Namangan muhandislik-qurilish instituti «informatika va at» kafedrasi

Nazorat savollari 
1. Membranali manometrni ishlash sxemasini va ishlashini qisqacha yozib tushuntiring; 
2. Membranali manometrni struktura sxemasini keltiring;
3. Manometrni tenglamasi va uzatish funksiyasini keltiring; 
4. Manometrni asosiy koeffitsiyentlarini, tenglamasini keltiring 
 

---

20 
7-LABORATORIYA ISHI 
SILFONLI MANOMETR 
Ishdan maqsad: Manometrdagi tipik zvenolarda boradigan qonuniyatlarni tushunib 
olish, 
strukturasini soddalashtirishni misollarda ko‘rish, o‘lchash asbobini 
xususiyatlarini mashinali eksperiment yordamida o‘rganish. 
Asosiy qism 
 
 
1-rasm. Silfonli manometr 
Silfonli manometrlarda sezgir elementi bo‘lib gofralardan iborat bo‘lgan yupqa 
devorli silindrsimon idish – silfon xizmat qiladi. Silfonni latundan, berillali bronzadan va 
zanglamaydigan po‘latdan (stal) yasaladi. Silfonga tashqaridan Р
2
bosim, ichkaridan Р
1
bosim berilsa silfonni uzunligi o‘zgaradi. Demak, silfonlar absolyut bosim, ortiqcha bosim, 
vakuum va bosimlr farqi kabi kattaliklarni o‘lchashga mo‘ljallangan bo‘lib, ular 0,25

4 
кГк/см
2
oraliqdagi bosimlarni 1,5% aniqlikda o‘lchashga mo‘ljallangan. Silfonli 
manometrlar ham bosim hisobiga hosil bo‘ladigan kuch bilan silfon cho‘zilganda va 
siqilganda hosil bo‘ladigan elastik kuchlarni muvozanatlashishiga, kompensatsiyalashishiga 
asoslangandir.
Silfon ham membranaga o‘xshab berillgan Р
1
bosimni 
1
N
kuchga 
c
S
P
N
*
1
1

aylantiradi, bu kuch ta’sirida silfon cho‘zilsa, unda bosim kuchiga teskari yo‘naltirilgan 
elastik kuchi 
G
h
N
э
*

paydo bo‘ladi, bu kuchlar bir-biriga teng bo‘lguncha silfon suriladi. 
Demak, silfon solishtirish elementi ekan. 
2
1
N
N
N



kuchlar ayirmasi noldan katta bo‘lsa 
unda shu 
N

ayirmaga proporsional tezlik bilan 
dt
dh
silfonni tubi suriladi. Demak, silfonni 
o‘zi yana integral zveno bo‘lib xizmat qilyapti.