Nawayí MÁmleketlik kánshilik hám texnologiyalar universiteti jan

FIO	Variant №	Sane	Gruppasi
Bet

a) struktur sxeması b) elementlerdiń uzatıw koefficiyentleri: K2=19; K3=5 grad/s; v) elementlerdiń waqıt turaqlılıǵı : T1=0.05 s; T2=0,35 s; g) kirisiw signalınıń ózgeris tezligi: grad/s; d) sintez qılınıp atırǵan sistemaǵa talaplar : ­ tezlik qateligi ε ≤ 0. 27 grad/s; ­ o'tarostlash ma`nisi σ ≤ 27 %; -o'tkinchi process waqıtı to‘ ≤0.3 s; 2. Zárúrli elementlerden shólkemlesken sızıqlı sistemanıń turaqlılıǵın analiz qılıw. Sistemanıń zárúrli uzatıw koefficiyenti K3berilgen struktur sxema ushın tómendegi formula boyınsha tabıladı : ; Statikalıq sistemalar ushın (1) Bunda x-kirisiw tásir muǵdarı -, statikalıq qátelik ma`nisi. Berilgen san bahaların qoyıp K3 ≥ 104 s ni tabamız Kúsheytiw elementiniń uzatıw koefficiyenti tómendegishe tabıladı : K1= Son muǵdarlarin qo‘yib, K1=1.3 ni tawamiz.
FIO	Variant №	Sane	Gruppasi	Bet

3. Sistemanıń zárúrli logarifmik amplitudaviy xarakteristikası (LAX) parametrlerin esaplaw. Berilgen sistemanıń uzatıw funksiyaları tómendegi formulalardan tabıladı : Berilgen sistemanıń turaqlılıǵın tekseriw ushın ashıq sistemanıń AFXsi qurıladı. AFXni EHMda esaplaw múmkin (1-qosımsha ). AFX tómendegi tártipte esaplanadı Keyin  ga 0 den ∞ ge shekem bahalar berilip, AFX qurıladı hám Naykvist kriteryası boyınsha tuyıq sistemanıń turaqlılıǵı tabıladı. Biziń mısalımızda ni 0 den ∞ ge shekem ózgertirip AFXni quramız (1-súwret). Suwretden kórinip turıptı, olda, koordinataları (-1; j0) noqattı qamtıp alǵan. Sonday eken, berilgen tuyıq sistema noturg'in bolıp tabıladı. w U(w) V(w) 4 -13.47 -6.06 7.55 -4.5 0 11 -2.01 0.51 200 -8,38008E-05 0.0007
FIO	Variant №	Sane	Gruppasi	Bet

1-súwret: Ashıq sistemanıń AFX si. 4. Korrektlovchi apparatlardı tańlaw hám esaplaw. Berilgen sistema izbe-iz jalǵanǵan tipik dinamikalıq zvenolardan shólkemlesken. Berilgen ashıq sistemanıń LAChXsi LBN(ω) tómendegishe sızıladı : Koordinataları ω=1 hám 20 lgk=20 lg104=40. 3 db noqattan -20 db/dek awmalikda ω2=1/T2=2.8 chastotaǵa shekem tuwrı sızıq ótkeremiz. Keyin ω2den ω1=1/T1=20 ǵa shekem L (ω) dıń awmalıǵı -40 db/dek, ω1 den baslap -60 db/dek boladı. Sistemanıń LFChXsi bólek zvenolarnin lari jıyındısına teń boladı. Chastota ω ga 0 den ∞ ge shekem bahalar berip ni esaplaymiz (2-súwret). Turaqlılıq logarifmik kriteryaına qaray sistema noturg'un bolıp tabıladı, sebebi ωKB>ωCB ,, bunda ωKB, ωSB berilgen sistemanıń kesilisiw hám sóniw chastotaları. Logarifmik chastotalar arqalı alınǵan juwmaq tekserilip atırǵan sistema turaqlılıǵı haqqındaǵı Naykvist kriteyrisi járdeminde alınǵan juwmaqtı tastıyıqlaydı.
FIO	Variant №	Sane	Gruppasi	Bet

2-súwret. Berilgen hám zárúrli sistemanıń logarifmik xarakteristkalari 5. Korrektlangan ABSning qateligin hám EHM járdeminde o'tkinchi procesin esaplaw. Ashıq sistemanıń zárúrli logarifmik xarakteristkalari proektlestiriwtirilayotgan sisemaga qoyılǵan tómendegi talaplar arqalı qurıladı ; kerekli kúsheytiw koefficiyenti, sistemanıń ástetizmi dárejesi, o'tkinchi process waqıtı, qoralı qoylarostlash ma`nisi. LAChXnin tómen chastotalı bólegi ashıq sistemanıń kúsheytiw koefficiyenti hám astotizmi dárejesi menen anıqlanadı. Bul bólim awmalıǵı -20 db/dek ga teń bolıp, ordinatası 20 lgK hám absissasi ω=1 noqattan ótedi, bunda -ástetizm tártibi, K-sistemanıń kerekli kúsheytiw koefficiyenti. Korreklovchi element ápiwayı bolıwlıǵı ushın bul bólim ılajı bolǵanınsha berilgen sistema LAChXsi menen ústpe-úst túsiwi kerek. Amplitudaviy xarakteristkaning orta chastotalı bólegi eń áhmiyetke iye bólegi bolıp tabıladı, sebebi sistemanı o'tkinchi process sapasıa tiykarınan sol bólim xarakteri menen anıqlanadı. kesilisiw chastotası Kç de LAChXni awmalıǵı -20 db/dek bolıwı shárt. Kesilisiw chastotası o'tkinchi process vatqi to' hám oǵada retlew ma`nisi menen anıqlanadı : ωk≥α0 to‘ bunda α0 koefficiyent ga tiykarınan saylanadı (3-súwret).
FIO	Variant №	Sane	Gruppasi	Bet

