N. a b d u L l a y e V
Download 272 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- GREK-BAQTRIYA S A N ’ATI
- PARFIYA S A N ’ATI
Qadimgi eron san ’ati E ro n d a m ilo d d a n a w a lg i V I - V m in g in ch i yillarda o d a m la r o rasid a tabaqalanish b o sh la n g a n v a m il. a w a lg i III m in g y illik n in g b o sh la rid a uning ja n u b iy to m o n la rid a d astla b k i davlat b irlash m ala ri p a y d o boMgan. K eyinchalik b u d a v la tla r g o h S h u m e r, g o h A kkad davlatlari tark ib id a, keyinroq esa Bobil ta s a m ifid a yashagan. M il a w a lg i 549-yili esa yangi tashkil e tilg an a h a m o n iy la r d av latig a q o ‘sh ib yuborilgan. Q ad im p a y t larda E ronning shim oliy g ‘arb id a tashkil to p g an M idiya podsholigi, poytax- J1 E kbatani h a m k e y in c h a lik u n in g tark ib ig a kirib, yagona E ro n dav- l a t n in g ajralm as qism iga aylangan. Bu podsholikning asoschisi ah am o n iy lar sulolasidan c h iq q a n K ir II (K ayxusrav II) boMgan. U d astlab E ro n n in g )a n u b i-g ‘a rb id a g i togM ik h u d u d la r d a n b ir in in g h u k m d o r i boM gan. 29 E ra m iz d a n a w a lg i V I asr o ‘rta la rid a n b o sh lab , o ‘z y erlarin i k e n g a y ti- rishga kirishib, d a stla b M id iy a po d sh o lig i, B obil, 0 ‘rta Y e r d engizi h av - zasidagi q a to r y e rlam i bosib olib, davlat ch eg arasin i k en g ay tiig an . U n in g d av o m ch ilari bu d avlat ch eg aralarin i y a n a d a k en g ay tirg a n lar. D o ro I yurishlari n atijasid a b u d avlat chegarasi O rol d e n g iz id a n H in d o k e a n i- g a c h a , K ichik O siyo va M isr y erlarid an X itoy ch eg a ra larig a c h a b o rib yetgan. A h a m o n iy la r davlati o 'z in in g qisqa, lekin e n g g u llag an va k u c h - q u w a tg a to 'lg a n d av rin i e ra m iz d a n a w a lg i V a sr b o sh la rid a k ech irg an . S hu d a v rd a E ro n s a n ’ati va m a d a n iy a ti h a m m isli k o ‘rilm ag an d a ra ja d a ravnaq to p d i. S hu d av rd a h ash am atli saro y lar, m u sta h k a m m a q b a ra la r yuzaga keldi. O ltin va q im m a tb a h o to s h -u in ju lard an nafis u y, ov va jan g b u y u m lari, q u ro l-a sla h a la r ishlandi. Serjilo sopol id ish la r yasaldi, q im m a tb a h o kim xob m a te ria lla rto ‘qildi. H aykaltaroshlik (k o ‘p ro q b o ‘rtm a tasvir ta rz id a ), devoriy s u ra tla m in g nafis yodgorliklari yuzag a keldi. B iz- g ac h a sh u d a v r s a n ’a t y o d g o rlik la rid a n ju d a kam m iq y o sd a n a m u n a la r y etib k elgan, ay rim lari esa tasodifiy p a rc h a la rd a saq lan g an . L ek in , sh u y o d g o rlik lar h a m h a m o n o ‘zlarin in g jo zib asi, ishlanishdagi yuksak m a - h orati b ilan kishilarda kat- ta taassu ro t q o ld irad i. Doro I saroyining marka- Z/y darvozasi. Persepol. Mil. av. V asr). M e ’m o rlik . A h a m o n iy lar davri s a n ’a tid a ham q a d im g i