N respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

NUTQ BAHOSI YOKI NUTQIY BAHO - Tinglovchilaming yoki so‘zlovchilamiing nutq jarayonida nutq faktlariga bergan Uivsifi.
NUTQ MADANIYaTi — ikki xil ma’noda tushuniladi:
Tilshunoslik fanining jamiyat taraqiyotining maium davrda nutqdan foydalanish jarayonini o‘rganish, kishilar orasidagi aloqa vositasi boigan tildan foydalanish qoidalarini ilmiy asosda belgilash bilan shug‘ullanadigan boiimi.
Nutqning normativligi, uning maium tarixiy taraqiyot davrida shu tilda so‘zlashuvchi kollektiv tomonidan qo‘yiladigan talablarga mosligi; talaffuz, urg‘u, so‘z qoilash, forma yasalishi, so‘z birikmasi va gap tuzish normalariga amal qilish. Nutqning normativligi fikming aniq, ravshan va sofligini ham o‘z ichiga oladi.
NUTQ MADANIYATI TUSHUNCHASINING MUHIM TOMONLARI — Bular quyidagilar: a) tilni, ya’ni to‘g‘ri so‘zlashni his qila olish; b) aniq, ravshan va ifodali nutq tuzishning mezon va usullarini egallash; v) egallagan lisoniy bilimlarni kundalik og‘zaki va yozma nutqda qoilay olish; g) o‘zgalarning (suhbatdoshning) nutqini nozik did bilan tushuna olish qobiliyatini shakllantirish.
NUTQ ODOBI (rechevoy etiket) — kishilar o‘rtasidagi nutqiy aloqa jarayonida qo‘pol so‘z va iboralar qo‘shmasdan, o‘z fikrlarini aniq, pishiq, xatosiz va chiroyli qilib ifodalash.
NUTQNING TO‘G‘RILlGI — nutqning to‘g‘ri b<o‘lishi uning bosh kommunikativ sifati sanaladi. U tomonlaming: so'zlovchi va tinglovchining, yozuvchi va o‘quvchining bir-birlarini tez va oson tushunishlarini ta’minlaydi. Bundan tashqari u nutqning muayyan bir davr adabiy tili normalariga qatiy va to‘liq mos kelishi, uning orfoepik, imloviy, lug‘aviy va grammatik normalarini mohirona egallashini ko‘zda tutadi. Nutq to‘g‘riligi o‘zining mohiyat-e’tibori bilan maktab ta’limi predmetidir. 0‘rta maktab dasturi, umumiy tarzda, to‘g‘ri nutq malakasini shakllantirishni ko‘zda tutadi.