National University of Uzbekistan named Mirzo Ulug’bek Department of English philology konu: Türkçede zaman çeşitleri plan


Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol


Download 1.16 Mb.
bet5/5
Sana10.11.2021
Hajmi1.16 Mb.
#173309
1   2   3   4   5
Bog'liq
Özbekistan Ulusal Üniversitesi, İngiliz filolojisi Mirzo Ulugbek

Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol;

Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol.

5. Bilinen Geçmiş Zaman

Bilinen Geçmiş Zaman Eki: "-dı/-di/-du/-dü" "-tı/-ti/-tu/-tü"

• Fiil kök veya gövdesine gelerek görülen/şahit olunan ve bilinen geçmişe ait bir işin vb. anlatılmasını/hikâye edilmesini/haber verilmesini sağlar:

Geldim, okumadın, yürüdü, koştuk, söylediniz, ağladılar... 

Diğer görevleri: 

• İkilemeler kurar: Oldu bittiye getirdiler. 

• Zaman bildirme işlevini yitirip yapım eki olarak kullanılabilir; sıfat ve isim olarak kullanılan kelimeler türetir:

Mirasyedi (adam), şıpsevdi, külbastı, imambayıldı, gecekondu, kaptıkaçtı... 

Bilinen geçmiş zaman kipi, Türkçedeki 5 haber kipinden biridir. Uzak ya da yakın geçmişte yapılan ve tamamlanan işleri kesinliğe bağlayarak anlatır. Tipik bir olumlu basit cümle kuruluşu şu şekildedir:

Bilinen geçmiş zaman kipi, Türkçedeki 5 haber kipinden biridir. Uzak ya da yakın geçmişte yapılan ve tamamlanan işleri kesinliğe bağlayarak anlatır. Tipik bir olumlu basit cümle kuruluşu şu şekildedir:

İsim cümleleri de ek-fiil alarak bilinen geçmiş zamanı ifade edebilirler:

  • Dün hava çok güzeldi.
  • Şimdiye kadar izlediğim en korkunç filmdi.
  • Çağdaş Türkçede giderek seyrekleşmekle birlikte -di eki, ("idi" şeklinde) ayrı olarak da kullanılabilir. Bu durumdayken küçük ve büyük ses uyumlarına uyması zorunlu değildir:
  • Hükümdar halkın sorunlarına karşı çok duyarlı idi. (Bileşik yazılsaydı ses uyumlarına uyarak "duyarlıydı" şekline dönüşürdü.)
  • Çorba çok lezzetli idi.

Ben izledim.

Biz izledik.

Sen izledin.

Siz izlediniz.

O izledi.

Onlar izlediler.


Geçmiş Zaman, Şimdiki Zaman, Gelecek Zaman, Geniş Zaman.

References:

https://tr.wikipedia.org/wiki/Bilinen_ge%C3%A7mi%C5%9F_zaman#:~:text=Bilinen%20ge%C3%A7mi%C5%9F%20zaman%20ya%20da,ile%20olu%C5%9Fturulan%20ge%C3%A7mi%C5%9F%20zaman%20yap%C4%B1s%C4%B1.&text=Bilinen%20ge%C3%A7mi%C5%9F%20zaman%20kipi%2C%20T%C3%BCrk%C3%A7edeki,tamamlanan%20i%C5%9Fleri%20kesinli%C4%9Fe%20ba%C4%9Flayarak%20anlat%C4%B1r.

https://www.turkedebiyati.org/Dersnotlari/fiil_cekim_ekleri.html

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/214948

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM


Download 1.16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling