Navoiy davlat konchilik va Texnalogiyalar universiteti

Topografik karta va uning nomenklaturasi
Sovet Ittafoqida turli masshtabdagi kartalar nomenklaturasiga 2:1000000 mashtabli davlat kartasi asos Qilib olingan.
Karta varaqlarini belgilash sistemasi topografik karta nomenkla–turasi deyiladi.
Kartani varaqlarga bo‘lshi hamda varaqlar nomenklaturasini belgi–lash uchun butun yer sharining yuzasi har 6° dan o‘tkazilgan meridianlar bilan 60 ta kolonnaga bo‘linadi: kolonnalar arab raqamlari bilan nomer-lanadi, nomerlash uzoqlamasi 180° bo‘lgan meridiandan boshlanib, g‘arbdan sharqqa tomon 1 dan 60 gacha oshib boradi (III 1. shakl).
l ar bu kartalarga masshtabi 1:100 000 gacha bo‘lgan kartalar kiradi; b) o‘rta masshtabli kartalar; bular jumlasiga masshtabi 1:100000 gacha bo‘lgan kartalar kiradi; v) mayda massh-tabli kartalar; bularga masshtabi 1:1000000 dan kichik bo‘lgan kartalar kiradi. Yirik masshtabli kartalar topografik kartalar bo‘ladi. Joyning relefi gorizontallar bilan tasvirlanadi. O‘rta masshtabli kartalar obzor topografik kartalar deyiladi. Mayda massh-tabli kartalar geografik kartalar bo‘ladi.


Profil. Chizig‘iy inshootlarda (yo‘l, kanal va boshqalarda) planiy loyihalash kifoya qilmaydi. Bunda ma’lum chiziqdagi nuqtalar–ning vertikal tekislikdagi o‘rinlari ham vertika tekislikda tasvirlanishi kerak bo‘la-di. Joyda bir yo‘nalishdagi chiziqning verti-kal kesimining qog‘ozdagi kichraytirilgan tasviri profil deyiladi. Profilda chizig‘iy inshootlar loyihalanadi. II. shaklda relefning xarakterli nuqtalari A, V, S va D larning satxiy yuzadan balandligi N lar topilgan Keyin 19-rasm shu otmetkalar bo‘yicha profil chizilgan. Buning uchun OR to‘g‘ri chizyq olinib, 0 dan joydagi d₁, d₂ ,d₃, lar gorizontal masofa masshtabi bo‘yicha qo‘yilib, M,N,R nuqtalar topiladi. Bu masofalar qatoridan yuqoridagi qatorga nuqta otmetkalari yoziladi. Otmetka qiymatlari vertikal marsh–tab bo‘yicha qo‘yilib topilgan a, v, s va d nuqtalar bilan tutashtirilsa, vertikal tekislikdagi avsd siniq chiziq yasaladiki, bu chiziq joydagi AVSD ning profili bo‘ladi.