Muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi olot tuman kasb hunar maktabi

Asosiy muhofaza qobiqli vositalarga uzoq vaqt elektr kuchlanishlari ta’sirida ishlashi mumkin bolgan va elektr kuchlanishidan muhofaza qilish qobiliyatiga ega bolgan vositalar kiradi. Ular bilan elektr kuchlanishiga ega boigan o'tkazgichlarda elektrni uzmas-dan ishlashga ruxsat etiladi. Bunday vositalarga rezinadan qilingan qolqoplar, dastasi muhofaza qobiqlari bilan jihozlangan elektr asboblari, muhofazalangan shtangalar,

elektr o'lchash asboblari, shuningdek muhofazalangan kuchlanishni o'lchash asboblari kiriti-ladi. Ko'pgina sanoat korxonalarida yog'och, plastmassa, va boshqa shunga

o'xshash materiallarni maydalab yoki to'plab va ba’zibir hollarda ulami yo'nib ishlov berish ishlari amalga oshiriladi. Bu materiallar asosan dielektrik materiallari boiganligi sababli ularda statik elektr zaryadlari yig‘ilish xususiyatiga ega boladi.Stalik elektr zaryadlari dielektrik materiallaming bir-biri bilan ishqalanishi yoki dielektrik materialning metal yuzalari bilan ishqalanishi natijasida ham hosilboiishi mumkin. Bunda hosil boigan elektr zaryadlari agar bu yigllayotgan joy tok o'tkazuvchi boisa va u yerga ulangan boisa, unda u yerga osongina o'tib ketadi. Ammo yigllayotgan joy tok o'tkazmaydigan materialdan tashkil topgan boisa unda yig'ilgan zaryad uzoq vaqt saqlanib turadi va yana

ishqalishlar davom etayotgan boisa, uning miqdori oshaboradi. Mana shu tariqa yig'ilgan elektr zaryadlari statik zaryadlar sifatida taridanadi.Statik eletr zaryadlarining hosil bolish jarayoni nihoyalda murakkab jarayon hisoblanadi. Bunda ishqalanayotgan yuzalardagi elektron va ionlarning qayta jamlanishi natijasida ishqalanayotgan yuzalarda ikki qavatli zaryadlar qatori vujudga keladi va bu qatorlardagi zaryadlar u yoki bu yuzaga o'tib

qoladi va bir xil zaryadlar ko'payaboradi va bu ko'payish bir yuza hajmida bolganligi sababli uning zichligini yuza yoki hajm zichligi deb yuritiladi. Statik elektr zaryadlari faqatgigna qaltiq moddalargagina xos bolmasdan balki elektr o'tkazmaydigan suyuqliklarda ham boladi.

(4-ilova)

Savol va topshiriqlar:

1. 
   Xavfsizlikni ta’minlovchi vositalarga nimalar kiradi?
   

2.Asosiy muhofaza qobiqli vositalarga nimalar kiradi?

3. Mehnat muhofazasi va xavfsizlik texnikasi bo‘yicha o‘qitish hamda targ‘ibot ishlarini olib borish uchun nimalarga e’tibor beriladi?

(5-ilova) Uyga vazifa:O’tilganlarni takrorlash va Asosiy muhofaza qobiqli vositalar haqida yozma ravishda yoritib berish.