Namangan davlat universiteti raxmatova xayrixon ashiraliyevna pedagogik diagnostika

X. Ekspert baholash metodi. Pedagogik diagnostikad faol. Samarali 
qo‘llaniladigan metodlardan yana biri – ekspert baholash metodi sanaladi. 
E
kspert baholash metodi – malakali mutaxassislar tomonidan o‘rtacha 
arifmetik qiymatni topish yo‘li bilan shaxs faoliyati, ma’lum jarayon, 
tizimning sifat ko‘rsatkichlarini baholashga xizmat qiladigan usul.
 
Metodning mohiyati muammo yuzasidan ekspert tahlilini sifat va miqdor 
46
Контент-анализ — описание метода // https://psyfactor.org/lib/kontent.htm.
 
47
Манаев О.Т. Контент-анализ как метод исследования // https://psyfactor.org/lib/content-
analysis3.htm.
 

---

44
jihatdan baholashni muhokama qilish yoki individual fikr natijalarini rasman qayta 
ishlashda namoyon bo‘ladi. Ekspert baholash yordamida asosan sifat belgilarini 
tavsiflovchi murakkab pedagogik jarayonlar, hodisalar tahlil qilinadi, sohani 
rivojlantirish bashoratlanadi, ta’lim va tarbiya jarayoniga eng ko‘p ta’sir 
ko‘rsatadigan omillar aniqlanadi.
Mazkur metodni amalda qo‘llashning asosiy bosqichlari quyidagilar sanaladi: 
ekspertizani tashkil qilish; muammo hamda tajriba maqsadini aniqlashtirish, ishchi 
guruhning majburiyati va huquqlarini belgilash, ekspertizani amalga oshirish 
uchun ekspertlarni tanlash, ekspertlar o‘rtasida so‘rov o‘tkazish, olingan natijalarni 
tahlil qilish va saralash. 
Ekspertlar o‘rtasidagi so‘rov individual yoki guruhli, bevosita yoki bilvosita, 
og‘zaki yoki yozma shakllarda o‘tkaziladi. Shuningdek, ekspert baholashni 
qo‘llashda ekspertlar jamoa bo‘lib ham ishlashlari mumkin. Bunda ular yig‘ilish, 
bahs-munozara va b. metodlardan foydalanadi. Individual ekspert baholash anketa, 
erkin suhbat, intervyu tashkil etishga asoslanadi. 
Metodni qo‘llash jarayonida ekspertiza guruhiga jalb qilingan mutaxassislar 
o‘z sohalarining bilimdonlari, keng dunyoqarash, ijodiy tafakkurga ega bo‘lishi 
lozim. Ular o‘rganilayotgan muammo yuzasidan qarorlar qabul qilishda murosali 
bo‘lish bilan birga o‘z fikrlariga tayana olishi kerak. Ekspert baholash metodini
qo‘llashda ekspertlar fikrlarining bir xil bo‘lishiga erishishida ekspertlarning 
pedagogik konsiliumi (kengashi) muhim ahamiyat kasb etadi
48
. 
Demak, zamonaviy sharoitda ta’lim samaradorligini oshirish dolzarb
pedagogik vazifalardan biri sanaladi. Pedagogik tadqiqotlar ta’lim samaradorligini 
oshirish ob’ektiv va sub’ektiv omillarga bog‘liq ekanligini tasdiqlaydi. So‘nggi 
yarim asrlik vaqt oralig‘ida ob’ektiv va sub’ektiv omillarni inobatga olgan holda 
ta’lim samaradorligini oshirishga jiddiy e’tibor qaratilmoqda. Bugungi kunda bu 
borada bir qator yondashuvlar (m: texnologik, innovatsion, majmuaviy 
yondashuv)ning ta’lim samaradorligini ta’minlashdagi ahamiyati katta ekanligi 
aytilmoqda. Ana shunday yondashuvlardan yana biri tashxisli yondashuvdir.