Ngmaqsadvavazi

anshug‘

ul

l

anganl

ar

.Shomonl

arr

i

t

ualhar

akat

l

ar

ior

qal

i–ovozchi

qar

i

sh,ashul

a

ayt

i

sh,r

aqsgat

ushi

sh,sakr

ashyo‘

l

ibi

l

annog‘

or

al

arvaqo‘

ng‘

i

r

oql

arovozl

ar

iost

i

da

o‘

zl

ar

i

nij

azavagasol

i

b,o‘

zi

niyo‘

qot

i

sh,j

azavaniyuqor

inat

i

j

agayet

kazi

shbi

l

an

afsungar

l

i

kqi

l

i

shgan.Shomonmar

osi

m oxi

r

i

dabi

rhol

at

gakel

i

bhechnar

sani

eshi

t

may,ko‘

r

mayqol

aredi

.Shuni

nguchununi

ngr

uhl

ardunyosibi

l

anmul

oqot

i

xuddishuhol

at

daamal

gaoshadidebhi

sobl

angan.

4. Tangri

chi

l

i

kdi

ni

ngmuqaddast

ot

emiqandayko’

r

i

ni

shda?

Tot

em so‘

zi–Shi

mol

i

yAmer

i

kadayashaydi

ganOj

i

bvaqabi

l

asit

i

l

i

da«uni

ng

ur

ug‘

i

» ma’

nosi

ni angl

at

adi

. Uni

ng mohi

yat

i «odaml

ar

ni

ng hayvonot yoki

o‘

si

ml

i

kni

ngmuayyant

ur

l

ar

i

gaqar

i

ndoshl

i

kal

oqal

ar

ibor

»,debe’

t

i

qodqi

l

i

shi

di

r

.

Ur

ug‘

doshgur

uhl

aro‘

zl

ar

i

ni

ngumumi

ybel

gi

l

ar

ivat

ot

eml

ar

ibo‘

l

ganhayvonhamda

o‘

si

ml

i

kdankel

i

bchi

qqandebbi

l

aredi

l

ar

.Tot

eml

arvaodaml

aror

asi

dagial

oqal

ar

uzoq o‘

t

mi

shga t

egi

shl

ibo‘

l

i

b,uniqadi

mgir

i

voyat

l

art

asdi

ql

aydi

. Masal

an,

Avst

r

al

i

yaabor

i

genl

ar

ior

asi

dasaql

ani

bqol

ganaf

sonal

ar

dagit

asavvur

l

ar

niayt

i

sh

mumki

n.

5. Moni

yl

i

kdi

ni

ngasoschi

siki

m?

Moni

yl

i

k 

—3-

asr

da 

Er

onda

vuj

udgakel

gandi

n.Asoschi

si

 

Moni

y.

 

Moni

yl

i

kkoi

not

da

nurbi

l

anzul

mat

,r

uhi

yasosbi

l

anmoddi

yasos,yaxshi

l

i

kbi

l

anyomonl

i

koʻ

r

t

asi

dagi

oʻ

zar

okur

ashnieʼ

t

i

r

ofet

i

shgaasosl

anadi

.Hyp,r

uhi

yasos,yaxshi

l

i

kol

ami

daxudo,

i

kki

nchi

si

da— shayt

on(

i

bl

i

s)hukm sur

adi

.Moni

yl

i

kkakoʻ

r

a,i

kkiol

am kur

ashi

f

al

okatbi

l

ant

ugaydi

,nat

i

j

adamoddi

yasosol

amihal

okat

gauchr

ab,r

uhozodl

i

kka

chi

qadi

.Moni

yl

i

kt

aʼ

l

i

mot

i

gakoʻ

r

a,budunyoyovuzl

i

kdunyosi

di

r

.I

nsoni

kkiunsur

(

r

uh— nurf

ar

zandi

,j

i

sm — zul

matf

ar

zandi

)

dani

bor

atmavj

udotboʻ

l

ganiuchun

zul

matkuchl

ar

i

gaqar

shikur

ashdanurkuchl

ar

i

gayor

dam ber

aol

adi

.Moni

ysamo

nur

iel

chi

sihi

sobl

angan.

 

6. Zar

dusht

i

yl

i

kdi

niqachonvaqayer

dapaydobo’

l

gan?

Zar

dusht

i

yl

i

kmi

l

oddanavval

giVI

I

–VIasr

l

ar

daO‘

r

t

aOsi

yovaqadi

mi

yEr

onda

yuzagakel

gan.Zar

dusht

i

yl

i

kengqadi

mgidi

nl

ar

danbo’

l

i

b,budi

ner

.

avvalVI

I

-

VIasr

l

ar

da

dast

avvalO’

r

t

aOsi

yoda-

Xor

azm vohasi

dapaydobo’

l

gan.Uni

ngpayg’

ambar

iZar

dusht

t

ar

i

xi

yshaxsedi

.Umazdaki

yl

i

kdi

ni

nii

sl

ohqi

l

i

b,uni

ngasosi

dayangiyakkaxudol

i

kdi

ni

ni

i

j

odet

gan.

Zar

dusht

i

yl

i

kpaydobo’

l

gandavrbi

r

i

nchisi

nf

i

yj

ami

yat

,ya’

niqul

dor

l

i

kdavr

iendipaydo

bo’

l

ayot

gandavredi

.U ur

ug’

-

qabi

l

achi

l

i

kt

uzumiemi

r

i

l

i

bahol

iqul

l

arvaqul

dor

l

ar

ga,

zol

i

m vamazl

uml

ar

gabo’

l

i

nayot

gandavrbo’

l

gan.Budi

nengavvalO’

r

t

aOsi

yo,so’

ng

Er

on,Ozar

bayj

ondaqar

ort

opganedi

.

7. Avest

oqandayqi

sml

argabo’

l

i

nadi

?

«Vi

devdat

»(

devl

ar

gaqar

shiqonun)

,«Yasna»,«Vi

spar

at

»va«Yasht

».Avest

oni

Zar

dushtdi

ni

yasarsi

f

at

i

dabi

rt

i

zi

mgasol

gan.Dast

l

abkiyozmanusxasiesa12mi

ng

molt

er

i

si

ga bi

t

i

l

gan deb r

i

voyatqi

l

i

nadi

.U Per

sepol

ada saql

angan.Al

eksandr

(

Makedoni

yal

i

k I

skandar

) Er

onni zabt et

ganda,bu nusxa kuydi

r

i

b yubor

i

l

gan.

Ar

shaki

yl

ar

danVol

ogesIdavr

i(

51–78)

daqayt

aki

t

obqi

l

i

ngan,l

eki

nusaql

anmagan.

Sosoni

yl

ardavr

i(

3–7-

asr

)

dayaxl

i

tki

t

obhol

i

gakel

t

i

r

i

l

gan.Avest

o21nask(

qi

sm)

dan

i

bor

atbo‘

l

gan.Avest

ohaj

mikat

t

aki

t

obbo‘

l

ganl

i

gisababl

idi

ndor

l

arkundal

i

kf

aol

i

yat

i

da

f

oy-

dal

ani

shuchununi

ngi

xchaml

asht

i

r

i

l

ganshakl

i–"

Ki

chi

kAvest

o"(

Xur

dakAvest

o)

yar

at

i

l

gan.

8. Bi

bl

i

yaqandayki

t

ob?

Bi

bl

i

yaxr

i

st

i

anl

i

kni

ngmuqaddaski

t

obi

di

r

.Ya’

niI

nj

i

lki

t

obi

.Bi

bl

i

ya(

yun.Bi

bl

i

a—ki

t

obl

ar

)

—yahudi

yl

i

kvaxr

i

st

i

anl

i

kdamuqaddashi

sobl

angandi

ni

yki

t

obl

arvar

i

sol

al

armaj

muasi

.

B.i

kkiasosi

yqi

smga— Qadi

mgiahdvaYangiahdgaboʻ

l

i

nadi

."

Ahd"soʻ

zixudoni

ng

i

nsonl

arbi

l

anmaxsusal

oqasi

nii

f

odal

aydi

.Qadi

mgiahdyahudi

yl

i

kdaham,xr

i

st

i

anl

i

kda

hammuqaddassanal

adi

ganvaengqad.davr

l

ar

dayar

at

i

l

gandi

ni

yadabi

yot

l

ar

dan,Yangi

ahdesafaqatxr

i

st

i

anl

armuqaddasdebbi

l

adi

gan,ul

ardi

nishakl

l

ani

shi

gaal

oqadordi

ni

y

asar

l

ar

dani

bor

at

.Mazkurdi

nl

ar

ni

ngaqi

dal

ar

i

gabi

noan,B.

— xudoni

ngkal

omi

,bar

cha

i

nsonl

ar

gayoʻ

l

l

angan,dunyo va odamzodni

ng paydo boʻ

l

i

shiva oxi

r

atsi

r

i

niochi

b

ber

uvchimuqaddaski

t

obi

di

r

.

9. Xri

st

i

anl

i

kdi

niqachonvaqayer

dapaydobo’

l

di

?

Xr

i

st

i

anl

i

kmi

l

odni

ng boshi

daRi

m i

mper

i

yasi

ni

ng shar

qi

yqi

smi

daFal

ast

i

n

yer

l

ar

i

davuj

udgakel

di

.I

soMasi

h(

I

i

susXr

i

st

os)xr

i

st

i

anl

i

kt

a’

l

i

mot

i

ni

ngasoschi

si

hi

sobl

anadi

.Xr

i

st

i

anl

i

k-j

ahondakengt

ar

qal

gandi

nl

ar

danbi

r

i

.Yevr

opa,Amer

i

ka

maml

akat

l

ar

i

da,Avst

r

al

i

yada,f

aolmi

ssi

oner

l

i

kxar

akat

inat

i

j

asi

daAf

r

i

ka,Yaki

n

Shar

qdavaUzoqShar

qni

ngbi

r

nechami

nt

aqal

ar

i

dakengyoyi

l

gan.Jahondabu

di

ngat

axmi

nan2ml

r

d.ki

shieʼ

t

i

qodqi

l

adi

.X.

ni

ngasosi

ygoyasixudoodam —I

i

sus

Xr

i

st

os(

[

[

I

somasi

h;q.[

[

I

so)haqi

dagir

i

voyat

l

arbi

l

anbogʻ

l

i

q.X.t

aʼ

l

i

mot

i

gakur

a,

Xudoyagona,l

eki

numut

saddasuchl

i

k(

t

r

oi

t

sa)

danamoyonbul

adi

.[

[

I

sokel

aj

akda

t

i

r

i

kl

arvaoʻ

l

i

kl

arust

i

danhukmchi

qar

i

shuchunoxi

r

atkuniyer

gakdyt

i

bkel

adi

.