Nanotexnologiya nima. Nanotexnologiya asosida

Nanotexnologiyalarning rivojlanishi muqobil energiyadan foydalanish istiqboli uchun ham muhim asos bo‘ladi. Chunki nanomateriallar asosida yaratilgan elektr ener­giyasi ishlab chiqaruvchi uskunalarning samaradorligi amaldagilaridan bir necha barobar o‘sadi. Nanotexnologiya sohasida mamlakatimiz olimlari va mutaxassislarining olib borayotgan ilmiy-tadqiqot ishlari ham yuksak natijalar bermoqda. Jahon ilm-fanida bunday ixtirolarning yutuqlarini chuqur o‘rganish va uni hayotga tatbiq etishda mamlakatimiz ilm-fan markazlarida ham qator loyihalar amalga oshirilmoqda. O‘zbekiston Fanlar Akademiyasining Issiqlik fizikasi bo‘limida o‘tgan asrning 90-yillarida nanofizika sohasida dastlabki ilmiy-tadqiqotlar boshlangan edi. Bu jabhada olib borilgan ilmiy izlanishlar natijasida nanomateriallar yordamida nurlanuvchi diodlar yaratildi.

Nanomaterial tekshiruvlari.

Nanomateriallar - bu juda kichik hajmlarda ishlab chiqarilgan va ishlatiladigan materiallar yoki kimyoviy moddalar. Nanomateriallar xuddi shu materialga nisbatan yangi xususiyatlarni berish uchun ishlab chiqilgan, kuchayganligi, kimyoviy reaktivligi yoki o'tkazuvchanligi kabi nanokalalik xususiyatlarisiz. Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (ISO) nanomaterialni quyidagicha ta'riflaydi: tashqi o'lchovlari nano o'lchovida taxminan 1-100 nm gacha bo'lgan yoki ichki nanokal ichki tuzilishga yoki sirt tuzilishiga ega material. Evropa Ittifoqi mamlakatlarida nashr etilgan huquqiy me'yorlarda nanomateriallarning ta'rifi berilgan. Biroq, ta'rif bo'yicha olimlar o'rtasida kelishuv mavjud emas. Shunga qaramay uning asosiy xususiyati uning nanometrlarda o'lchangan kichik o'lchamidir. Nanometr millimetrning milliondan bir qismidir. Bu sochning diametridan 100 ming marta kichik o'lchamdir.
Nano o'lchamdagi zarralar tabiatda uchraydi va ularni uglerod yoki kumush kabi minerallardan yaratish mumkin. Aksariyat nanoskopik materiallar juda kichik bo'lib, ularni yalang'och ko'z bilan ko'rish yoki hatto an'anaviy laboratoriya mikroskoplari bilan ko'rish mumkin emas. Muhandislik nanomateriallari ataylab ma'lum bir maqsad yoki funktsiya uchun fizik-kimyoviy xususiyatlarga ega bo'lib ishlab chiqilgan va ishlab chiqarilgan. Bunday kichik hajmda ishlab chiqarilgan materiallar, odatda, optik, magnit, elektr va boshqa xususiyatlarga ega bo'lgan qayta ishlangan nanomateriallardir. Ushbu xususiyatlar elektronika, tibbiyot va boshqa sohalarda juda katta. salohiyatga ega. Masalan, nanotexnologiya yordamida saraton hujayralari yoki ma'lum bir organlarga mo'ljallangan farmatsevtik vositalarni loyihalashda foydalanish mumkin. Yoki uni kuchli va engilroq qilish uchun tsement, mato va boshqa materiallarga qo'shilishi mumkin. Bundan tashqari, u elektronikada juda foydali foydalanishga ega.
Nanomateriallarning foydali foydalanishga ega bo'lishiga qaramay, ularning inson salomatligi va atrof-muhitga ta'sir qilishi haqida kam ma'lumot mavjud. Masalan, kumush kabi taniqli materiallar, nanosizatsiya qilish uchun mo'ljallangan bo'lsa, xavfli bo'lishi mumkin. Shu nuqtai nazardan, nanomateriallarni tekshirish muhim ahamiyatga ega.
Nanomateriallarni tekshirish bizning tashkilot tomonidan kimyoviy moddalarni tekshirish doirasida ham amalga oshiriladi.