iqtisodiy omillarni aniqlash imkonini beruvchi tovar-pul muvozanati modelini qanday nomlanadi? {= IS-LM modeli ~ AD-AS modeli ~ A.Solou modeli ~
Kens xochi va investitsiya funksiyasi grafiklari yordamida nimani keltirib chiqarish mumkin? {= IS-egri chizig’ini ~ LM- egri chizig’ini ~ AD-egri chizig’ini ~ AS-egri chizig’ini } LM-egri chizig’i tenglamasi qanday topiladi? {= pulga talab funksiyasini R va Yga nisbatan echiladi ~ pul taklifi funksiyasini R va Yga nisbatan echiladi ~ pulga talab funksiyasini I va Rga nisbatan echiladi ~ pulga talab funksiyasini I va Yga nisbatan echiladi } Investitsiyalarga talab foiz stakasi о‘zgarishiga ta’sirchan (elastik) bо‘lmagan, masalan investorlar kelajakdagi bozor konyukturasining noaniqligi sababli о‘z investitsiyalari istiqboliga tushkun baho bersalar qanday vaziyat yuzaga keladi? {= Investitsion tuzoq ~ Investitsion tuzoq ~ Retsession uzilish ~ Inflyatsion uzilish } Iqtisodiy о‘sish qо‘shimcha resurslarni jalb etish hisobiga ta’minlansa va jamiyatdagi resurslardan foydalanishning shakllangan о‘rtacha samaradorligi darajasini oshirmasa ……………….. deb ataladi {= ekstensiv iqtisodiy о‘sish ~ intensiv iqtisodiy о‘sish ~ integral iqtisodiy о‘sish ~ progressiv iqtisodiy о‘sish } Kimning modelida yalpi taklif Kobb-Duglasning ishlab chiqarish funksiya bilan ifodalangan? {= Solou modelida ~ IS-LM modelida ~ AD-AS modelida ~ Xarrod modelida } Kimning modelida yalpi taklif Kobb-Duglasning ishlab chiqarish funksiya bilan ifodalangan? {= Solou modelida ~ IS-LM modelida ~
~ Xarrod modelida } A.Lyuis o‘z modelini qaysi mamlakatlar uchun tо‘g‘ri kelmaydi deb hisoblagan? {= industrial bosqichni о‘tgan g‘arbiy mamlakatlar ~ agrar bosqichdagi mamlakatlar ~ savdo-sotiq rivojlangan mamlakatlar ~ yopiq iqtisodiyotga ega mamlakatlar } “Iqtisodiy о‘sishning neoklassik nazariyasi” asarining muallifi kim? {= J.Mid ~ R.Solou ~ D.Ricardo ~ J.Keyns } Kim Kobb-Duglas funksiyasining zamonaviylashtirilgan variantidan foydalanib, barqaror dinamik muvozanat imkoniyati tenglamasini keltirib chiqardi? {= J.Mid ~ R.Solou ~ D.Ricardo ~ J.Keyns } A.Lyuis o‘z modelini qaysi mamlakatlar uchun ishlab chiqqan? {= rivojlanayotgan ~ rivojlanmagan ~ agrarlashgan ~ sanoatlashgan } Mahsulotlarni chet mamlakatlarga chiqarib sotish nima deyiladi? {= Eksport ~ Import ~ Reeksport ~ Reimport } Avval import qilingan va qayta ishlov berilmagan mahsulotni chet elga olib chiqib sotish - ……….. deyiladi. {= reeksport ~
~ eksport ~ reimport } Mutlaq ustunlik nazariyasini kim yaratgan? {= A.Smit ~ J.Keyns ~ J.Sey ~ K.Marks } Xeksher-Olin konsepsiyasiga zid keladigan vaziyat fanda qanday nom oldi? {= ”Leontyev taajjubi” ~ “Tejamkorlik paradoksi” ~ “Oltin qoida” ~ “Daromadlar tengsizligi” } Import va eksport bojlarini joriy qilish tashqi savdoni cheklashning qaysi turiga kiradi? {= ta’rif ~ nota’rif ~ kvotalash ~ litsenziyalash } Kvota nima? {= Miqdoran cheklash ~ Qiymatini cheklash ~ Tarkiban yangilash ~ Qiymatini belgilash } ………… — ma’lum davr mobaynida mamlakat rezidentlari va tashqi dunyo о‘rtasida bо‘ladigan bitimlar statistik qayd qilingan xujjatdir. {= Tо‘lov balansi ~ Kvotalash ~ Xisobot ~ Depo } Aktivlarni sotishdan tushadigan barcha tushumlardan xorijiy aktivlarni sotib olishga qilingan xarajatlar ayirmasi nimani bildiradi? {=
~ Jami xorijiy passivlar ~ Joriy aktivlar xarakati balansi ~ Sof milliy aktivlar } ………………. – bu, milliy rezidentlar tomonidan egallab turilgan xorij aktivlari va xorijliklar egalik qilgan mamlakat aktivlari о‘rtasidagi farq {= Sof xorijiy aktivlar ~ Jami xorijiy aktivlar ~ Sof milliy aktivlar ~ Jami milliy aktivlar } ………. …………….. - bu, xalqaro ayirboshlashning barcha shakllariga xizmat qilishga va ularning samarali rivojlanashini ta’minlashga qaratilgan mamlakatlar о‘rtasidagi valyuta munosabatlarining yig‘indisidir. {= Jahon valyuta tizimi ~ Butunjahon savdo tizimi ~ Dunyo banklari uyushmasi ~ Bazel qo’mitasi } ……………….. – bu, amaldagi kurs bо‘yicha har qanday boshqa xorijiy valyuta erkin va cheklanmagan miqdorda ayirboshlanadigan valyutadir. {= Erkin konvertirlanadigan valyuta ~ Konvertirlanmaydigan valyuta ~ Qisman konvertirlanadigan valyuta ~ To’g’ri kotirovka } …………….. – bu, faqat ba’zi xorijiy valyutalarga almashtiriladigan va xalqaro tо‘lov oborotini qisman qamrab oladigan milliy valyutadir. {= Qisman konvertirlanadigan valyuta ~ Erkin konvertirlanadigan valyuta ~ Konvertirlanmaydigan valyuta ~ Teskari kotirovka } ……………. – bu, bir mamlakat pul birligining boshqa mamlakatlar pul birligida ifodalangan bahosidir {= valyuta kursi ~ konvertatsiya ~ valyuta pariteti ~ valyutaning harid qobiliyati } …………….. kichik ochiq iqtisodiyot modeli bо‘lib qayd qilingan va suzib yuruvchi valyuta kurslari sharoitida iqtisodiy siyosatning turldi kо‘rinishlarini amalga oshirish natijalarini baholash maqsadida qо‘llaniladi. {= Mandell-Fleming modeli ~ IS-LM modeli ~ AD-AS modeli ~ R.Solou modeli } Download 457.39 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|