N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdirazаkov, M. X. Ashurov

VII.1 – rasm. Tik separator kesimi. 
1 – korpus;
2 – taqsimlovchi kollektor; 
3 – po`kak;
4 – drenaj quvuri; 
5 – qiya tekislik;
6 – gaz suyuqlik aralashmasining kirishi; 
7 – bosimni me`yorlagich; 
8 – gazning chiqishi; 
9– jalyuzali tomchi tutgichda gazning 
tezligini me`yorlovchi to’siq; 
10 – jalyuzali tutgich;
11 – sath me’yorlagich;
12- neftni chiqish chizig’i;
13 – chiqindi tashlash chizig’i; 
14 – lyuk;
15 – tiqin. 
U yerdan qiya tekislik 5 ga yo’naltiriladi, neft tarkibidagi gaz ajraladi. 
Separatorning yuqori qismida jalyuzali tomchi tutgich 10 o’rnatilgan bo’lib gaz bilan 
qo’shilib ketayotgan suyuqlik tomchilari ushlanib quvurcha 4 orqali separatorning 
kub qismiga uzatiladi. 
Tomchi tutgich nasadka 10 turli tuzilishli bo’ladi. Uning ishlashi quyidagi 
prinsiplarning biri yoki bir nechasiga asoslangan bo’ladi: 
1) gaz oqimi turli ko’rinishdagi to’siqlarga tegishi; 
2) oqim yo’nalishi o’zgarishi; 

---

87 
3) oqim tezligini o’zgatirish evaziga; 
4) markazdan qochma kuchdan foydalanish. 
VII.2-rasmda gorizontal separator kesimining umumiy ko’rinishi berilgan, 
unda gravitatsion, hamda inersion kuchlar ta’sirida suyuqlik ajratiladi. Bu 
separatorning ishlashi quyidagicha kechadi. 
Gorizontal separator 
VII.2- rasm. Gorizontal separator kesimi. 
1- neftgaz aralashmasining kirishi; 2 – dispergator; 3 – qiya tekislik; 4 – jalyuzali 
nasadka-tomchi tutgich; 5 – 
gaz
 oqimini tekislovchi to’siq; 6 – gazning chiqishi; 7 – lyuk; 8 – sath 
me`yorlagich; 9- suzgichli sath ushlagich; 10 – chiqindi chiqarish; 11 – gazning yorib chiqishini 
oldini oluvchi to`siq; 12 – to’kuvchi quvur. 
Quvurcha 1 ga tushayotgan neft va gaz aralashmasi gaz otboynigiga tushadi, u 
yerda neft va gaz aralashmasini dispergatsiya qiladi va neftdan gazning ajralishini 
yaxshilaydi. Gaz tarkibidagi neft tomchilari og’irlik kuchi ta’sirida qiya tekislikka 
tushadi, ahamiyatsiz qismi gaz oqimi bilan chiqadi. 

---

88 
O’z og’irlik kuchi bilan ajralmagan neft gaz oqimi bilan jalyuzli nasadka 4 ga 
uriladi. U yerda kichik plyonka holida yig’ilib, quvurcha 12 orqali separatorning 
pastki qismidagi suyuqlikka oqib tushadi. 
VII.3-rasmda gorizontal neftgazsuv separator kesimi bilan umumiy ko’rinishi 
keltirilgan. Neftgazsuv aralashmasi qabul qiluvchi patrubka 6 orqali apparatga kirib, 
taqsimlovchi kollektor 5 ga tushadi. Taqsimlovchi kollektor teshigidan chiqayotgan 
neftgazsuv aralashmasi juda kichik tezlik bilan tarkibida SFM bo'lgan suvli 
podushkadan o'tib neft, gaz va suvga ajralib 11, 12 va 2 chiqish quvurlari orqali 
separatordan chiqariladi. 
Neftning suvdan samarali ajralishiga neftni tayyorlash qurilmasida issiqlikdan 
foydalanilganda va KSSU ga kiritilayotgan SFM yordamida erishiladi.