New uzbekistan: innovation, science and education

Muammoli o‘qitish texnologiyalari: «Fikrlar hujumi» - bu metoddan maqsad mumkin qadar 
katta miqdordagi g‘oyalarni yig‘ish, talabalarni ayni bir xil fikrlash inertsiyasidan holi qilish, 
ijodiy vazifalarni yechish jarayonida dastlab paydo bo‘lgan fikrlarni yengishdir, bu metod A.F. 
Osborn tomonidan tavsiya etilgan. Bu metodning asosiy tamoyili va qoidasi bahs ishtirokchilari 
ishlab chiqqan g‘oyalar tanqidini mutlaq taqiqlash, har qanday luqma va hazil-mutoyibani 
rag‘batlantirishdir, bu metoddan foydalanishning muvaf fa qi yati ko‘p jihatdan o‘qituvchi – 
mashg‘ulot rahbariga bog‘liq. «Fikrlar hujumi» ishtirokchilari miqdori 15 kishidan oshmasligi 
kerak, mashg‘u lot ning davomiyligi bir soatgacha.

---

37
Апрель 2023 10-қисм
Тошкент
‘‘ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОН: ИННОВАЦИЯ, ФАН ВА ТАЪЛИМ’’
Yalpi «fikrlar hujumi», bu metod J. Donald Filips tomonidan ishlab chiqilgan, u katta guruhlarda 
- 20 dan 20 tagacha bo‘lgan - yangi g‘oyalar ishlab chiqish samaradorligini sezilarli darajada 
oshirishni ta’minlaydi. barcha ishtirokchilar kichik-kichik 5-6 kishidan iborat guruhlarga bo‘linadi 
va har bir kichik guruh hal qilinadigan ijodiy vazifa va muammo bo‘yicha 15 daqiqa davomida 
mustaqil ravishda o‘zaro «fikrlar hujumi» o‘tkazadi. shundan so‘ng har bir kichik guruh vakili 
o‘z guruhlarida ishlab chiqilgan g‘oya haqida axborot beradilar va o‘qituvchi rahbarligida jamoa 
bo‘lib unga baho beradilar va ulardan eng yaxshilari, betakrorlari tanlab olinadi.
«Bumerang» - mazkur texnologiya bir mashg‘ulot davomida o‘quv materialini chuqur va yaxlit 
holatda o‘rganish, ijodiy tushunib yetish, erkin egallashga yo‘naltirilgan. U turli mazmun va 
xarakterga (muammoli, munozarali, turli mazmunli) ega bo‘lgan mavzularni o‘rganishga yaroqli 
bo‘lib, o‘z ichiga og‘zaki va yozma ish shakllarini qamrab oladi hamda bir mashg‘ulot davomida 
har bir ishtirokchining turli topshiriqlarni bajarishi, navbat bilan o‘quvchi yoki o‘qituvchi 
rolida chiqishi mumkin. «bumerang» texnologiyasi tanqidiy fikrlash, mantiqni shakllantirishga 
imkoniyat yaratadi; xotirani, g‘oyalarni, fikrlarni, dalillarni yozma va og‘zaki shakllarda bayon 
qilish ko‘nikmalarini rivojlantiradi.
Talabaning o‘quv jarayonidagi egallagan bilimlaridan, kasbiy malakalari va ko‘nikmalaridan 
hissiy qoniqish va undan quvonch hissini hosil qilishi lozim. Bunday vazifalarni hal qilishda 
o‘qitish jarayonida o‘yinli texnologiyalardan foydalanish ulkan ahamiyat kasb etadi. o‘yinli 
texnologiyalarda o‘qitishning faol metodlaridan foydalanish muloqotning demokratik uslubi 
yutuqlaridan foydalanishga xizmat qiladi, talabalarning ijodiy kuchlari va qobiliyatini o‘stiradi. 
o‘yinli texnologiyalardan foyda lanishning asosini talabalarning faollashtiruvchi va jadallashtiruvchi 
faoliyati tashkil etadi. 
O‘yin olimlar tadqiqotlariga ko‘ra mehnat va o‘qish bilan birgalikda faoliyatning asosiy 
turlaridan biri hisoblanadi. Psixologlarning ta’kid lashlaricha, O‘yinli faoliyatning psixologik 
mexanizmlari shaxsning o‘zini namoyon qilish, hayotda o‘z o‘rnini barqaror qilish, o‘zini o‘zi 
boshqarish, o‘z imkoniyatlarini amalga oshirishning fundamental ehtiyojlariga tayanadi. O‘yin 
ijtimoiy tajribalarni o‘zlashtirish va qayta yaratishga yo‘nalgan vaziyat larda, faoliyat turi sifatida 
belgilanadi va unda shaxsning o‘z xulqini boshqarishi shakllanadi va takomillashadi.
Psixologlar ta’kidlaydilarki, o‘yinga kirishib ketish qobiliyati kishi yoshiga bog‘liq emas, lekin 
har bir yoshdagi shaxs uchun o‘yin o‘ziga xos bo‘ladi.