Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti

1-jadval 
Ishlab chiqarish xonalarining ishchi hududidagi havoning harorati, nisbiy namligi va harakat 
tezligining maqbul va yo‘l yo‘yilishi mumkin bo‘lgan normativlari 
Yil 
davr-
lari 
Ish 
toifasi 
Harorat, ºS 
Nisbiy namlik, 
% 
Harakatlanish 
tezligi, m/s 
maq
bul 
yo‘l qo‘yilishi mumkin 
bo‘lgan 
maq
bul 
doimiy va 
doimiy 
bo‘lmagan 
ish 
joylarida 
yo‘l 
qo‘yilishi 
mumkin 
bo‘lgandan 
ko‘p 
bo‘lmagan 
maqbul 
ortiq 
bo‘lmagan 
doimiy 
va doimiy 
bo‘lmagan 
ish 
joylarida 
yo‘l 
qo‘yilishi 
mumkin 
bo‘lgan 
yuqori 
chegara 
quyi chegara 
ish joylarida 
doim
iy 
doim
iy emas 
doim
iy 
doim
iy emas 
Yilning 
sovuq 
davri 
Yengil 
– Ia 
22-
24 
25 
26 
21 
18 
40-
60 
75 
0,1 
ko‘p 
bo‘lmagan 
0,1 
Yengil 
– Ib 
21-
23 
24 
25 
20 
17 
40 
75 
0,1 
ko‘p 
bo‘lmagan 
0,2 
O‘rta 
og‘irlik-da 
– IIa 
18-
20 
23 
24 
17 
15 
40 
75 
0,2 
ko‘p 
bo‘lmagan 
0,3 
O‘rta 
og‘irlikda 
– IIb 
17-
19 
21 
23 
15 
13 
40 
75 
0,2 
ko‘p 
bo‘lmagan 
0,4 
Og‘ir – 
III 
16-
18 
19 
20 
13 
12 
40-
60 
75 
0,3 
ko‘p 
bo‘lmagan 
0,5 
Yilning 
iliq davri 
Yengil 
– Ia 
25-
27 
31 
32 
24 
23 
40-
60 
30 
(bo‘lda 
32ºS) 
0,1 
0,3-0,5 
Yengil – 
Ib 
24-
26 
31 
32 
23 
22 
40-
60 
35 
(bo‘lda 
31ºS) 
0,2 
0,3-0,6 
O‘rta 
og‘irlik-da 
– IIa 
23-
25 
30 
31 
22 
21 
40-
60 
40 
(bo‘lda 
30ºS) 
0,3 
0,3-0,7 
O‘rta 
og‘irlik-da 
– IIb 
22-
24 
29 
30 
21 
20 
40-
60 
45 
(bo‘lda 
29ºS) 
0,3 
0,4-0,7 
Og‘ir – 
III 
21-
23 
27 
29 
20 
19 
40-
60 
500 
(bo‘lda 
28ºS) 
0,4 
0,4-0,7 

---

Ishchi hududning gorizontal kengligi bo‘yicha hamda ish smenasi davo-mida havo harortining 
o‘zgarishlari yengil ishlarda 4ºS gacha, o‘rtacha og‘ir-likdagi ishlarda 5ºS gacha, og‘ir ishlarda 6ºS gacha 
bo‘lishiga yo‘l qo‘yilishi mumkin, bunda smena davomida xonalarning turli qismlarida va har xil 
balandlikda o‘lchangan havo haroratining mutlaq qiymatlari yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan miqdorlarning 
1-jadvalda ko‘rsatigan chegaralaridan chetga chiqmasligi kerak. 
Atrofi o‘rab qo‘yilgan konstrutsiya va qurilmalar sirtining harora-tiga 2.5 va 2.6 bandlarda belgilangan 
xonalar ish joylarini umumiy va mahalliy isitish va sovutish tizimlariga tarqatilmaydi. 
2.6. Ishlovchilarning texnologik uskunalarning qizdirilgan sathi-dan, yoritish uskunalaridan doimiy va 
doimiy bo‘lmagan ish joylaridagi insolyatsiyadan issiqlik ta’sirida nurlanishining shiddati tana yuzasining 
50% va undan ortiq qismi nurlanganda 35 Vt/m
2 
dan, nurlangan yuza miqdori 25 % dan 50% gacha 
bo‘lganda 70 Vt/m
2 
dan, tana yuzasining 25% gacha nurlanganda 100 Vt/m
2
oshmasligi kerak. 
Ishlovchilarning ochiq manbalar (qizdirilgan metall, shisha, «ochiq» alanga) dan issiqlik ta’sirida 
nurlanishi shiddati tana yuzasining 25% gacha qismi nurlanganda 140 Vt/m
2 
ortib ketmasligi hamda shaxsiy 
himoya vositalari, jumladan yuz va ko‘zlarni himoyalash vositalaridan foydalanish shart qilib qo‘yilishi 
lozim. 
Bunda doimiy ish joylarida havoning harorati yilning issiq fasli uchun maqbul qiymatlarning 1-jadvalda 
ko‘rsatilgan yuqori chegaralardan, doimiy bo‘lmagan ish joylarida esa doimiy ish joylari uchun yo‘l 
qo‘yilishi mumkin bo‘lgan yuqori chegaralardan ortib ketmasligi kerak. 
2.7. Mikroiqlimning yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan me’yoriy miqdor-larini belgilash ishlab chiqarish 
jarayoniga texnologik talablar, ularni ta’minlashning texnologik jihatdan iloji bo‘lmaganligi yoki maqsadga 
muvofiq emasligi iqtisodiy asoslanganligi tufayli imkoni bo‘lmagan ishlab chiqarish xonalarida 
ishlovchilarni yuz berishi mumkin bo‘lgan qizib ketish va sovuqqotishdan himoyalash uchun tadbirlar: 
havoni mahalliy sovu-tish, havo dushlari, dam olish va isinish xonalari, yuqori yoki past harorat-dan 
himoyalash uchun maxsus kiyimlar, shaxsiy himoya vositalari, ish va dam olish vaqtini reglamentlash 
kabilar ko‘zda tutilishi lozim. Issiqlikdan shikastlanishning oldini olish maqsadida to‘sib turuvchi 
yuzalarning harorati 45ºS dan ortib ketmasligi kerak.