Zárúrli LAChXning orta bólegi shep hám oń táreplerge modul boyınsha L1 hám L2 ge yetguncha dawam ettiriledi. L1 hám L2bahalar ga baylanıslı halda tabıladı (3-súwret). L1 hám L2 ge uyqas keliwshi chastotalardı ω2z hám ω3z z arqalı belgileymiz. Sonı esapqa alıw kerek, eger ω2z – ω3z hám ωKz – ω3z z intervallar qansha úlken bolsa dıń ma`nisi sonsha kishi boladı. LAChXning orta bólegi tómen chastotalı bólim menen -40 db/dek -60 db/dek bolǵan kesma arqalı tutastırıladı. Zárúrli LAChXni qurıw tártibi: Qoyılǵan talaplar Kz, , to‘, LBN(w) sapanı bahalaw. Qurılıp atırǵan mısal ushın noqattan -20 db/dek tuwrı sızıq ótkeremiz. w2z hám w3z chastotalardı L1 hám L2tiykarında tabamız ( =28% te grafiktan L1 = L2=12÷18 db) L2dıń basqa bólimlerin sızıw 2-suwretde kórsetilgen. Lz( ) ga tiykarınan uzatıw funksiyasın jazamız : (8) Zárúrli sistemanıń LChFXsi tómendegi formula boyınsha esaplanadı : (9)
FIO	Variant №	Sane	Gruppasi	Bet

Lz( ) va larga tiykarınan amplituda hám faza boyınsha múmkinshilikler L hám hám ni tabamız ; L=∞, =70^0Grafiktan anıqlanıwınsha (4-súwret) berilgen ≤28% ≤28% atqarılıwı ushın L ≥15db, ≥50^0 bolıwı kerek. Sonday eken, qurılǵan Lz( ) sistemaǵa qoyılǵan talaplardı qánaatlantıradı. 6. Berilgen nochiziqli sistemanı garmonik balans usılı boyınsha analiz qılıw. Sistemanıń dinamikalıq kórsetkishlerin támiyinlew ushın izbe-iz, parallel hám aralas korreksiyalar qollanıladı. Bul korreksiyalarning hár biri óz kemshilik hám unamlı táreplerine iye. Parallel korreksiyani esaplaw tártibi: 1. Berilgen sistema LAChXsi Lbn( ) qurıladı 2. Sistemaǵa qoyılǵan talaplar tiykarında zárúrli sistema LAChXsi qurıladı. 3. Qurılǵan LAChXlarga qaray olarǵa uyqas keliwshi LAChXlar qurıladı. 4. Korrektlovchi apparattıń jalǵanıw jayı belgilenedi hám apparat parallel jalǵanǵan bólegi LAChXsi sızıladı. 5. Parallel jalǵanǵan korrektlovchi apparat LAChXsi tabıladı. (10) 6. Tabılǵan ǵa tiykarınan eń apiwayi korrektlovchi apparat sxeması tańladı. Kurs jumısın orınlaw ushın korrektlovchi elementti uzatıw funksiyası bolǵan zvenoga parallel ulaymiz. 1-6 punktlerdi atqarıp hám ózgermeytuǵın tok korrektlovchi zvenolari kestearidan korrektlovchi element LAChXsi hám sxemasın tabamız. Bul korrektirlewshi apparattı eki korrektirlewshi tipik zvenolardi, yaǵnıy differensiallovchi hám integrallaytuǵın zvenolarni izbe-iz ulab payda etiw múmkin (5-súwret). Rezistorlar hám kondensatorlar ma`nisi kestelerde berilgen formulalar hám LAChXdan tabılǵan tómendegi shamalar arqalı tabıladı : T1z=2s, T3z=0.006s, T2z= T2=0.35c Belgisiz teńlemeler sanı teńlemeler sanınan kóp bolǵan táǵdirde bazi elementler (rezistor hám kondensatorlar ) parametrleri qálegen beriliwi múmkin. Korrektlovchi zvenolarni óz-ara izbe-iz jalǵanǵanda olardıń kirisiw hám shıǵıw qarsılıqların maslastırıwǵa áhmiyet beriw zárúr. Onıń ushın olar aralıǵına moslovchi apparat qóyıladı yamasa Z1chiš« Z2kir (10 -50 ret) shárt atqarılıwına erisiw kerek.