Nazorat savollari:
1.Lotin tilida nechta daraja bor?
2. Oddiy daraja qo‟shimchalari qanday?
3.Qiyosiy daraja qo‟shimchalari qanday?
4. Orttirma daraja qo‟shimchalari qanday ?
Medicus amicus et servus aegrotorum est. –
Shifokor bemorning ham do„sti, ham qulidir.
Nec quisquam melior medicus, quam fidus amīcus. –
A‟lo shifokor yo„q, sodiq do„stdan boshqa.
§7. Otning III turlanishi: uning rod belgilari va negiz xususiyati. Otning III
turlanish Genus Masculinum.
Maqsad: Otning III turlanish o„ziga
xos xususiyatlarini; otning Masculinum
rodi belgilari va negiz xususiyatlarini
bilib olish. Otning III turlanish rodi va negiz
xususiyatini aniqlashni; III turlanish Masculinumdagi otlarni sifatlar bilan bosh va
qaratqich kelishik
birlikda moslashtira olishni; mushaklarning lotincha nomlarini
vazifasiga ko„ra hosil
qila olish.
Otlarning III turlanishi.
1.
III turlanishga Gen. sing. da -is bilan tugallanuvchi uchala roddagi otlar
kiradi.
2.
Nom. sing. da ular turlicha qo‟shimchalarga ega: cortex, radix, pulmo, pes,
crus, canalis, pars, dens, pulvinar.
Ba‟zan ikki xil roddagi otlar bir xil qo‟shimchaga ega bo„lishi mumkin. Misol
uchun, III
turlanish Nom. sing. da -us bilan tugallanuvchi otlar (II va IV turlanish
m
rodidagi otlar bilan adashtirilmasin!)
n yoki
f rodida bo„lishi mumkin.
Rodga
aniqlik kiritish uchun negiz xususiyatida farq qidirish kerak. Agar negiz -r bilan
tugallansa, ot
n rodida, agar -tyoki -d bilan tugallansa,
f rodiga tegishli bo‟ladi:
-us
-or+is
-er+is
-ur+is
-ut+is
-ud+is
N
f
corpus, oris
viscus, eris
crus, cruris
senectus,
incus, udis
f
n
n
n
utis
f
3. Ko„pchilik otlarning
Nom. va
Gen. sing. dagi negizlari o„zaro mos kelmaydi:
Nom.
cort-ex
rad-ix
crus
pes
Gen.
cortic-is
radic-is
crur-is
ped-is
4. III
turlanish otlari Nom. va
Gen. sing. da bo„g„inlar soni mos kelish yoki
kelmasligiga ko„ra teng va noteng bo„g„inli otlarga bo„linadi:
Teng bo„g„inli
Noteng bo„g„inli
Nominativus
Genetivus
Nominativus
Genetivus
rete
retis
apex
apicis
canalis
canalis
dens
dentis
pubes
pubis
pars