d u n y o n i n g b o s h q a d a v l a t l a r d a b o 'lg a n i singari (m asalan , M isr, O ld O siyo va h. k.), m c ’m o r c h i l i k y c ta k c h i o 'rin n i egalladi. A h a m o niy lar d av rid a k a tta saroy qurilishi rivojlandi. M ilod- d an a w a lg i VI a sm ing 50- y illarid a P a sa rg a d a , m il. av. 5 1 8 -y ili P e rse p o l va m il. av. 521 -y ild a n S uza b arp o ctildi. Bu d a v r s a roy lari n in g o ‘ziga xos to - m o n la ri m c ’m o riy m a j- m u a d a g i a p a d a n a (sh o h q ab u lx o n a si) b o 'lib , u la r 30 |.e d r d a r a x t i y o g ‘o c h - l a r i d a n t a y y o r l a n g a n to ‘sin lar b ila n te k is y o p il- gan. U s tu n la m in g tanligi ( b a z a s i ) q o ‘ n g ‘ i r o q k o 'rin is h id a , te p a q ism i eSa buqa, sh e r, grifon p ro - tom asi (b ir-b irig a o rq a to - n io n i b ila n y o p is h tirilib ishlangan y a rim ju ssa lar) tarzidagi k ap itel b ila n tu - gallangan. B in o n in g m e ’m o r iy bezagi h a m c ’tib o rli. B e zak ishlarida rangli suvoq, to 's in la m in g b o ‘rttirilg an qism lariga ish lan g an turli h a y v o n lam in g sh ak li o ltin ,n qa a 1 q o p lam alar b ilan p a rd o z - langan. S aro y d e v o rla rid a sirlan g an rangli b o ‘rtm a ta sv irla r ish lan g an . Bu se rh ash am va m a h o b a tli saro y larid a d a v r u lu g ‘vorligini aks e ttirish g a , h u k m d o rla m in g k u c h -q u d ra tin i kuylashga h a ra k a t q ilag an lar. B un d ay saroy q o ld iq lari a h a m o n iy la r d a v latin n n g turli paytdagi p o ytaxtlari P asar- gada, P ersepol va S u z a d a sa q la n ib qolgan. P ersepoldagi saroy m ajm u asi tepalik ustiga q u rilg an . U n g a k en g va k o ‘rk am qilib q u rilg an z in a p o y a la r orqali ch iq ilg an . S aroyga 17 m e trli t o ‘rtta u stu n d a n ish lan g an p ro p iley (darvoza) o rq ali o 'tilg a n . D a rv o z a y o n to m o n la rid a esa q a n o tli m u q a d - das h o ‘k izla r h aykali ish lan g a n . S aro y d an ch iq ish to m o n id a h a m m u - qaddas h o ‘k iz la r h aykali b o ‘lib, u la r o d am b o sh li boMgan. Z in a p o y a yon to m o n va d e v o r y u zalari b o ‘rtm a tasvirlar b ilan b ez atilg an b o ‘lib , u n d a sh o h la r h a y o tid a n o lin g an v o q e a la r o ‘z ifodasini to p g a n . Bu s u ra tla rd a shohlar k a ro m a ti va ulugMigini k o ‘rsatishga h ara k at q ilin g an . P ersipol saroy m e ’m o riy m a jm u a sid a a p a d a n a (sh o h q ab u lx o n a si), o m b o rx o n a , yashash va ishlash u c h u n moM jailangan x o n a lar boMgan. A yniqsa, a p a d a n a ta n ta n a li, k o ‘rk a m va g o 'z a l boM gan. U n in g m a y d o n i k a tta boMib (62,5X 62,6 m ), u c h to m o n d a n ikki qavatli ay v o n la r b ilan o ‘ralg an . A y von u c h u n yengil va nafis u s tu n la r ishlatilgan. U la rn in g b alandligi 13,6 m boMgan. U s tu n la m in g k ap itellari b u q a bo sh