N. A. Egamberdieva n. A. E g a m b e r d ie V a

Tarixiy va arxeologik davrlashtirish
E n g q a d im g i d a v r
Q a d im g i d a v r
Paleolit, mezolit, neolit.
Mil.avv. VI - milodiy IV
eneolit, bronza, ilk temtr
asrlar
davri
Ibtidoiy
to ‘da
Ilk
paleolit,
o'rta
paleolit
U r u g ‘c h ilik
ja m o a si
So'nggi 
paleolit
 - 
mil.avv. VI 
asrgacha
0 ‘rta a srla r da v ri
Milodiy V-XVIII asrlar
A r x a ik
A n tik
d a v r
d a v r
mil.avv. VI
tml.avv.lV
'
asr-
a sr -
mil.aw.
милодий
IV asr
IV asr
Ilk
o ‘rta
a srla r
Мил.
V-IX
asrlar
R iv o jla n
S o ‘nggi
gan
o ‘rta
o ‘rta
a srla r
a srla r
XVI-
IX-XVI
XVIII
asrlar
asrlar
2§ 0 ‘zbekiston arxeologiyasining o‘rganilish bosqichlari
0 ‘zbekistonda arxeologiyaning fan sifatida shakllanishi uzoq 
tarixiy jarayonni o‘zida qamraydi. 0 ‘zbekistonning arxeologik jihatdan 
6‘rganilish tarixini 3 davrga bo‘lish mumkin:
Birinchi davri 
XIX 
asrning ikkinchi yarmidan 1917 yilgacha 
davom etgan. Bunda Rossiya Turkiston sharoitlarini o‘rganish uchun 
dastlab turli ekspeditsiyalar yuborgan. Ular 0 ‘zbekistonning tarixiy 
yodgorliklari to ‘g‘risida ham ma’lumotlarni to‘plaganlar. Bu to‘plangan 
ma’lumotlar fransuz va nemis tillariga tarjima qilingan va ularda 
0 ‘zbekiston tarixi va me’moriy obidalari haqida fikrlar bildirilgan.
XIX 
asrning ikkinchi yarmida O 'rta Osiyo Rossiyaning mustam- 
lakasiga aylangach, moddiy 
yodgorliklarni 
o‘rganishga kirishdi. 
V.V.Bartold, 
V.A.Jukovskiy, 
N.I.Veselovskiy 
kabi 
sharqshunos 
olimlar 
hamda 
A.L.Kun, 
P.I.Lerx, V.L.Vyatkin, 
I.T.Poslovskiy, 
N.P.Ostroumov va boshqa havaskorlar 0 ‘rta Osiyo arxeologiyasi va 
tarixini o‘rgandilar.
0 ‘zbekiston hududida ibtidoiy odamlar yashaganliklarini 1870 yilda 
Toshkentdan va Afrosiyob yonidan topilgan nukleus (tosh o ‘zagi), tosh 
qirgich, tosh bolg'aga o‘xshash buyumlar orqali isbotlangan.
1895 
yilda V.V. Bartold rahbarligida T urkiston havaskor-arxeo- 
loglar to‘garagi tashkil etildi, u 1917 yilgacha faoliyat ko‘rsatdi. 
To'garak dastlab Ashxabodda tashkil qilinib, keyinchalik Samarqandga
12

---

ko'chirilgan. T o ‘garakga turli kasb egalari a ’zo bo‘Igan. Ular o ‘lkadagi 
arxeologik 
yodgorliklam i 
o ‘rganish 
ishiga 
e’tibor 
berganlar. 
1896 yilda Toshkentda to ‘garak muzeyi tashkil qilindi. Uning rahbari 
N.P.Ostroumov boMgan. T o‘garakda mahalliy havaskorlardan Akrom 
Polvon Asqarov, M irza Buharov, M irza Abdulin, Xafiz, I.Mirmuha- 
m edovlar faol ishtirok qilganlar. T o‘garak a ’zolari turli hududlardan 
arxeologik materiallar to ‘plaganlar.