Навоий давлат кончилик институти Энерго – механика факультети

BUXORO MUHANDISLIK-TEXNOLOGIYA INSTITUTI «ENERGETIKA» fakulteti

• « ELEKTR MEXANIKASI VA TEXNOLOGIYALARI » kafedrasi

• O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA- MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

MAVZU: FAZALI VA KISKA TUTASHTIRILGAN ROTORLI ASINXRON DVIGATELNI ISHGA TUSHIRISH.

• REJA:
• 1. Qiska tutashtirilgan rotorli asinxron dvigatellarni tugridan-tugri tarmokka ulab yurgizish
• 2. Tarmok. kuchlanishini pasaytirib yurgizish
• 3. Faza rotorli asinxron dvigatelni yurgizish

Asinxron dvigatelni yurgizish (ishga tushirish)

• Turli xil mexanizmlarni xarakatga keltirish uchun asinxron dvigatellar ishlatiladi. Turli mexanizmlarda asinxron dvigatellarning ishlash sharoitlari xar xil buladi, ularni yurgizish sharoitlari xam turlicha. Dvigatelni yurgizish mumkin kadar oson va kushimcha kurilmalarsiz bajarilishi lozim. Dvigatel oson yurgizilishi uchun uning yurgizish momenti etarli darajada katta bulishi, yurgizish toki esa mumkin kadar kichik bulishi lozim. Dvigatel yurgizilganda ba’zi bir mexanizmlarda uning tezligi ma’lum vakt ichida juda tekis usib borishi, ba’zilarda esa yurgizish momentining anchagina katta bulishi talab kilinadi.

• YUrgizish tokining kiymati kuyidagicha aniklanadi:
• :

• Kichik va urtacha kuvvatli dvigatellar
• rubilnik yoki magnitli yurgizgich yordamida
• tugridan-tugri tarmokka ulab yurgiziladi,
• bu usul eng kup tarkalgan va oson usul xisoblanadi.
• Dvigatelning nominal toki:

• bilan aniklanadi. YUrgizishning boshlangich paytida
• rotor kuzgalmas (n2 = 0, ya’ni s = 1) bulgani uchun ancha
• katta tok xosil buladi. Bu tok yurgizish toki deyiladi.
• K,iska tutashtirilgan rotorli asinxron dvigatellarda
• yurgizish tokidvigatelning nominal tokidan
• 4 ... 7 marta katta buladi:

• bu erda: t=Iyu/In — yurgizish tokining nominal tokdan necha marta kattaligini kursatuvchi koeffitsient.

• Rasmda mexanizmning (statik momenti) mexanik xarakteristikasi va yurgizish tokining uzgarishi, ya’ni sunishi xam kursatilgan.

• 1-расм

Tarmok kuchlanishini pasaytirib yurgizish

• YUrgizishning bunday usuli katta kuvvatli kiska tutashtirilgan rotorli asinxron dvigatellarni yurgizishda, shuningdek, kuvvati uncha katta bulmagan elektr tarmoklarida urtacha kuvvatli dvigatellarni yurgizishda kullaniladi. Asinxron dvigatelning yurgizish toki tarmok. kuchlanishi kiymatiga tugri proporsional.

• Tarmok, kuchlanishining kiymati ma’lum darajada kamaytirilsa, yurgizish toki gam kamayadi. Tarmok. kuchlanishi kiymatini avtotransformator (yoki oddiy transformator) yordamida; stator chulgamlarini ulanish sxemalarini uzgartirish yuli bilan xamda stator chulgamlariga aktiv yoki reaktiv karshilikni ketma-ket ulash yuli bilan pasaytiriladi. kuyida bu usullar bilan tanishamiz.
•  

• 3-расм

• 2-расм

• Asinxron dvigatel statorining
• chulgamiga aktiv yoki reaktiv
• karshilik ulab yurgizish. YUrgizish
• vaktida reaktiv yoki
• aktiv karshilik stator chulgamiga
• ketma-ket ulanadi (4-rasm).

• kuchlanishning kiymati kuyidagicha aniklanadi:
• :

• Turli dvigatellarni yurgizish uchun
• lozim bulgan karshiligi kuyidagi
• formula bilan aniklanadi:

• (4-расм).

• Asinxron dvigatelni
• avtotransformator yordamida
• tarmok. kuchlanishini
• pasaytirib yurgizish
• (5-rasm). Sxemada uchta
• rubilnik ishlatiladi.
• .

• (5-расм)

• Agar dvigatel uchun
• t = 6 bulsa va tarmok
• kuchlanishi avtotransformator
• yordamida 380 V dan 220 V
• gacha kamaytirilsa

• Demak, bu sharoitda dvigatel yurgizilganda uning nominal
• tokidan fakat 2 marta katta yurgizish toki xosil bular ekan.

Faza rotorli asinxron dvigatelni yurgizish

• Faza rotorli asinxron dvigatellar
• maxsus uch fazali yurgizish
• reostati yordamida yurgiziladi (6-rasm).
• YUrgizish reostati rotor chulgami
• bilan ketma-ket ulanadi, reostatning
• ayrim fazalari yulduz usulida ulangan
• buladi. YUrgizish reostati yordamida
• rotorning aktiv karshiligini oshirib,
• yurgizish toki kamaytiriladi va yurgizish
• momenti oshiriladi. YUrgizish reostati
• ulanganda yurgizish tokining kiymati
• kuyidagicha aniklanadi:

• (6-расм).

Nazorat savollari

• Asinxron dvigatellarni yurgizish usullari.
• Tarmok kuchlanishlarini pasaytirib yurgizish kanday amalga oshiriladi.
• Faza rotorli asinxrondvigatel xakida tushincha.