haykal boMib, u n in g y u zasi esa o ltin p la stin k a la r b ilan q o p la n g an . S a ro y x o n a d e v o rlari, z in a - jung yon to m o n id a g i yuzalarga b o ‘rtm a tasv ir (relyeQ Iar q izil, yashil, ko‘k, sariq ra n g la r b ila n b o ‘yab chiqilgan. B o 'rtm a tasv irlard a s h o h h a- y °ti va faoliyatiga bagM shlangan m avzu y etak ch i o ‘rin n i egallaydi. S a- 31 royga b o rad ig an z in a n in g y o n to m o n id a ish lan g an b o ‘rtm a tasv irlard a tu rli m illat e lc h ila rin in g sh o h g a sovg‘a -s a lo m b ilan kclishlari a k s e t- tirilgan. Persepoldagi saroy zinalariningyon to moniga ishlangan bo ‘rtma tasvir. Bu tasvirda 33 m illat va clat vakil- lari ko*rsatilgan. U la m in g kiyim lari x arak tcri, c tn ik tu z ilish n i a n iq d c ta l- lar bilan k o ‘rsatilgan. D o ro I d av rid a S u zad a k a tta q u rilish ishlari b o sh lab yuborildi. Bu yerdagi saroy qurilishi u c h u n ja h o n n in g 12 m a m la k a tid a n q u rilish va p a rd o z la s h m a tc ria lla ri, ju m la d a n 0 ‘rta O siy o (X o ra z m va S o ‘g*diyona)dan h a m bu yerga lazurit va q im m a tb a h o to sh la r keltirildi. Y u - n o n va M isr, Liviya, Bobil ustalari b u q u rilish d a q a tn a sh g a n . Er. av. V I - I V asrlard a Ь а ф о etilg an bu m e ’m o rlik m e ’m o riy m a jm u a P ersepol saroyi qurilishi p rin sip lari asosida b u n y o d e tilg a n , lekin u n in g ap ad an asi ju d a h ash am atli b o 'lg a n . 10 400 kv. m m a y d o n n i e g allag an s h o h saroyi u c h u n 20 m etrli u s tu n la r ishlatilgan, u la m in g d ia m e tri 1,6 m boMgan. K e ram ik ad an ish lan g an p a n n o ham x arak terli. Iliq va ja ra n g d o r, h av o - rang, sariq , yashil, o q , q o ra b o 'y o q la r g a m m a sid a ish lan g a n bu p a n n o saro y n in g ta n ta n a v o r b o ‘lib k o ‘rinishida m u h im o ‘rin tu tg a n . S aro y n in g darvozalari h a m pishiq ishlangan va u la r yuzasi h a m b o ‘rtm a tasv irlar bilan b eza tilg a n .P a sa rg a d a saroyi, N a q sh i R u stam d ag i (P e rse p o l y aq i- n id a) E ro n sh o h lari m aq b aralari h a m b o 'r tm a ta sv irla r b ilan bezatilg an . Bu d a v rd a d in iy m e ’m o riy m a jm u a la r b a rp o etilg an . Z ard u sh tiy lik d ini bilan b o g ‘liq P ersepol yaqinidagi K abai z a rd u sh t yodgorligi, P asarga- dadagi K ir m aq b arasi s h u la r ju m la sid a n d ir. K ir m aq b arasi zin a sim o n p a sta m e n t ustiga q u rilg an . Shakli t o ‘rtb u rc h a k b o ‘lib te p a qism i ikki nishabli. T a sv iriy s a n ’a t. Q adim gi E ro n rassom lik s a n ’ati h a q id a gapirish q i- yin, lekin h ay k altaro sh lik , ay n iq sa, u n in g b o 4rtm a ta sv ir tu rid a n y o d g o r- liklar saq lan ib q o lg an . B u lar d u m a lo q h a y k allar va relyeflardir. U la rd a tarixiy v o q ea lar, sh o h va sh a h z o d a la r, turli h ay v o n va afso n av iy jo n iv o r- la r tasvirlari ishlangan. 32 Shoh Kserks bosh hay kali V asr. Bu b o ‘rtm a tasv ir lar sh ak l va c h iz iq la r o - y i n i g a , n u r - s o y a boyligi bilan k a tta ta a s- surot q o ld irad i. Bu tas- virlarda reallik va sh a rt- lilik aralashib o ‘ziga xos latofat k a sh f etad i. Shu o ’rin d a zin asi to m o n - lariga is h la n g a n h a y vonlar olishuvi (S h e rv a buqa), saroyga chiqish z in a la r in in g y o n t o - m onlariga b o ’rtm a ta s virlar, ta x td a o 'tic g a n s h o h A r t a k s c r k s I b o 'rtm a tasviri e ’tiborga loyiq. J u m la d a n , s h o h zin asi y o n to m o n ig a ish la n g an b o ‘rtm a tasvirda turli m illat va elat vakillari k o ‘rsatilgan. U la rn in g kiyim lari x arak teri, e tn ik tuzilishi a n iq d e ta lla r b ilan k o ‘rsatilgan. Amaliy bezak s a n ’a ti. B u y u m lar yuzasiga b o ‘rtm a tasv irlar ishlash, m etallard an tu rli id ish la r yasash b o rasid a e ro n lik la r m a s h h u r boMdilar. O ltin va b o sh q a q im m a tb a h o m e ta lla rd a n y a ra tilg a n u y -a n jo m b u y u m - lari, q u ro l-a sla h a la r, ov q u ro lla ri n ih o y a td a nafis va jim jim a d o r, tasvir- larga boy qilib ish lan g an . A h a m o n iy la r davri yodgorliklari ichida silin - drik m u h rla r h a m k e n g o ‘rin n i egallagan. M u h r yuzasiga h ay o tiy vo- q ealam i aks e ttiru v c h i ta sv irla r tu sh irilg an . K ulolchilik b u y u m la ri shakl jih a td a n ra n g -b a ra n g , g e o m e trik n a q sh - lar, hayotiy su je tla r b ila n bezatilg an . E ro n s a n ’a tid a p a r c h in la r (m ay o lik a) k en g qoM lanildi. U la r e ro n m e ’m orlik y o d g o rlik larig a o ‘ziga xos q a y ta rilm a s jo z ib a kiritdi. A h a m o n iy la r d av lati q ad im g i S h a rq n in g s o ’nggi yirik d av latla rid an edi. U e ra m iz d a n a w a lg i 3 3 1 -3 3 0 -y illa rd a Isk a n d a r Z u lq a m a y n (A lek sa n d r M ak ed o n sk iy ) rah b arlig id ag i q o ‘s h in la r to m o n id a n b arb o d etildi. K eyinchalik b u yirik E ro n im periyasi o ‘m id a b ir q a n c h a ellinistik d a v latlar yuzaga keldi. A h a m o n iy la r d a v rid a vujudga kelgan s a n ’a t 0 ‘rta S h a rq xalqlari ta ri- xida m u h im o ‘rin n i eg allay d i. Bu s a n ’at b ev o sita 0 ‘rta S h a rq d a y asha- gan x alq lam in g o ‘z a ro yangi m u n o sa b a ti n atijasid a ravnaq to p d i, a tro f- 33 dagi xalqlar sa n ’a tid a n t a ’sirlandi. Bu d a v r s a n ’ati rivojida o 4zga xalqlam ing' h a m sezilarli x izm atlari b o r. J u m la d a n , P ersepol va S u za saroylarinil q u rish d a S o ‘g ‘d, B aq triy a va X o ra z m d a n kelgan u sta va s a n ’a tk o rla r m e h n a t qilganliklari haq id ag i m a ’lu m o tla r m avjudligi sh u n d a n d alolat, bcradi. S hu b ilan birga, a h a m o n iy la r davri s a n ’ati atrofidagi m a m la k a tJ la r s a n ’atig a, ju m la d a n , 0 ‘rta O siyo s a n ’ati ta ra q q iy o tig a h a m o ‘zin in g sezilarli t a ’sirini o ‘tk azg an . GREK-BAQTRIYA S A N ’ATI M akedoniyalik Is k a n d a r (A lek san d r M ak ed o n sk iy ) e ra m iz d a n av- valgi IV asriard a A h a m o n iy la r d av latin i to r - m o r e tib , 0 ‘rta O siyo y er-l Iarining k o 'p g in a q ism in i q a ttiq ja n g la rd a n s o ‘ng b o ‘ysundirishga e rish - di. A lek san d r M a k e d o n sk iy b osib o lg an y e rla rid a h a m m a x a lq lam i b ir- lashtirishga h a ra k a t qildi. S hu m a q sa d d a , u o ‘z atro fig a g rek lar b ilan birga m ah alliy sh arq z o d a g o n la rin i, b o y la m i h a m ja lb e ta b o sh lad i. 0 ‘zi h a m sh u n g a am al qilib , B aqtriya m alikasi R ok san ag a (R a k sh o n ag a) u y -| landi. S av d o -so tiq ishlarini riv o jlan tird i, s h a h a r qurilishiga e ’tib o r b e r d iJ B aqtriya, S o ‘g ‘d va P arfiy ad a q a to r s h a h a rla r b a rp o etd i. S a n ’a t rivojiga] hom iylik qildi. L ekin u n in g davlati u z o q q a c h o ‘zilm ad i. V afo tid an s o ‘ng un in g im periyasi p a rc h a la n ib , o ‘m id a q a to r d av la tlar yuzaga keldi. M a k e donskiy im periyasining sharqiy qism ini u zo q vaqt u n in g sarkardalari id o ra qildi. 0 ‘rta O siyoning ellinistik duny o g a tortilishi uning s a n ’ati va m a d a n i- yatida jid d iy o ‘zg a rish la m i yuzaga k eltird i. Bu o ‘zg arish lar m e ’m o rlik , am aliy va tasviriy s a n ’a t m a z m u n i va x ara k te rid a n a m o y o n b o ‘la b o sh la di. 0 ‘rta O siyoning ellinistik davrdagi m e ’m orligi xarakteri u n in g ja n u b iy 1 rayonlarida seziladi. Bu d av rd a qurilgan b in o la r xarakterida a h am o n iy lar] davri m e ’m orligi uslublari b ilan birga, grek s a n ’ati a n ’an alari m a v ju d .. A yniqsa, b in o lam in g d ek o ra tiv bezalishida shu o ‘ziga xoslik k o ‘zga ta sh - lanadi. U stunlari grek klassik form asida ishlangan b o ‘lib, k o rin f kapitellari to sh d a n ishlangan to sh u stu n va b azad a n tashkil to p g an . S aroy xonalari plyastrlar bilan bezatilgan. S aroy u c h u n bezak sifatida sh e r niqob, to m n i bezab turuvchi palm etk ali antifikslar ishlatilishi h a m xarakterlidir. L ekin saroyni qu rish d a m ahalliy m aterial - xom g ‘isht, paxsa ishlatilgan, to m - lari tekis qilib yopilgan. T ojikistonning ja n u b id a olib borilgan arxeologik qazilm alar natijasida h a m shu davrda oid m e ’m orchilik yodgorligi k o m - pleksi qoldiqlarida y u q o rid a k o ‘rib o 'tilg a n xususiyatlar o ‘z ifodasini to p gan. B unday o ‘zgarish lam i M akedonskiy bosib olgan yerlarda vujudga kelgan G rek -B aq triy a, Parfiya podsholiklari sa n ’atid a h a m k o ‘rish m u m - kin. Eram izdan aw algi 250-yillarda salavkiylar podsholigidan ajralib chiqqan B aqtriya, keyinroq H in d isto n yerlarining katta qism ini o ‘ziga q aratib olib, eram izd an aw alg i II asrgacha m avjud b o 'ld i. 34 Bu davlatga g rek la r p o d sh o lik qilgani u c h u n u n in g n o m i G re k -B a q tri- va d eb y u ritild i. S h u p o d s h o lik d a g rek s a n ’a ti t a ’siri y aq q o l seziladi. G rek tarixchilari G re k -B a q triy a n i m in g shahari b o r o ‘lka d eb t a ’riflashgan. Bu, so ‘zsiz, m a m la k a td a s h a h a r q u rilish i in te n siv boM ganligini b ild irad i. H aq iq a tan h a m , b u d a v rd a G re k -B a q triy a y e rlarid a m avjud sh a h a rla r kengaytirildi, o d a m la r yashaydigan k atta boMmagan aholi p u n k tlari sh ah ar- ga aylan tirild i. Y angi s h a h a r la r a n iq t o ‘rtb u rc h a k yoki kvadrat sh ak lid a q u r ili b , atro fi q a lin d e v o r b ila n o ‘rab c h iq ild i, to 'rtb u rc h a k s im o n m in o - ralar bunyod etildi. Q urilgan b in o lard a seijilo k o rin fo rd e ri keng qoMlanildi. G retsiy a s a n ’ati t a ’siri s h u d av rd a z a rb e tilg an ta n g a la rd a va ularga ish langan b o ‘rtm a tasv irlard a h a m seziladi. T a n g a la r yuzasiga o ‘n g to m o n - ga q arab tu rg a n p o d sh o la m in g tasviri tu sh irilg a n , o rq a to m o n id a G re ts i ya afsonaviy q a h ra m o n la ri tasviri va yozuv m avjud. Bu h a r ikki to m o n tasvirida e llin la m in g s a n ’ati a n ’a n a la ri sezilarli. Bu tasv irlar, ay n iq sa, p o d sh o la m in g m in ia tu r p o rtre tla ri o ‘zin in g o ‘tk ir realizm i b ilan x arak - terianadi. Bu xususda p o d sh o D m itriy, Yevkradit portretlari alo h id a o 'rin n i egallaydi. D m itriy p o rtre ti sh u d a v r realistik p o rtre ti s a n ’a tin in g n o d ir yodgoriigi hisoblanadi. H ay k altaro sh bu p o itre td a tasvirlanuvchining o ‘ziga xos individual qiyofasi va x a ra k te rin i ifodali aks e ttira olishi b ilan kishini h ay ratlan tirad i. A m aliy s a n ’a td a h a m G re tsiy a s a n ’atiga taq lid qilish yoki G retsiya s a n ’ati n a m u n a la rid a n fo y d ala n ish k en g ayj oldi. M ah alliy us- ta la rg re k kulolchilik fo rm a la rid a n o ‘z ijodlarida keng foydalandilar. A ntik m ifologiya va sh a rq a fso n av iy q a h ra m o n la ri uyg‘u n lig id a yangi tip la r yuzaga kela b o sh lad i. S h a rq va G ’arb n in g y aq in lash u v in i G re k -B a q triy a boshlab b e ra d i, Parfiya d a v lati va s a n ’a tid a rivoj to p ad i. PARFIYA S A N ’ATI Q adim gi d u n y o n in g yirik d av la tla rid a n biri bu Parfiya davlatidir. Bu d avlat q u d ra tg a toMgan p aytida 0 ‘rta O siy o n in g ja n u b iy to m o n la ri Y a- qin va 0 ‘rta S h a rq n in g k a tta q ism in i o ‘z ichiga o lg a n . U n i n g t a s h k i l e t i l i s h i d a X o r a z m choM laridan k o 'c h ib o ‘tg a n q a b ila la r o ‘m i k a t ta b o ‘lgan. B ugungi T u rk m a n isto n n in g ja n u b iy to m o n id a jo y la sh g a n N issa sh a h ri u n in g d a s t labki p o ytaxti sifatida m avjud boMgan. M a rk a - ziy O siyo yerlarid a salav k iy lar d av latig a qarshi k u rash d a k o ‘c h m a n c h i q a b ila la r h u ju m i m u h im b o ‘ l a d i . A k a - u k a A r s h a k v a T r i d a t l a r k o 'c h m a n c h i q ab ilalarg a b o sh c h ilik qilib, P ar- fiy a g a b o s tir ib k ir a d ila r . P a r fiy a p o d s h o s i № 0Г w f . / i Nissadan topilgan marma/ haykal. 