Muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi olot tuman kasb hunar maktabi

Radioaktiv nurlarning asosiy manbalari

Radioaktiv nur manbalari	Ta’sir etish joyi	Miqdori, (m.b.er/yil)
		Minimal	Maksimal	O‘rtacha
Atrof-muhitdagi nurlanishlar	Butun tana	30	100 va undan	50
Kosmik nurlar	Butun tana
Yutilgan radionuklidlar	Butun tana	20	200	30
Kaliy-40 izotopi	Miya suyagi	5	15	8
Meditsina:	Muskul	15	25	8
-diagnostika	Barcha tanaga	20	100	40
-terapiya		3
-yadro meditsinasi		2	10
-radioaktiv moddalar		5	30	5
-reaktorlar va turli texnikalar (nur taratuvchi siferblatlar, televizorlar va b.)		0,01	5	6

Elektr maydonining kuchlanishini nazorat qilish PZ-1 asbobi yor-damida amalga oshiriladi. Elektr maydonlaridan himoya qilish uchun turli xil ekranlashtiruvchi qurilmalar va maxsus kiyimlar ishlatiladi. Bunday qurilmalar albatta, yerga ulangan bo‘lishi va ularning yerga ulash qarshiligi 100 От.dan katta bo‘lmasligi talab etiladi. Yuqori chastotali (UVCH) qurilmalarda ishlovchilar har yili bir marta, o‘tа yuqori chastotali (SVCH)

qurilmalarda ishlovchilar har 6 oyda bir marta majburiy tibbiy ko‘rikdan o‘tkaziladi. Bundan tashqari SVCH qurilmalarida ishlovchilarga bir yilda ikki oy dam beriladi.

(4-ilova)

Savol va topshiriqlar:

1.Xavfsizlikni ta’minlovchi vositalarga nimalar kiradi?

2. Zararli nurlanishlardan qanday himoyalanish mumkin?

3. Zararli nurlanishlarning inson organizmiga qanday ta’siri bor?

(5-ilova) Uyga vazifa:O’tilganlarni takrorlash va zararli nurlanishlardan qanday himoyalanish haqida yozma ravishda yoritib berish.
NAZARIY-AMALIY O’QUV MASHG’ULOTINING O’QITISH TEXNOLOGIYASI 15-Mavzu: Meliorativ tizimlarni ishlatishda xavfsizlik talablari
O’quv mashg’ulotining o’qitish texnologiyasi modeli

Vaqt: 80 daqiqa	O’quvchilar soni
O’quv mashg’ulotining shakli va turi	Amaliy
O’quv mashg’uloti rejasi	1. Ishlab chiqarishda havo muhitini sog‘lomlashtirish 2. Zararli changlarni inson sog‘lig‘iga ta’siri hamda ulardan himoyalanish уo‘llari 3. Ishlab chiqarish chiqindilari va zaharli moddalar
O’quv mashg’uloti maqsadi : Ishlab chiqarish chiqindilari haqida umumiy ma’lumot berish.
O`qitish natijasi		Ishlab chiqarish chiqindilari haqida tushunchaga ega bo’ladi.
Pedagogik vazifalar: Yangi mavzu bilan tanishtirish. Mehnat xavfsizligini rasmlar orqali tasavvurini yoritib berish. Mavzuni slayd va ko’rgazmalar asosoida tushuntirish. MX jihozlari bilan tanishtirish.	O’quv faoliyati natijalari: Mavzu yuzasidan berilgan topshiriqlarni ko`rsatadilar, yangiliklarni yozib oladilar Tasniflashda ishtirok etadilar,o’z fikrlarini bayon qiladilar Aytib beradilar Tinglaydilar, topshiriqlarni bajaradilar
O’qitish usullari	ko’rsatma berish, ko’rsatish, kitob bilan ishlash.
O’quv faoliyatini tashkil etish shakli	Ommaviy, jamoaviy, yakka tartibda
O’qitish vositalari	Tarqatma materiallar, kompyuter
O’qitish sharoiti	Maxsus xona
Qayta aloqaning usul va vositalari	Tezkor so’rov, savol-javob, test

O’quv mashg’ulotininig texnologik xaritasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	O’qituvchi	O’quvchi
1-bosqich. O’quv ashg’ulotiga kirish (5 daq)	Tashkiliy qism: O’quvchilarni mashg’ulotga tayyorgarligi va ularning davomatini tekshiramiz.	Mashg’ulotga tayyorlanadilar.
2-bosqich. Asosiy (65 daq)	Tayanch bilimlarni faollashtirish: 1. O’quvchilarni mavzu haqidagi bilimlarini savollar orqali sinab ko’rish. O’quvchilarga savollar beramiz, ularni baholaymiz. (1-ilova) Maqsad va vazifaning belgilanishi: 2 . Mashg’ulotning nomi, rejasi, maqsad va o’qitish natijalar bilan tanishtiramiz. 3. Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan tanishtiramiz. 4. O’quv mashg’ulotida o’quv ishlarini baholash mezoni va ko’rsatkichlari bilan tanishtiramiz. (2-ilova) Ta’lim oluvchilar bilimini faollashtirish: 5. Tezkor so’rov, savol-javob, aqliy hujum va boshqalar orqali bilimlarni faollashtiriladi. Yangi o’quv material bayoni 6. Nazariy mashgulotning rejasi va tuzilishiga muvofiq o’qitish jarayonini tashkil etish bo’yicha harakatlar tartibini bayon etib, asosiy holatlarni yozdiramiz. 7. mavzu bo’yicha asosiy nazariy holatlarni bayon qilamiz. (3-ilova) . Yangi o’quv materialini mustahkamlash: 8. Mustahkamlash uchun savollar beradi (4 -ilova). O’quvchilarni kichik guruhlarga bo’lib, jarayon kichik guruhlarda davom etishini ma’lum qiladi. 9. Guruh ishtirokchilari bajargan ishlarni, topshiriqlarni nazorat qiladi.(2,3,4-ilovalar) Bajarilgan ishlarni tekshiradi, tuzatadi, baholaydi. 10. Mavzuning har bir qismi bo’yicha xulosalar qiladi.Mavzuning kasbiy faoliyatlardagi ahamiyati bilan bog’lab mavzuni yakunlaydi.	Savollarga javob beradilar. Mavzu nomi va rejasini yozib oladilar. Diqqat qiladilar. Savollarga javob beradilar. Savollarga javob beradi. Yozib oladilar. Savollarga javob beradilar. Topshiriqlarni bajaradilar. Tinglaydilar, qo’shimcha savollarga javob beradilar
3-bosqich. Yakuniy (10 daq)	Mashg’ulot yakuni: 1. Faol ishtirok etgan o’quvchilarni baholaymiz va rag’batlantiramiz. Uyga vazifaning berilishi: 2. Kelgusi mashg’ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo’riqnoma beramiz. (5-ilova)	Baholari bilan tanishadilar. Topshiriqni yozib oladilar

(1-ilova)

Mavzu haqidagi bilimlarini savollar orqali sinab ko’rish:

Savollar

1.Elektr toki insonga necha xil usulda ta’sir ko‘rsatadi?

2.Elektr tokining inson tanasiga ta’sirini belgilovchi omillar qaysilar?

3.Xavfsizlikni ta’minlovchi vositalarga nimalar kiradi?

4. Zararli nurlanishlardan qanday himoyalanish mumkin?

5. Zararli nurlanishlarning inson organizmiga qanday ta’siri bor?

6. Elektr tokidan himoya qilish vositalari qanday vositalarga bo‘linadi.

(2-ilova)