Muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi olot tuman kasb hunar maktabi

Baholash mezonlari:

t/r	Mazmuni	Baho
1.	Mavzu o`quvchi tomonidan mustaqil ravishda atroflicha to’liq yoritilsa	5
2.	Mavzu o`quvchi tomonidan mustaqil ravishda asosiy fikrlar atroflicha yoritilsa	4
3	Mavzu o`quvchi tomonidan mustaqil ravishda qisman yoritilsa	3
4	Mavzuning ba’zi elementlarini mustaqil ravishda qisman yoritilsa	2
5	Mavzuning yoritilishi yuqoridagi talablar darajasida bo`lmasa	1

(3-ilova)

Xavfsizlikni ta’minlash tamoyillari ko'p. Ulami belgilarga qarab bir necha

klasslaiga ajratish mumkin. Masalan: yo'llantiruvchi, texnik, tashkiliy, boshqaruv.

1. Yo'naltiruvchi;1) Operatorning faolligi; 2) Faoliyatning muruvvatlash (odamiyligi,

muruvvatliligi); 3) Tuzulishning tarlibsizlanishi (destruksiya); 4) Operatorni

almashtirish; 5) Turkumlashlar (klassifikatsiya); 6) Xavflarni yo'qotish; 7) Tartiblash

(sistemalash); 8) Xavfni kamaytirish.

2.Texnik;I) Blokirovkalash; 2) Vakuumlash; 3 )Zichlash (germatizatsiya);4) Masofa bilan himoyalash; 5) Mahkamlash - puxtalash; 6) To'siqlar orqali(ekranlash); 7) ojiz zveno qo‘llash; 8) Siqilgan havo qo'llash; 9) harakatlarni sekinlashtirish.

3. Tashkiliy 1) Vaqt bilan himoyalash; 2) Axborot (ma’lumotlar);3) Zaxiralash: 4) Mos kclmaslik; 5) Me’yorlash; 6) Xodimlar tanlash; 7)Ergonomiklik.4. Boshqaruv:

1) Moslik (адекватность); 2) Nazorat; 3) Qarshi aloqa; 4) Javobgarlik; 5)

Rejalilik: 6) Rag'batlanlirishlar; 7) Samaradorlik; 8) Boshqarish.

Elektr qurilmalarining lok olmaydigan metall qismlarini oldindan nol sim bilan ulab qo'yish nolga ulab muhofaza qilish deb yuritiladi.Muhofazalovchi nol simi elektr manbayi g'altagining neytral qismlarini mustahkam yerga ulash bilan boshlanib uch faza bilan birlikda to'rtinchi nol sim tariqasida butun tarmoq bo'ylab tortib boriladi va iloji boricha ko'proq (ma'lum masofalarda) yerga ulab boriladi.

Elektr qurilmalarini o ‘rnatish qoidalariga asosan muhofazalovchi nol sim ini o'm atilgan havo liniyalari tortilib borilayotgan vaqtda muhofazalovchi nol simi ishchi nol simi bilan qo'shilgan holda, qaytadan yerga ulanadi. har bir qayta ulash qarshiligi 220/127 V kuchlanishlarda 60 Om, 380/220 V kuchlanishlarda 30 Om va 660/380 V kuchlanishlarda 25 Om dan oshmasligi kerak. Hamma qayta ulanishlar qarshiliklarining umumiy

yiglndisi 220/127 V kuchlanishlarda 20 Om, 380/220 V kuchlanishlarda 10 Om va 660/380 V kuchlanishlarda 5 Om dan oshmasligi kerak. Muhofazalovchi o'chirish asbobli bir qancha qisimlardan tashkil topgan boiib, asosan elektr sistemasida biror bir parametrning o'zgarashini sezib, elektr sistemasiga byerilayotgan tokni avtomatik uzuvchi qurilmaga signal byeradi. Bu elementlarning asosiysi qabul qiluvchi qurilma boiib (asosan

qabul qiluvchi qurilma sifati-da rele qo'llaniladi), u elektr sistemasidagi parametr o'zgarishlarini qabul qiladi, agar kelayotgan signal kuchsiz boigan holda uni uchayliruvchi qurilma o'rnatiladi, shuningdek bu sistemaning to'g'ri ishlayotganligini tekshirib turuvchi nazorat asboblari, hamda signal lampalari o'matilishi mumkin.

Avtomatik tokni uzish qismining asosiy vazifasi olingan signalga asoslanib elektr qurilmasini ta’minlayotgan elektr tarmog'ini butunlay uzib qo'yishdan iborat. Avtomatik o'chirish sistemalari juda xilma-xil boiib, u tok parametrlarining o'zgarishiga asoslangan. Masalan elektr qurilmasi korpusida yerga nisbatan xavfli kuchlanish paydo boiishi, doimiy o'zgarmas tok o'zgarishi, nolga nisbatan muntazam kuchlanish va boshqalar.

(4-ilova)

Savol va topshiriqlar:

1.Mashina va mexanizmlarning xavfli zonalari haqida nimalarni bilasiz? .

2.Sanoat korxonalarida ishlatiladigan dastgoh qo'yiladigan xavfsizlikning

umumiy talablari.

3.Sanoat korxonalarini avtomatlashtirish xavfsizlikni ta'minlashning asosi ekanligini

tushintiring.
(5-ilova) Uyga vazifa:O’tilganlarni takrorlash va xavfsizlik tizimlarini yozma ravishda yoritib berish.