Muzaffarova vazira shuxrat qizi samarqand viloyatining botanik tabiat yodgorliklari, biologiyasi va ularni


Download 1.11 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/29
Sana05.01.2022
Hajmi1.11 Mb.
#204070
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   29
Bog'liq
samarqand viloyatining botanik tabiat yodgorliklari biologiyasi va ularni muhofaza etish (1)

Tuproqlari.  O’simliklarning    o’sishi rivojlanishi va boshqa ko’plab biologik  

xususiyatlariga  ular  o’sadigan    muhiti  muhim  ahamiyatga  ega.  O’simliklar 

qoplamining  normal  rivojlanishiga  iqlim  omillari  bilan  bir  qatorda  tuproq  asosiy 

rol o’ynaydi. 

Shularni  hisobga  olgan  holda,  o’rganilayotgan  muhitning  tuproqlari 

to’g’risida aytib o’tish lozim. 

Orografik  qonuniyatlardan  kelib  chiqqan  holda  tog’  va  tog’oldi 

hududlarining  tuproqlari  genetik  jihatdan  farq  qilishi    ularning  turli  balandlik 

pog’onalarida  joylashganligi  bilan  belgilanadi.  Joyning  absolyut  balandligi  oshib  



15 

 

borgan  sari  hududlardagi  havoning  iqlim  rejimi  iliqlashadi,  atmosfera  yog’inlari 



miqdori ortib boradi va o’simlik jamoalarining  almashinuvi  kuzatiladi. 

O’rganilayotgan  hududda  asosan  avtomorfik  bo’z-  tuproq,  qoramtir  bo’z 

tuproq,  malla  bo’z  tuproqlar  tarqalgan.  Bu  tuproqlar  o’rta  tog’  mintaqalari  uchun 

xosdir.  

Adir  mintaqasi  -  Zarafshon  tog’larning  shimoliy  va  janubiy  g’arbiy 

qismlarini  egallab,  dengiz  sathidan  800-1200  metrgacha  bo’lgan  joyni  tashkil 

etgan.  Tuproq  hosil  qiluvchi  gips-lyoss  bo’lib,  uning    mexanik  tarkibi 

maydalashgan  o’rtacha va og’ir shag’allardan  iborat. 

Tuproqning  bu  kabi  tipi  o’ziga  xos  xususiyatlarga  ega  bo’lib,  subtropik 

tabiatni  va  u  o’zining  kelib  chiqishi  va  tarkibi  bilan  boshqalarga  o’xshamaydi. 

Bo’z  tuproqlarni  hosil  bo’lishi  uchun  tuproq  shakllanishidagi  yirik  sikllarning 

kontrastligida  namoyon bo’ladi. 

Efemeroid  o’simliklarning  kuchli  vegetatsiyasi  va  zich  qoplanganligi 

mintaqada  chimli  joylarni  shakllanishida  muhim  ahamiyatga  ega.  O’z  navbatida  

tuproqda  chimni  hosil  bo’lishi  organik    moddalarni  katta  massasini  to’planishiga 

olib  keladi.  Bu  esa  tuproqlarda  mikroorganizmlarning  ham  faoliyatiga  ijobiy  ta’sir 

etib, tuproqdagi minerallar  almasinuvini  yaxshilaydi. 

Zarafshon  tog’laridan  lyossli  qatlamlarida  tipik  bo’z  tuproq  va  qora  bo’z 

tuproq  tarqalgan  bo’lib,  ular  o’z  navbati  bilan  dengiz  sathidan  balandligiga  qarab 

almashinib  turadi. 

   

         



 

 

      




Download 1.11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   29




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling