Навоий кон-металлургия комбинати

Reagentlar sarfini hisoblash 
Reagentlar sarfi ko`pincha 1 tonna ruda uchun gr/t ko`rinishida beriladi. 
Zarur bo`ladigan reagentlar sarfini quyidagi formula bo`yicha topiladi. 
С
В
А
q



10000
Bu yerda: 
g – eritmaning zaruriy miqdori, ml; 
a – tajriba uchun olingan ruda namunasi, gr.; 
b - reagent sarfi, gr/t; 
S – reagent eritmasining konsentratsiyasi, %. 
Misol: Reagentlar sarfi 
Mis-molibden flotatsiyasi: (pH=8,25; flotatsiya vaqti – 4 daqiqa) 
Soda – 5 % (5 daqiqa) 
2
,
3
5
10000
1000
8
,
0
200





q
ml. 

---

8 
Ksantogenat – 1 % (3 daqiqa) 
2
,
1
1
10000
1000
06
,
0
200





q
ml. 
T-80 – 1 % (1 daqiqa) 
0
,
1
1
10000
1000
05
,
0
200





q
ml. 
Parlantirish: (pH = 11,1): 
Na
2
SiO
3
– 5 % 
6
,
1
5
10000
1000
4
,
0
200





q
ml. 
SaO – 100 % 
2
,
0
100
10000
1000
0
,
1
200





q
ml. 
Molibden flotatsiyasi: (pH=11,25; flotatsiya vaqti – 3 daqiqa): 
Kerosin – 100 % 
004
,
0
100
10000
1000
02
,
0
200





q
ml. 
 
 
Tajriba ishlarini bajarish tartibi 
O`qituvchidan vazifani va rudani olib, talaba yanchish uskunalaridan birida 
ishni quyidagi tartibda boshlaydi: 
1. Jag’li maydalagichdan 200 g rudani o`tkazish; 
2. Maydalangan rudani diskli yanchuvchi uskuna yordamida yanchish; 
3. Elaklar to`plami yordamida 0,074 mm dan katta zarralarni ajratish; 
4. Elakda qolgan 0,074 mm dan katta zarralarni qayta yanchish. 
Yanchilgan mahsulot quritilib, qog’oz paketga solinadi va paketga namunaning 
pasporti yoziladi (ruda nomi, miqdori, olingan sana, talabaning ismi sharifi va 
boshqalar). 

---

9 
Yanchish natijalari 1-jadvalga kiritiladi. 
Paketdagi ruda flotatsiya usulida boyitish uchun ishlatiladi. 
1-jadval. Diskli yanchish uskunasida rudani yanchish natijalari. 
№ 
Ruda 
Boshlang’ich 
kattaligi 
d
b
, mm. 
Oxirgi 
kattaligi 
d
o
, mm. 
Yanchish 
darajasi 
d
b
/d
o
Uskuna 
unumdorligi 
t/soat 
1. 
2. 
3. 
Flotatsiyani o`tkazish tartibi: 
a) berilgan rudani boyitishning texnologik sxemasini tuzish; 
b) reagentlar sarfini hisoblash va berilgan konsentratsiya bo`yicha eritmalarini 
tayyorlash; 
v) flotatsiya jarayonini o`tkazish va boyitish mahsulotlarini tahlil qilish; 
g) flotatsiya jarayonining texnologik ko`rsatkichlarini hisoblash, foydali 
komponentlarning muvozanatini tuzish va o`tkazilgan tajriba ishi bo`yicha xulosalar 
chiqarish. 
Flotatsiya mashinalari kamerasi pleksiglasdan (maxsus material) tayyorlangan 
bo`lib, 25,100, 250, 500 va 1000 gr ruda namunalariga mo`ljallangan bo`lishi kerak. 
Asosiy flotatsiya kamerasi sig’imi 700 ml bo`lgan «Mexanobr» mashinasida 
o`tkaziladi. Boyitmani qayta tozalash sig’imi 75 ml bo`lgan flotokamerada 
o`tkaziladi. Buning uchun flotatsiya mashinasi kamerasiga 500 ml atrofida suv solib, 
aralashtirish uchun impeller aylantiriladi (qo`shiladi). So`ngra ingichka oqim qilib 
sekin ruda namunasi solinadi va foltatsiya davomida o`zgarmas chiziqqacha suv 
solinadi. Shundan so`ng reagentlar qo`shish boshlanadi.
Birinchi muhitni sozlovchi reagentlar qo`shilib 2 daqiqa aralashtiriladi. Keyin 
esa tazyiqlovchi reagentlar va yig’uvchi reagentlar qo`shilib, 2-5 daqiqa 
aralashtiriladi. Shundan so`ng ko`rsatilgan belgigacha kameraga suv qo`shiladi va 
kameraga havo berilib, hosil bo`lgan ko`pik ajratib olinadi. Flotatsiya jarayonining 
davom etish vaqti aniqlangan bo`lishi lozim. Zarurat tug’ilganda qayta tozalash va 
nazorat flotatsiyalari amalga oshiriladi. 
Flotatsiya jarayonidan boyitma, oraliq mahsulot va chiqindi olinadi.