35 ag 'd a rib ta sh la n g an d an keyin Arshak tezlik b ilan h arakat qilib, atrofdagi m a y d a h o k i m l i k l a r n i o ‘z ig a b o ‘ysu n d irad i va B aqtriya p o d sh o si D io d o t b ila n ittifo q tu z ib , o ‘zin i p odsho d eb e ’lon qiladi. A rshak yan- gi d a v latn in g b irin c h i p o d sh o si si- fat ida ish b oshlaydi. M ilo d d a n av- valgi 263-yili tashkil to p g a n b u p o d - sholik A rshak ( 2 6 3 -2 3 2 ) u n in g o ‘gli A rtashas (m il. av. 2 3 2 - 2 0 6 ) davri - d a o ‘z i n i n g r iv o jla n is h d a v r i n i o ‘taydi. A rshakiylardan M itrid at I va M itrid a t II d av rid a bu d avlat ja h o n - ning qudratli d avlatlaridan b in b o 'lib qoladi. Parfiya davlati o ‘zin in g kuch- q u d ra tig a e rish g an y illa rid a E ro n , M eso p o tam iy a va M idiya kabi dav- la tla r g a y u ris h q ilib , u la r n i o ‘z tarkibiga q o ‘shib o la d i. A rsh ak iy lar davlati - b irin ch i P arfiya p odshosi A rshak n o m i b ilan k iritilib 200 yil Fil suyagidan yasalgan qadah. m o b ay n id a m avjud b o 'ld i. M il. av. I asrlarga kclib u n in g k u c h i susaya b o sh lad i. V orislar o ra sid a taxt u c h u n k u rash n in g k u c h ay ish i, b u n in g ustiga sh im o l to m o n d a n k o 'c h m a n c h i q ab ilalarin in g b o 'lib tu rg a n h u ju m larin i p o d sh o la r o lib b o rg a n s iy o s a ti-l d a n n o ro zi b o 'lg a n x alq g ‘alay o n lari sh u n g a sabab b o 'ld i. A rsh ak iy lar so ‘nggi podshosi V ologezga no ro zilik kuchaygan y illard a taxt d a ’vogarlari o rasid a b o ‘lib o ‘tg a n ja n g b u d a v latn i p arch alan g an lig i va tarix sah ifasi- d a n ch iq ib ketishiga aso s boMganligi ta rix d a n m a ’lum . Parfiya p o d sh o li-1 gi T u rk m a n isto n d a n b o sh la n ib Y aqin va 0 ‘rta S h arq d ag i q u d ra tli d a v - ] latga aylandi. S h u n in g u c h u n h a m u n in g b o sh lan ish i arsh a k iy la r x o n a - d o n id a c h iro q y o q q a n lig id a n shu y erd a m aqbarasi h a m o ‘z o ‘rin in i to p - ; di. N issa yaqinidagi a rsh a k iy la r m a q b a ra sin in g saq la n ib qolganligi m a n a sh u n d a d ir. Bu y erd a XX asrd a arxeologik ish lar o lib b o rilish i n atijasid a k o ‘plab d a v r hujjatlari tu rli h ay o tiy va m ad a n iy b u y u m la r to p ilish i m u h im , b o 'ld i. M a rm a r va o ltin d a n ish lan g an s a n ’at asarlari, fil su y ag id an y a sa l g an ajoyib q a d a h la r, rito n la r, sa ro y lar b u g u n h a m o ‘z g o ‘zalligi b ilan k ishining k o 'z in i q u v o n tira d i. 36 |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling